خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - عاطفه قلع ریز: اصفهان استانی با بالاترین میانگین بیکاری در کشور، اصفهان استانی با بیشترین میزان صنایع و کارخانه‌ها، اصفهان استانی با بیشترین تعداد کارگران و اصفهان استانی است که با پدیده جدید خانه‌نشینی مردها مواجه شده است.
نرخ ۱۳.۸ درصد بیکاری در اصفهان که ۲.۸ درصد بیش از نرخ بیکاری در سطح کشور است، این استان را گرفتار خانه‌نشینی مردها کرده است به گونه ای که در هر خانواده اصفهانی یک بیکار وجود دارد.
بیکاری سال‌به‌سال در اصفهان روند فزاینده‌ای به خود می‌گیرد چنانچه این معضل اجتماعی - اقتصادی، دیگر مسئله‌ای نیست که بتوان آن را مخفی نگه داشت. این واقعیت را آمار فاجعه‌بار تعطیلی کارخانه‌ها یا نیمه تعطیل شدن آن‌ها و بیکاری چندین ساله مردانی که بیش از سه سال است خانه‌نشین شده‌اند، بهتر نشان می‌دهد.
با توجه به اینکه بخش زیادی از اشتغال اصفهان در سال های اخیر از روی دوش بخش کشاورزی برداشته و به بخش صنعت منتقل شده است بنابراین وضعیت کنونی صنعت در اصفهان را می توان یکی از حلقه های متصل به معضل بیکاری در استان اصفهان دانست.
کامران پورجوهری، مشاور حقوقی اتاق بازرگانی اصفهان می گوید: بر اساس آمار هشت هزا ر و۸۰۰ واحد صنعتی در استان اصفهان داریم که حدود ۳۰ واحد اعلام ورشکستگی کرده اند و این میزان حدود نیم درصد از کل واحدها را در برمی گیرند که البته مشکل اصلی واحدهای صنعتی این موضوع نیست و باید بدین پرداخته شود که چه واحدهایی مجبور به تعدیل نیرو شده اند و قادر به پرداخت بدهی های خود نیستند و در واقع باید وضعیت واحدهای صنعتی نیمه جان بررسی شود.
منوچهر زمانی که نزدیک به هشت سال است به دلیل از دست دادن شغل خود، خانه‌نشین شده است، به مهر می‌گوید: هنگام مراجعه به برخی واحدهای تولیدی یا شرکت ها، کارفرما یا حاضر به بیمه کردن من نبوده یا زیر بار قراردادی که طبق قانون اداره کار باشد، نرفته است و حتی برخی کارفرمایان خواستار چند ماه کار کردن بدون حقوق شده‌اند.
وی که یک دیپلمه است، ادامه می‌دهد: درجایی که هیچ امنیت شغلی برای کارگر وجود ندارد، خانه‌نشینی بهتر است.
صالح کریمیان یکی دیگر از افرادی است که نزدیک به یک سال است به خاطر تعدیل نیرو بیکار شده و در مورد وضعیت خود به مهر می‌گوید: سه مدرک تحصیلی دارم و حتی در دوران دانشجویی یک وسیله برقی را اختراع کردم اما چون به هر جا برای شغل سر زدم کاری متناسب با میزان تجربیات و تحصیلات خود پیدا نکردم و متوجه شدم برخی کارفرمایان به دنبال بیگاری از نیروی کار هستند، ترجیح دادم مدتی دست از کار بکشم.
اصفهان به‌عنوان یکی از استان‌های مهاجرپذیر اتباع خارجی افغانی زیادی را پذیرش کرده و این اتباع با اشغال بسیاری از فرصت‌های شغلی به‌ویژه مشاغلی که حتی نیروی کار ایرانی توان انجام آن رادارند باعث افزایش نرخ بیکاری استان شده اند
عباس عزیزیان که باید مخارج مادر خود را بدون بیمه بازنشستگی پدر فوت‌شده، تأمین کند اما به دلیل عدم پرداخت حقوقش از کارخانه‌ای که در آن کار می‌کرد، بیکار شده است، در گفت‌وگو با مهر بابیان اینکه پنج سال به دلیل حاکم بودن این وضعیت در اکثر واحدهای تولید و شرکت‌های خصوصی، خانه‌نشین شده‌ام، می‌گوید: اگر برای کار به کارخانه‌ها مراجع کنیم اکثر آن‌ها چند ماه یک‌بار حقوق می‌دهند یا مرخصی اجباری می‌دهند و در بازار کار هم نمی‌توان روی یک شغل اکتفا کرد بنابراین به خاطر یاس و ناامید در خانه مانده‌ام.
