مرتضی مکی
دو کاندیدای اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا یعنی دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون از جمله کاندیداهای ریاست‌جمهوری هستند که در دوران معاصر آمریکا بیشترین میزان عدم‌محبوبیت را دارند و این نشان‌دهنده یک تغییر در عرصه سیاست آمریکا‌ست؛ به نحوی که در این فضا آمریکایی‌ها مجبور‌ند برای انتخاب بین بد و بدتر رئیس‌جمهوری را که دوست ندارند انتخاب کنند.
انتخابات پیش‌روی ریاست‌جمهوری آمریکا که قرار است در ماه نوامبر برگزار شود را می‌توان یکی از کم‌سابقه‌ترین انتخابات در مقایسه با دیگر دوره‌ها در طول تاریخ آمریکا اعلام کرد، زیرا هیلاری کلینتون از حزب دموکرات و دونالد ترامپ از حزب جمهوریخواه به‌عنوان دو نامزد اصلی این انتخابات محبوبیت چندانی در میان پایگاه‌های اجتماعی و مردمی آمریکا ندارند و تنها توانسته‌اند در کمپین‌های انتخاباتی خود با مطرح کردن شعارها و وعده‌هایی مبنی بر ایجاد تحولات بزرگ در ساختارهای رفاهی و اقتصادی در داخل کشور بخشی از آرای مردم آمریکا را جلب کنند. همچنین از منظر بین‌المللی نیز شعارهایی که هر دونامزد اعلام می‌کنند نگرانی‌هایی را در جامعه بین‌المللی ایجاد کرده است. بسیاری نگران هستند که با روی کار آمدن هریک از نامزدها ممکن است برخی از سیاست‌ها، رویکردهای منطقه‌ای و بین‌المللی آمریکا به‌طور کلی تغییر یابد و باعث هزینه‌های جبران‌ناپذیری در عرصه بین‌المللی شود. ما شاهد تحولات جدی در فضای جامعه فرهنگی و اجتماعی آمریکا هستیم. در طول چند دهه گذشته شکاف‌های بزرگی در عرصه اقتصادی و فرهنگی این کشور ایجاد شده است. همچنین ما شاهد گسترش فضای ناامنی به‌خصوص تهدیدات تروریستی پس از چند حادثه تروریستی در برخی از ایالت‌های این کشور هستیم. در همین راستا دونالد ترامپ به اظهارات جنجال‌‌‌برانگیز در دوران کمپین انتخاباتی‌اش در ایالت‌های مختلف آمریکا معروف است و از این اظهارات مناقشه‌آمیز می‌توان به احداث دیواری در طول مرز مکزیک با آمریکا به منظور جلوگیری از ورود مهاجران غیرقانونی به این کشور، ممنوعیت موقتی ورود مسلمانان کشورهای دیگر به آمریکا و استرداد مهاجران غیرقانونی از آمریکا اشاره کرد. اما چندی قبل وی در سفر انتخاباتی‌اش به اسکاتلند تا حدی لحنش را درباره ممنوعیت ورود مسلمانان تغییر داد و گفت که خواهان «بیرون ماندن تروریست‌ها از آمریکا» است و برای این کار باید ورود مردمان «برخی کشورهای تروریست مشخصی که ما می‌دانیم کدام کشورها هستند» به آمریکا محدود شود.
با این حال ما مشاهده می‌کنیم که نو محافظه‌کارانی که جمهوریخواه هستند نیز‌به هیلاری کلینتون متمایل شده‌اند زیرا آنها بر این باورند که اگر دیدگاه‌های ترامپ به نحوی به اجرا در‌آید در این صورت سیاست خارجی، منافع و امنیت ملی آمریکا زیر سوال قرار می‌گیرد. این اتفاق می‌تواند برای آینده و جایگاه این کشور در عرصه بین‌المللی بسیار خطرناک باشد.
درباره حزب دموکرات نیز این سوال مطرح می‌شود که چرا هیلاری کلینتون وزیر خارجه پیشین آمریکا که در انتخابات سال 2008 در رقابت با باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا حضور داشت و در نهایت مجبور شد صحنه را به اوباما واگذارد، با علم به نداشتن پایگاه چندان قوی در جامعه آمریکا بار دیگر در صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری حاضر شد؟ در این باره باید به این نکته اشاره کرد که رقابت‌های درون‌حزبی در درون جامعه آمریکا دارای ویژگی‌های خاصی است که همه کس نمی‌توانند با طی کردن این سلسه‌مراتب هرم قدرت به‌عنوان نامزد نهایی احزاب دموکرات و جمهوریخواه انتخاب شوند. همچنین یکی از نکات اصلی در این راه داشتن تمکن مالی قدرتمند مانند ثروت هنگفت دونالد ترامپ و جایگاه سیاسی و اجتماعی مهمی مانند خانواده کلینتون بسیار مهم و تعیین‌کننده است. درواقع کسانی که توانسته‌اند در دوره انتخابات ریاست‌جمهوری راه یابند و در این گردونه انتخابات رقابت کنند یا سناتور، یا فرمانده یا شخصیت مهم اجتماعی یا سیاسی بوده‌اند. بر همین اساس هیلاری کلینتون توانست با کسب آرای بیشتر و پشتوانه مالی بالا به‌عنوان نامزد نهایی انتخابات برگزیده شود.
