شناسهٔ خبر: 15156580 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: فرهنگ امروز | لینک خبر

ایران باستان: مجهول‌های تاریخی، اغراق‌های تاریخی

صاحب‌خبر -

گروه اندیشه: تطبیق مفاهیم سیاسی مدرن بر دوره باستان به‌خصوص در جایی غیر از محل تولد این مفاهیم، یعنی یونان، همواره مسئله‌ساز بوده و موافقان و مخالفان بسیاری داشته است. عمده مخالفت‌ها از جانب موضعی است که تفاوتی کیفی میان اندیشه سیاسی مدرن و مفاهیم متناظر با آن (همچون ملت-دولت) با اشکال مشابه می‌بیند. بااین‌حال، نشست «علوم سیاسی و ایران باستان» که شنبه این هفته در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، بیشتر از جانب موافقان به این رابطه می‌نگریست. گرچه حمید احمدی در سخنرانی خود کوشید گسست‌های پژوهشی را در این زمینه روشن کند - از جمله در حوزه مفاهیم، نظریه‌پردازی، اندیشه سیاسی و مجهولات تاریخی - او نیز مقایسه‌هایی کرد میان ایران باستان و دوران امروز که فاصله زیادی با واقعیت دارد. برای نمونه اشاره به روابط ایران و یمن طی قرون و اعصار و نتیجه‌گیری برای وضعیت کنونی مغالطه‌ای منطقی به نظر می‌رسد. احمدی در نهایت مخالفان را چنین نواخت: «این حوزه مورد هجمه است و بسیاری می‌گویند اگر این دوره عصر پرباری از اندیشه و فلسفه بوده پس فیلسوف و اندیشمندانش کجا هستند؟ در پاسخ به این مدعیان باید گفت شما مطالعه نکرده‌اید و اگر پژوهش می‌کردید درمی‌یافتید این اندیشمندان چه کسانی بودند. هرچند امروز گویی کسی جرات نمی‌کند در برابر این هجمه‌ها از بزرگمهر و نقش بنیادی او در اندیشه ایران باستان سخن بگوید». از نحوه اعمال نظریات مدرن بر ایران باستان که بگذریم، غایب اصلی در بحث‌های نشست، فقدان نگاهی انتقادی به ایران باستان و نسبت این بحث با موضوعاتی همچون هویت‌گرایی و ملی‌گرایی بود؛ موضوعاتی که به‌ویژه با توجه به ظهور ملی‌گرایی راست افراطی در سطح جهان از اهمیت بالایی برخوردار است. این نشست اولین نشست از مجموعه پیش‌نشست‌های همایش «کوروش کبیر» بود که در آن علی محمودی، داوود هرمیداس‌باوند و حمید احمدی سخنرانی کردند.