جالب اینجاست چنین وضعیتی در استانی حاکم است که مدعی دارا بودن بیشترین واحد صنعتی در کشور است و خود را یکی از قطب‌های تولیدی کشور می‌داند اما این روزها کارخانه‌های نصف جهان به‌جای اینکه شاخص رشد و توسعه استان را افزایش دهند، نمکی روی زخم بیکاری استان شده و نتوانسته باوجود تعدد و تنوع، سر پیکان بیکاری در اصفهان را خم کنند.
اتباع بیگانه؛ عامل رشد بیکاری اصفهان
مدیر اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان در زمینهٔ وضعیت بیکاری به خبرنگار مهر می‌گوید: استان اصفهان به‌عنوان یکی از استان‌های مهاجرپذیر، اتباع خارجی افغانی زیادی را پذیرش کرده و از لحاظ اقامتی جزء استان‌های مهاجرپذیر است و این اتباع با اشغال بسیاری از فرصت‌های شغلی به‌ویژه مشاغلی که حتی نیروی کار ایرانی توان انجام آن را دارد باعث تأثیر در افزایش نرخ بیکاری استان شده است.
سیف اله علیخانی با اشاره به اینکه این اداره کل با رویکرد محدودسازی رشته‌های شغلی ویژه اتباع و اختصاصی سازی آن‌ها برحسب نیاز شهرستان‌ها در تلاش است که موجبات بهتر شدن فضای کسب‌وکار و زمینه‌سازی پذیرش نیروی کار ایرانی توسط کارفرمایان را فراهم کند، بیان می‌دارد: شناسایی اتباع خارجی غیرمجاز، تشدید بازرسی‌های مستقل و گشت‌های مشترک شناسایی اتباع خارجی غیرمجاز و برخورد قانونی با کارفرمایان و کارآفرینانی که نسبت به اشتغال اتباع خارجی غیرمجاز اقدام کرده‌اند، ازجمله اقدامات این اداره است.
وی می‌گوید: اشتغال و بیکاری موضوع فرابخشی و فرادستگاهی است و مختص یک اداره و دستگاه نیست لذا دبیرخانه شورای عالی اشتغال در خصوص مسائل و مشکلات اشتغال و بیکاری اقدام به اجرای طرح‌های «حرکت» و «تکاپو» در راستای ایجاد اشتغال فراگیر کرده که امید است با اجرای طرح‌های مذکور بخشی از مسائل مرتبط با اشتغال مرتفع شود.
۴ درصد بنگاه‌های اقتصادی که دچار مشکل کمبود نقدینگی هستند با تزریق سرمایه در گردش توانسته‌اند در راستای تثبیت اشتغال و توسعه اشتغال جدید نیز گام بردارندمدیر اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان بیان می‌دارد: توسعه و گسترش دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی‌های غیردولتی به‌عنوان یکی از سیاست‌های تعالی بازار کار که باعث تسهیل و تسریع در ارتباط بین کارجو و کارفرما شده و خیل عظیمی از کارجویان سریع‌تر و آسان‌تر به فرصت شغلی مدنظر خود دست پیداکرده‌اند یکی از اقدامات برای رفع بیکاری در سطح استان است.
وی اضافه می‌کند: توسعه و گسترش دفاتر مشاوره کارآفرینی و کسب‌وکار از طریق آموزش‌های مرتبط با کارآفرینی و کسب‌وکار سبب پایداری بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی و تثبیت اشتغال موجود شده و تا حدی این موضوع از افزایش فزاینده نرخ بیکاری جلوگیری کرده است.
علیخانی اظهار می‌دارد: چهار درصد بنگاه‌های اقتصادی که دچار مشکل کمبود نقدینگی هستند با تزریق سرمایه در گردش توانسته‌اند در راستای تثبیت اشتغال و توسعه اشتغال جدید نیز گام بردارند و معرفی این‌گونه بنگاه‌ها به کمیته تسهیل استان باعث شده تا حد زیادی از افزایش نرخ بیکاری و بیکاران جلوگیری کند.
باوجود همه اقداماتی که علیخانی آن‌ها را در کاهش معضل بیکاری استان مؤثر دانسته اما آماری که محسن نیرومند از وضعیت بیمه بیکاری و نرخ بیکاری در استان اصفهان می‌دهد، حاکی از آن است که طرح‌های دولتی برای کنترل بیکاری تنها درصد کمی از مشکل استان را بهبود داده و هنوز بخش اعظمی از مشکلات پابرجاست که میانگین بیکاری بالاتر از نرخ کشوری در استان اصفهان مؤید این واقعیت تلخ است.
سالانه ۲۳ هزار نفر در اصفهان بیمه بیکاری دریافت می‌کنند
معاون روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اصفهان در خصوص وضعیت بیمه بیکاری که یکی از خط‌کش‌های سنجش میزان بیکاری در هر استانی به شمار می‌رود، می‌گوید: سالانه ۲۳ هزار نفر در استان اصفهان بیمه بیکاری دریافت می‌کنند که رشد ۲۴ و نیم درصد به نسبت سال گذشته داشته است.
