صاحب‌خبر - بازی انتخاباتی با برجام
گروه سیاست خارجه- معصومه حسینی اقدم: چند روز گذشته موسسه علوم و امنیت آمریکا ادعا کرد که کشورهای 1+5 در توافقی محرمانه با ایران، معافیت‌هایی اعلام‌نشده برای این کشور در نظر گرفته‌اند، این موسسه سپس به انتشار جزئیاتی از ادعای خود پرداخت. این موارد زیرساخت‌ها و صادرات مواد‌هسته‌ای و حتی تولید و نگهداری اورانیوم با غنای 3.5 درصد را شامل می‌شد.
با نزدیک شدن به موعد انتخابات آمریکا، جمهوری‌خواهان با استفاده از یکی از حساس‌ترین موضوعات مطرح‌شده در دولت اوباما، توافق هسته‌ای و اجرای برجام را به چالش می‌کشند. در همین راستا با انتشار اخباری در حاشیه برجام و اجرای آن، دموکرات‌ها و دولت اوباما را زیرسوال می‌برند. ازآنجایی که رقابت‌های ترامپ و هلاری کلینتون تنگاتنگ و نفس‌گیر شده‌است و حتی ترامپ در روزهای گذشته توانست قدری از کلینتون پیشی بگیرد، توافق هسته‌ای بهترین گزینه برای ضربه زدن به کلینتون محسوب می‌شود.
تخریب دولت آمریکا برای تخریب برجام
اظهارات رقبای انتخاباتی آمریکا علیه برجام و ناتوانی این کشور در استفاده از این موقعیت مناسب برای محدود کردن ایران، بیش از آنکه به سیاست‌های این کشور مربوط باشد به تلاش دو رقیب برای ناکام گذاشتن حزب مقابل خود مربوط است. برجام دست‌آویزی شده تا کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا به وسیله آن در مقابل دولت اوباما موضع‌گیری کنند و رای خود را بالا برند. دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوری‌خواه بیش از پیش تلاش می‌کند با ناکارآمد نشان دادن توافق هسته‌ای حزب دموکرات و رقیب خود را از میدان به در کند. در همین خصوص علیرضا رحیمی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس در گفت‌و گو با «ابتکار» اظهار کرد: با نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رقبا برای تحت فشار قرار دادن یکدیگر و ریزش آرای آنها در حوزه‌های مختلف ورود پیدا می کنند و ضمن اینکه برجام از اول هم بدخواهانی در خود آمریکا و لابی‌های صهیونیستی داشته است. وی افزود: تخریب دولت آمریکا در جهت تخریب برجام و استفاده انتخاباتی از آن است.
هیچ سند محرمانه‌ای وجود ندارد
رحیمی با اشاره به همه جانبه بودن برجام تاکید کرد: برجام را باید پکیجی دانست که همه موارد در داخل آن گنجانده شده‌است و توافق جداگانه‌ای به‌عنوان توافق محرمانه که معافیت‌های هسته‌ای برای ایران داشته باشد و توافق مستقلی باشد، وجود ندارد. وی ادامه داد: روند اجرایی شدن برجام فرایند زمانی دارد که این فرایند زمانی در کمیته مشترک تصمیم‌گیری می‌شود و در خود برجام هم پیش‌بینی شده‌است.نماینده مجلس دهم گفت: در برجام همه‌چیز روشن بوده و توافق از سوی هردو طرف منتشر شده است. هم گروه کشورهای 5+1 و وزارت امور خارجه اسناد خود را منتشر کردند و چیزی خارج از برجام وجود ندارد. قطعنامه 2231 هم به همین ترتیب به عنوان سند مکمل برجام قاعدتا سند محرمانه‌ای نبوده و چیزی به عنوان معافیت‌های محرمانه هم وجود ندارد.
فضای انتخابات بهانه‌ای برای ناکارآمد جلوه دادن برجام
وی درباره توان تاثیرگذاری ایران در برجام و انتخابات آمریکا اظهارکرد: ایران مقتضیات خود را در برجام داشته و مهمترین مسئله بسته شدن پرونده پی.ام.دی. بود که بسیاری‌ها در آیپک و کنگره به دنبال آن بودند که این اتفاق نیفتد و همچنان پاشنه آشیلی باشد برای ضربه‌زدن به جمهوری اسلامی ایران. ولی همانطور که دیدیم پس از توافق و اجرایی شدن برجام طرح پی.ام.دی بسته شد. وی تاکید کرد: بسته شدن پی. ام.دی بی‌نقص‌ترین و مهمترین دستاوردی است که در برجام اتفاق افتاد. به همراه آن فضای باز بین‌المللی هم در حوزه بازرگانی و اقتصادی اتفاق افتاد. این فضای بین‌المللی هم خوشایند بدخواهان ایران نبوده و نیست. رحیمی گفت: بعید نیست که بهانه‌تراشی‌های مختلفی را برای ناکارآمد جلوه دادن برجام انجام دهند.
