آرمان امروز: مرکز آمار ایران اعلام کرد، نرخ بیکاری تابستان امسال به ۷/۱۲ درصد رسید. روند تغییرات این نرخ حاکی از آن است که این شاخص نسبت به تابستان گذشته ۸/۱ درصد و نسبت به بهار ۱۳۹۵ معادل ۵/۰ درصد افزایش داشته است. بر اساس گزارشی که از نتایج طرح آمارگیری نیروی ‌کار تابستان ۱۳۹۵ که از سوی مرکز آمار ایران انتشار یافته است، تعداد شاغلان کشور در تابستان ۱۳۹۵ برابر با ۲۳ میلیون و ۳۱هزار و ۴۶۴ نفر بوده که نسبت به تابستان سال قبل (۱۳۹۴)۶۲۸ هزار و ۱۶ نفر افزایش یافته است. همچنین در فاصله یاد شده، نسبت اشتغال (نسبت تعداد شاغلان به جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر) با ۶/۰درصد افزایش از ۷/۳۴ درصد به ۳/۳۵ درصد رسیده ­است. این گزارش می‌افزاید: در تابستان امسال ۴/۴۰ درصد جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۹۴) ۵/۱ درصد و نسبت به فصل قبل (بهار ۱۳۹۵)،۹/۰ درصد افزایش داشته است. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله حاکی از آن است که ۷/۲۶ درصد از فعالان این گروه سنی در تابستان ۱۳۹۵ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۹۴)۳/۳ درصد و نسبت به فصل قبل (بهار ۱۳۹۵)، ۸/۱ درصد افزایش یافته است. بررسی سهم اشتغال ناقص نشان می‌دهد در تابستان امسال ۹/۵ درصد جمعیت شاغل‌ به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر) کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ۸/۴۰ درصد از شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر، ۴۹ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد در تابستان امسال بخش خدمات با ۱/۴۹ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۵/۳۱ درصد و کشاورزی با۴/۱۹درصد قرار دارند.

احتمال بیشتر شدن بیکاری

رابطه میان متغیر‌های مختلف اقتصادی رابطه ساده‌ای نیست و بر عکس ساده‌انگاری‌هایی که در برخی رسانه‌ها و بیشتر به منظور تخریب عملکرد اقتصادی دولت انجام می‌شود، افزایش نرخ بیکاری به معنای این نیست که رشد اقتصادی مثبت محقق نشده است. به دنبال توافق هسته‌ای میان ایران و کشور‌های ۱+۵ تحریم‌ها لغو شد و امیدواری‌هایی برای گشایش اقتصادی به وجود آمد. این مساله باعث مثبت شدن رشد اقتصادی کشور شد، اما برخی مخالفان دولت عنوان می‌کنند رشد اقتصادی باید خود را در کاهش بیکاری و افزایش رونق اقتصادی نشان دهد. واقعیت مساله این است که در سال‌های اخیر مشارکت اقتصادی ایرانیان به نحو ملموسی پایین آمده است. با وجود افزایش مشارکت اقتصادی در یکی دو سال اخیر باز هم نرخ مشارکت اقتصادی پایین‌تر از ۴۰ درصد است، حال آنکه مشارکت اقتصادی مطلوب، مشارکت بیش از ۵۰ درصدی است. روند مشارکت اقتصادی افزایشی است و این مساله به این معناست که افراد بیشتری تمایل به کار کردن پیدا کرده‌اند. بر این اساس باید عنوان کرد که متقاضیان کار در ایران نسبت به گذشته افزایش داشته و با وجود اینکه تعداد شاغلان کشور بیشتر شده است، اما نرخ بیکاری افزایش یافته است. اگر روند‌ها به این صورت ادامه یابد، در چند سال آینده علاوه بر اینکه شاهد افزایش تعداد نیروی فعال کشور خواهیم بود، شاهد کاهش نرخ بیکاری هم هستیم. نرخ بیکاری در ایران نسبت به بسیاری از کشور‌های دیگر بالاست، حال آنکه استفاده از نیروی جوان مشتاق کار می‌تواند به رونق اقتصادی کمک کند. مشخصا باید در مورد بنگاه‌های اقتصادی به افزایش ظرفیت تولید یا حداقل تولید به میزان ظرفیت و نه پایین‌تر از آن اندیشید. این مساله علاوه بر بالا بردن امنیت شغلی به افزایش تعداد شاغلان هم کمک می‌کند.