محسن نیرومند اظهار می‌دارد: افزایش بیکاری در اصفهان و نرخ ۱۳.۸ درصد بیکاری در این استان که بالاتر از میانگین کشوری است، امروزه سبب رشد ۲۴ و نیم درصد بیمه بیکاری شده است.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار مهر که آیا ضعف قوانین و برخورد در روابط مابین کارفرما و کارگر سبب افزایش آمار بیکاری شده است، می‌گوید: در حال حاضر تنها با ۷۰ نیرو نظارت روی واحدهای صنعتی و صنفی در سطح استان اصفهان انجام می‌گیرد.
معاون روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اصفهان ادامه می‌دهد: ما نمی‌توانیم روی یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار نفر نظارت کنیم یا برای ۱۵۰ هزار واحد صنفی در سطح استان توسط ۷۰ بازرس نظارت داشته باشیم.
وی با اعلام اینکه نظارت بر بحث بیمه کارگران و سرباززدن کارفرمایان از بیمه کارگران بر عهده بیمه تأمین اجتماعی است، ادامه می‌دهد: در حوزه قراردادهای بین کارفرما و کارگر تنها در صورت شکایت می‌توانیم، رسیدگی کنیم.
مدیرکل کار اصفهان: برای رفع بیکاری اصفهان، کاریابی‌ها را الکترونیکی کردیم
مدیرکل اداره کار و تعاون و امور اجتماعی استان اصفهان اولین مسئولی در استان است که خبر از اجرای طرح «حرکت» در استان اصفهان برای به حرکت درآوردن موتور نیمه خاموش بیکاری در استان اصفهان می‌دهد و می‌گوید: با افزایش آمار بیکاری و برای رفع این معضل و اشتغالزایی، اصفهان پایلوت طرح حرکت در سطح کشور شد.
غلامعلی قادری تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری را دستاورد این طرح می‌داند و می‌افزاید: در سطح کشور دو طرح به تصویب رسید که اصفهان را مجری طرح حرکت در سطح کشور کردند.
وی که به وجود بالاترین میزان بیکاری در استان اصفهان، نسبت به میانگین کشوری اذعان دارد، می‌گوید: باوجوداینکه بر اساس قانون، اشتغالزایی وظیفه این نهاد نیست و نیاز به یک هماهنگی بین دستگاهی وجود دارد اما با اجرای طرح حرکت در این استان و موفقیت در اجرای طرح به‌نوعی با اشتغالزایی و رفع بیکاری کمک کردیم.
اصفهانی‌ها چشم‌به‌راه «حرکت» دولت
مدیرکل اداره کار و تعاون و امور اجتماعی استان اصفهان در خصوص جزئیات این طرح، توسعه اشتغال فراگیر با عنوان «حرکت» به‌منظور تقسیم‌کار بین دستگاه‌ها برای تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری طبق دستور رئیس‌جمهور را تفسیر دولت از این طرح عنوان و بیان می کند: این طرح تا پایان سال ۹۶ برای اجرا در کل کشور با تمرکز بر بنگاه‌های خرد و کوچک در استان‌ها و شهرستان‌هایی که مزیت‌هایی در سه لایه کلان، میانی و خرد دارند در جلسه شورای عالی اشتغال به تصویب رسید.
وی به وظایف اداره کار در خصوص ایجاد تناسب بین رابطه کارگر و کارفرما هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: اداره کل کار و تعاون و امور اجتماعی بر اساس قانون وظیفه تنظیم رابطه کارگر و کارفرما و صیانت از نیروی کار را بر عهده دارد. این دو مورد از وظایف تعریف‌شده برای این اداره است که در هر مقطعی نیروی کار دچار مشکل شود یا حقوق دریافت نکند و ایمنی کار نداشته باشد باید مورد پیگیری قرار گیرد.
اگرچه مدیرکل اداره کار و تعاون و امور اجتماعی استان اصفهان این سازمان را موظف به اشتغالزایی در جامعه نمی داند و تنها تنظیم رابطه کارگر و کارفرما و صیانت از نیروی کار را از تکالیف این نهاد عنوان می کند اما بررسی‌های میدانی و حرف‌هایی که کارگران از نحوه مواجه کارفرما با آن‌ها می‌زنند، نشان می‌دهد این اداره در اعمال این دو هدف نیز ضعیف واردشده چراکه یکی از دلایل وضعیت بیکاری در استان اصفهان، به نبود قوانین قوی در حوزه رابطه بین کارگر و کارفرما باز می گردد.