حال این نگرانی وجود دارد که جهان به‌خصوص جامعه آمریکا به سمت پوپولیسمی حرکت می‌کند و هر دو نامزد انتخابات امسال ریاست‌جمهوری آمریکا از این مساله استفاده کرده و شعارهای پوپولیستی سر می‌دهند. این مساله غیر‌قابل کتمان نیست. شعارهایی که دونالد ترامپ در روند انتخابات ریاست‌جمهوری مانند اخراج مسلمانان و استرداد مهاجران غیرقانونی به‌خصوص پس از بحران پناهجویان سوری و هجوم آنها به اروپا مطرح کرد را می‌توان نام برد.اما بیان این شعارهای پوپولیستی به دلیل شکاف‌های عمیق فرهنگی و اقتصادی در آمریکا‌ست و هریک از این نامزدهای دموکرات و جمهوریخواه تلاش می‌کنند در طول چند ماه باقیمانده تا برگزاری انتخابات جوامع آسیب‌پذیر در این کشور را به سمت خود جذب کنند. عملا براساس نتایج به دست‌آمده از نظرسنجی‌های انجام شده از زمان آغاز کمپین‌های انتخابات ریاست‌جمهوری تاکنون هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ با کسب کمترین رای به‌عنوان نامحبوب‌ترین کاندیداها در طول تاریخ انتخابات آمریکا معرفی شده‌اند. براساس نتایج یک نظرسنجی موسسه گالوپ، دونالد ترامپ، میلیاردر جمهوریخواه آمریکایی از زمانی که این موسسه در سال 1992 این نوع نظرسنجی را آغاز کرده تاکنون اولین کاندیدای ریاست‌جمهوری است که بیشترین میزان عدم‌محبوبیت را با 60 درصد تجربه می‌کند. با این حال براساس نظرسنجی همین موسسه، هیلاری کلینتون از نظر رکورد عدم‌محبوبیت با 52 درصد در رده سوم قرار دارد و میانه این دو نیز جورج اچ‌دبلیو‌بوش رئیس‌جمهور جمهوریخواه پیشین آمریکا در رده دوم عدم‌محبوبیت یک کاندیدای ریاست‌جمهوری قرار دارد.
همچنین بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که باراک اوباما در طول دوران ریاست‌جمهوری‌اش در مقایسه با دیگر روسای‌جمهور این کشور توانست صلح‌آمیز‌تر از آنها رفتار کند و دو دستاورد بزرگ در مسیر اشاعه صلح در جهان داشته باشد که می‌توان به توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 و لغو تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران و عادی‌سازی روابط با کوبا پس از نیم‌قرن قطعی روابط اشاره کرد، اکنون این نگرانی وجود دارد که هیچ یک از این دو نامزد انتخاباتی میراث‌دار خوبی بعد از اوباما نخواهند بود. در درجه اول در این باره باید گفت که اوباما در حالی در سال 2008 به قدرت رسید که فضای بدبینی شدیدی علیه آمریکا به دلیل سیاست‌های جنگ‌‌افروزی که دولت جورج بوش در خارج از مرزهای آمریکا ابتدا در افغانستان و سپس در عراق در پیش گرفته بود،در میان افکار عمومی جهان و حتی خود ملت آمریکا وجود داشت و پس از گذشت چندین سال عملا این جنگ‌ها نتیجه‌ای برای آمریکا به همراه نداشت و حتی از آنها به‌عنوان فجایع سیاست خارجی بوش یاد می‌شود. اوباما باتوجه به اینکه در چنین شرایطی به قدرت رسید و در طول هشت سال گذشته به‌گونه‌ای رفتار کرد که موقعیت آمریکا را در نگاه جامعه بین‌الملل ترمیم کند و جنگ‌ها‌ی نیابتی راه انداخت، اما به‌طور مستقیم در جنگ‌ها حضور نیا‌فت. همچنین برجام دستاورد مهمی‌است اما اکنون پس از چند ماه قرار است یکی از نامزدهای انتخاباتی دموکرات یا جمهوریخواه بر سر کار آید، ترامپ آشکارا با مخالفت با توافق هسته‌ای، اعلام کرده که درصورت پیروزی در انتخابات، بلافاصله برجام را پاره خواهد کرد و کلینتون‌نیز تلویحی مخالفت خود را با این توافق اعلام کرده است اما چنین امری بعید به نظر می‌رسد، زیرا فضای بین‌المللی به‌گونه‌ای است که اروپایی‌ها این اجازه را به آمریکا نخواهند داد که برجام را زیر سوال ببرند.