جلد کتااب
این اثر در چهار فصل با عنوان‌های «نیاکان دلقک»، «دلقک ایرانی»، «گونه‌های برخاسته از دلقک در ادبیات نمایشی ایران» و «افق‌های پیش رو» به تحقیق و پژوهش پیرامون موضوع اصلی پرداخته است.
«کارنامه تلخکان» برگرفته از رساله دکترای شیوا مسعودی با عنوان «تبارشناسی دلقک در ادبیات نمایشی ایران» است. وی در مقدمه کتاب، علل حاشیه‌نشینی دلقک‌ها در فرهنگ ایرانی را توضیح می‌دهد و به تصاویر ناموزون و غیردقیق افراد قرمزپوش و سیاه‌چهره‌ای که تصویری مخدوش از حاجی‌فیروز نشان می‌دهند، اشاره می‌کند.
وی در پایان مقدمه، دلقک بودن و ضرورت روان‌شناسی و جامعه‌شناسی آن‌را عامل اهمیت شناخت دلقک و زیست تاریخی‌اش در ایران معرفی می‌کند و می‌گوید که این شناخت باعث می‌شود تا زوایایی پنهان از بعد دلقکی ایرانیان را بشناسیم که در آفرینش و پژوهش ادبی و هنری کارگشا و راهنماست.
در پشت این کتاب آمده است: «دلقک ایرانی تنها در هیئت افرادی چون کریم شیره‌ای_ دلقک راه‌یافته به دربار ناصری_ و در ادامه آن دلقک‌های نمایش سنتی_مبارک دلقک خیمه‌شب‌بازی و سیاه دلقک سیاه‌بازی_ در متن قرار دارد، اما سرگذشت قبل و بعد از آن مبهم است. ویژگی و کارکرد او در این دوره در متن‌بودگیِ هرچند کوتاه نشان می‌دهد شکل‌گیری دلقک نمایشی جز با تباری کهن و قدرتمند امکان‌پذیر نیست، همچنان که طردش از تئاتر آمده از درامِ غربی پس از مشروطه پذیرفتنی نیست. پس وجود گروه‌هایی تباری تا نقطه مرکزی_ دلقک نمایش سنتی_ و تغییر آن در شکل‌های متفاوت از امروز ضروری می‌نماید. نویسنده در این کتاب به شناخت نیاکان دلقک و بازیابی حضور او در ادبیات نمایشی ایران، با ردیابی شکل‌های متفاوت گذشته و امروزش، اهتمام دارد و تلاش می‌کند تا خطوط محوشده مسیر تاریخی او را روشن سازد و مانایی این شخصیت را در قلمرو فرهنگی و نمایشی اثبات کند.»
نخستین چاپ کتاب «کارنامه تَلخَکان» نوشته شیوا مسعودی، با شمارگان 500 نسخه در 404 صفحه، به بهای 30 هزار تومان در سال 1395 از سوی «نشر نی» روانه بازار کتاب شده است.