علياكبر صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي ايران، در برنامه دستخط در پاسخ به سؤالی درباره شروط چهارگانه مقام معظم رهبري برای مذاکرات گفت: دو راه بود؛ يكي اينكه آقاي جليلي، دبير شوراي امنيت و رئیسجمهور به عنوان کسی که رئیس شورایعالی امنیت ملی مذاكرات با 1+5 را پيش ببرد. آقا نیز اجازه داده بودند که وزارت خارجه مذاکرات با آمریکا را محرمانه پیش ببرند. کسی باید این دو را با هم هماهنگ میکرد و شرط چهارم این بود که رئیسجمهور هماهنگکننده این دو راه باشند. آقای رئیسجمهور آن زمان اعتقادی به مذاکرات به این صورت با آمریکا نداشت.
او در پاسخ به این سؤال که «اگر این انجام میشد جلو میافتادیم؟» گفت: بله. اوباما در آن زمان در آستانه انتخابات دور دوم خود بود. در آن زمان این آمادگی وجود داشت و به این شرایط نمیافتاد. اصلا جور دیگر شد و ابعادش بسیار وسیع شد. دکتر (احمدینژاد) جلوی ما را نگرفت ولی چون ورود پیدا نکرد هماهنگی بین وزارت خارجه و دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی خیلی سخت شده بود.
به گفته صالحي سه شرط ديگر رهبری اين بود كه مذاکرهکننده در حد وزیر خارجه نباشد. غیر از مسائل سیاسی یا غیرهستهای مذاکره نشود و مذاکره برای مذاکره نباشد؛ یعنی همانند 1+5 نباشد که چند سال مذاکره کنید.
در ادامه برنامه مجري از صالحي سؤال كرد كه آيا در ديدار اخير خود با آقاي مونيز سند محرمانهاي امضا كردهاند كه گفت: ما سند محرمانه امضا نکردیم. وقتی کشوری پروتکل الحاقی را امضا میکند كه برنامه بلندمدتش را به آژانس بدهد. ما برنامه بلندمدت خود را به آژانس برای 15سال آینده اعلام کردیم. هر کشوری که برنامه بلندمدت خود را به آژانس میدهد اعلام میکند که این برنامه اعلام عمومی نشود. ما هم مطابق همین رویه به آژانس اعلام کردیم این برنامه را به کسی اعلام نکند.
صالحي در پاسخ به این سؤال که چه زمانی محدودیتی برای غنیسازی و فعالیتهای سایتی اصلا نخواهیم داشت؟ گفت: اگر بخواهم محدودیت برجامی را عرض کنم، یکسری محدودیتها در چارچوب پادمان است که چه برجام باشد چه نباشد آن بازرسی خود را انجام میدهد. یکسری از محدودیتها در چارچوب پروتکل الحاقی است. بیش از 130 کشور عضو این پروتکل هستند که ما هم مثل بقیه کشورها این را میپذیریم. پروتکل الحاقی را قبل از برجام من خودم امضا کردم در سال 1383. داوطلبانه اجرا میکردیم که بعد دیدیم بدعهدی کردند، متوقف کردیم. الان همان را احیا کردیم. او اضافه کرد: یکسری محدودیت در قالب برجام پذیرفتیم. این محدودیتها 15ساله است و یکی از اینها 25ساله است. آن اورانیومی که از کوه میکنیم، به اردکان برای خردایش و تبدیل به کیک زرد ميكنيم. وقتی کیک زرد شد باید به اصفهان حمل شود. حمل از اردکان تا اصفهان را باید تحت مراقبت آنها انجام دهیم. کنترل این بار 25ساله است. این برای این است که کنترل کند اینبار جای دیگری منحرف نمیشود. یکی، دو محدودیت 15ساله است. فلز اورانیوم و پلوتونیوم برای 15 سال نباید تولید کنیم. من این را بارها گفتم که ما اصلا پلوتونیوم نداریم.يكي ديگر از محورهاي اين گفتوگوي تلويزيوني، انتظار مردم مبني بر گشايش اقتصادي بعد از برجام بود و رئيس سازمان انرژي اتمي دراينباره گفت: مذاکرهکنندگان ما همه اقدامات لازم را انجام داده بودند. این کار سنگین بود. در بعد سیاسی هم آقای ظریف یکتنه همه آنها را حریف بود. در بعد تحریم بانکی و مسائلی ازایندست خیلی سخت است. اینکه همه قوانین ازجمله قوانین ایالتهای مختلف آمریکا را بدانید سخت است. عزیزانی که در مسائل بانکی و تحریم تلاش کردند با تمام قوا بود ولی شاید فکر نمیکردند چنین اتفاقی رخ دهد. من مطلبی را عرض کنم؛ واقعا باید سؤال این باشد اگر برجام را نداشتیم چطور میشد؟ این هم یک سؤال است. بارها این سؤال پرسیده شده است. منصفانه اگر ارزیابی کنیم برجام خیلی گشایش ایجاد کرد. مقایسهكردني نیست. برای خرید نیاز نیست مسیرهای پیچیده را طی کنیم. اگر بخواهیم تجهیزاتی را خریداری کنیم از طریق کانال خرید اقدام میکنیم؛ بنابراين برجام خیلی راه را باز کرده است. اعتماد کاملا سلب شده است و طرفین نسبت به یکدیگر اعتماد ندارند. این یک واقعیت است.
∎