استفاده از برجام مصرف داخلی دارد
رحیمی با اشاره به رقابت‌های انتخاباتی آمریکا گفت: اینها از برجام برای برد و مصرف داخلی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا استفاده می کند و هیچ تاثیری در روند اجرای برجام نخواهد داشت. در برجام تعهدات طرفین مشخص است و بعید نیست با بهانه رقابت‌های انتخاباتی تعهدات آمریکا را تحت شعاع قرار دهند که از لحاظ حقوقی و از لحاظ بین الملل یک موضوع بی اساس است و کشورهای طرفین متعهد هستند که همچنان در روند اجرای برجام مشارکت موثر داشته باشند.
رد ادعاهای حاشیه برجام
چند روزبعد از انتشار ادعای موسسه علوم و امنیت آمریکا، سخنگوی وزارت خارجه این موضوع را رد و اعلام کرد که هیچ توافق محرمانه‌ای ذیل توافق هسته‌ای ایران و 1+5 صورت نگرفته است. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به گزارش یک اندیشکده آمریکایی درخصوص معافیت‌های محرمانه برجامی ایران تاکید کرد که هیچ معافیتی به تهران داده نشده و این کشور به تمام تعهدات خود طبق توافق هسته‌ای پایبند بوده است. جان کربی در ادامه گفت: من قصد ندارم درباره جزئیات کمیته مشترک حرفی بزنم. من نمی‌توانم این کار را انجام دهم زیرا بر اساس توافق این موضوعی محرمانه است. من نمی‌توانم وارد این موضوع شوم. تنها می‌توانم به شما اطمینان بدهم که هیچ معافیتی به ایران در زمینه تعهداتش داده نشده است. هیچ استثنایی برای آنها ایجاد نشده که به آنها این اجازه را بدهد که از محدودیت‌های موجود چه در زمینه اورانیوم با غنای کم و چه در زمینه آب سنگین فراتر بروند تا آنها مواد قابل استفاده برای تولید مواد شکافت‌پذیر را در اختیار داشته باشند. وی افزود: کمیسیون مشترک راهنمایی‌های لازم را فراهم کرده است و برنامه جامع اقدام مشترک را عملیاتی می‌کند. این کمیته برای انجام این کار طراحی شده است. هیچ کدام از این راهنمایی‌ها به ایران این اجازه را نمی‌دهد که بیش از 300 کیلوگرم از اورانیوم با غنای کم (3.5 درصد) داشته باشد که بتواند از آن برای غنی‌سازی بیش‌تر استفاده کند. همانطور که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است، ایران این تعهدات را به طور کامل اجرایی کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به سوالات مکرر خبرنگاران درباره ادعاهای مطرح شده در گزارش اندیشکده علوم و امنیت بین‌الملل تاکید کرد که که هیچ معافیت محرمانه‌ای از مفاد برجام به ایران اعطا نشده است. وی گفت: همانطور که بسیاری می‌دانند در برنامه جامع اقدام مشترک نوشته شده است که کار کمیته مشترک باید محرمانه باشد. این موضوع در برجام آمده و این موضوع این‌گونه طراحی شده است. سخنگوی دستگاه دیپلماسی آمریکا در پاسخ به سوالی درباره واکنش کلی واشنگتن به گزارش اندیشکده علوم و امنیت بین الملل، گفت: ما این گزارش را بررسی کرده‌ایم. من این گزارش را خودم دیده‌ام. آن‌چه که می‌توانم به شما بگویم این است که تعهدات ایران بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک تغییری پیدا نکرده و هیچ تغییری در اهداف آن ایجاد نشده است. کمیسیون مشترک همانند همیشه به مسائل اجرایی رسیدگی می‌کند. تمامی اهداف آن برای همین کار است. وی ادامه داد: همانطور که گفتم هدف کمیسیون مشترک به طور ویژه در برجام تعریف شده و این موضوعی محرمانه است. من هم‌چنین لازم است بگویم که کمیسیون مشترک درباره هیچ‌کدام از تعهدات، معافیتی ارائه نکرده است و هیچ استثنایی برای ایران قائل نشده است تا به این کشور این اجازه را بدهد که موادی را حفظ و پردازش کند که از محدوده برنامه جامع اقدام مشترک عبور کند تا از آن در سناریو گریز هسته‌ای استفاده کند.هم‌چنین کاخ سفید در واکنش به این ادعاها مبنی بر اینکه قدرت‌های جهانی پس از اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) درباره رویه دست کم دو تا از آیتم‌های برجام با ایران توافقاتی محرمانه انجام داده‌اند، بیانیه‌ای منتشر و در آن اعلام کرد: هیچ معافیتی درخصوص اجرای مفاد برجام به ایران داده نشده و این توافق به همان شکل تعیین شده‌اش در حال اجرا است.∎