تبریز، در غرب استان آذربایجان شرقی و در منتهی‌الیه مشرق و جنوب شرق جلگۀ تبریز، یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی و قطب اقتصادی منطقۀ شمال‌غرب ایران و مناطق آذری‌نشین است. این شهر از سمت شمال به کوه‌های پکه‌چین و عون بن علی، از سمت شمال‌شرق به کوه‌های باباباغی و گوزنی، از سمت شرق به گردنۀ پایان و از سمت جنوب به دامنه‌های کوه سهند محدود شده‌است.
سنگ بنای فعلی تبریز به دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد.تبریز در طول حکومت ۴۰۰سالۀ خاندان «رَوّادی» و اسکان قبیلۀ عرب «اَزْد» به شکوفایی رسید.در دوران بعد تبریز یکی از طویل المدت‌ترین پایتخت‌های ایران بوده‌است.این شهر پایتخت سیاسی ایران در زمان خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، اتابکان، قراقویونلوها، آق‌قویونلوها، صفویان و ولیعهدنشین ایران در دوران قاجاریان بود.اوج شکوفایی تبریز مربوط به دورۀ ایلخانان است که در این زمان، پایتخت قلمرویی پهناور از نیل تا آسیای مرکزی بود. تبریز در سال ۱۵۰۰میلادی و در زمان پایتختی صفویان به‌عنوان پنجمین شهر بزرگ جهان شناخته می‌شده‌است.پس از ناملایمات فراوان بر اثر جنگ و حوادث طبیعی این شهر مجددا در دوران قاجار به شکوفایی رسید بطوریکه در این دوران مهم‌ترین و پیشروترین شهر ایران شناخته‌می‌شد.
تبریز به عنوان شهر اولین‌ها،شهر بدون گدا،پایتخت گردشگری اسلامی در سال ۲۰۱۸،شهر جهانی بافت فرش و یکی از مهم‌ترین شهرهای مهاجرپذیر ایرانشناخته می‌شود.
اماکن تاریخی
شهر تبریز دارای تاریخی طولانی و پرآشوب است و نخستین نشانه‌های کشف شده تمدن باستانی در آن به ۱۵۰۰سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد.با آنکه شهر تبریز در طول تاریخ پرتلاطم خود بارها بر اثر زمین‌لرزه آسیب جدی دیده و بارها در اثر حمله‌های سلجوقیان، مغولان، عثمانی، اشغال تبریز توسط روس‌ها (به سال ۱۸۲۸–۱۸۲۷) دچار خرابی‌های شدیدی شده‌استاما همچنان بناهای تاریخی بسیاری، از گذشتۀ تبریز بر جای مانده که نشانه‌هایی از معماری‌های ایرانی در دوران مختلف را نمایش می‌دهند.بیشتر آثار تاریخی پابرجا در این شهر متعلق به دوره‌های ایلخانیان، صفویان، و قاجار است.
از بناهای تاریخی تبریز، می‌توان به بناهای باستانی ارگ تبریز و مسجد کبود در قسمت مرکزی شهر اشاره کرد. بازار تبریز که توسط یونسکو در فهرست میراث جهانی ثبت شده است نیز در مرکز شهر قرار دارد و هنوز یکی از مراکز اقتصادی مهم شهر به حساب می‌آید. در حاشیه تبریز بناهایی نظیر مسجد عینالی در بالای کوه عینالی، مشرف به تبریز قرار گرفته است و گمان می‌رود در دوران پیش از اسلام، آتشگاه تبریز بوده است.بنای شاهگلی یا ایل‌گلی نیز در پارک بزرگ جنوب شرق تبریز قرار دارد. شاهگلی از قدیم الایام کاخ ییلاقی والیان و حاکمان تبریز به شمار می‌رفت که از زمان قاجار کار برای تبدیل آن به تفرجگاه عمومی آغاز شد و سرانجام در دوران پیش از انقلاب اسلامی با بازسازی عمارت مرکزی و افزودن گذرگاه پیاده روی به آن این محل به تفرجگاه عمومی تغییر کاربری داده‌شد.
از بناهای متعلق تاریخ معاصر نیز می‌توان به کاخ شهرداری تبریز و کاخ استانداری آذربایجان شرقی در مرکز شهر اشاره نمود که هر دو متعلق به دوره بین دو جنگ جهانی اول و دوم اند. خیابان تربیت در مرکز شهر نیز دارای ساختمان‌های متعددی است که در دوران شهرداری محمد علی تربیت بر پا شده‌اند.
صنایع دستی و هنری
تبریز از مراکز عمدۀ صنایع هنری و صنایع دستی و به ویژه قالی، سرامیک، سفال، جواهرآلات و نقره‌کاری در ایران به شمار می‌آید.قالی تبریز مهم‌ترین صادرات صنایع دستی تبریز به شمار می‌رود.این نوع قالی به‌علت نوع خاص بافت، طراحی ویژه، و کیفیت بالا دارای شهرت جهانی است که صادرات آن یکی از منابع قابل توجه ارزی در ایران به شمار می‌آید.تبریز، در حال حاضر از سوی «شورای جهانی صنایع دستی» به عنوان «شهر جهانی بافت فرش» انتخاب شده است.صنعت چرم تبریز نیز جزو پیشروان صنایع چرم ایران است. کیفیت کیف و کفش تبریز در سطح کشور شهره است. در سال ۱۳۸۷خورشیدی حدود ۹۰درصد از ۳۰میلیون جفت کفش تولیدی در ایران در این شهر تولید شده‌است.
دلمۀ برگ مو، کوفته تبریزی و کوکو از
معروف ترین غذاهای سنتی تبریز است. از جمله شیرینی‌های این شهر می توان به آجیل، اریس، باسلوق، پشمک، خشکبار، قرابیه و نوقا اشاره کرد.
تبریز همچنین عنوان خواهرخواندگی بسیاری از شهرهای دنیا را با خود دارد: استانبول، قونیه، ارزروم و ازمیر (ترکیه)، هوشی مین (ویتنام)، ووهان (چین)، باکو (جمهوری آذربایجان)، وین (اتریش)، قازان (روسیه)، زاگرب (کرواسی)، غزه (فلسطین)، موگیلف (بلاروس)، خجند (تاجیکستان) و کربلا (عراق).
جهانشهر
چندی پیش سازمان ملل تبریز را به عنوان یکی از ۱۰۰ جهانشهر دنیا و به عنوان بهترین شهر ایران معرفی کرد. معیارهای سازمان ملل برای ارزیابی شهرها عبارتند از: ساختمان‌های مدرن و زیبای فراوان، خطوط هواپیمایی پیشرفته، طبیعت زیبا و بکر، غذاهای لذیذ، مساجد زیبا، بناهای تاریخی، پاکیزگی، تناسب حاشیه و مرکز و…
تبریـز در سال ۹۴ نیز به عنوان بهترین «شهر هوشمند» کشور و برای سومین سال متوالی به عنوان پاکیزه‌ترین شهر ایران معرفی شد. البته پیشتر نیز سازمان بهداشت جهانی تبریز را به عنوان بهداشتی‌ترین شهر ایران معرفی کرده بود. برای پی بردن به درستی این عناوین نیازی به آمار و ارقام نیست. کافی است گشتی کوتاه در خیابان‌های این شهر بزرگ بزنید. همه جا از تمیزی برق می‌زند و این حس خوشایند را به شما منتقل می‌کند که شما در شهری زنده هستید.

code