به گزارش خبرگزاری فارس از قم، پیشوای نهم شیعیان در سن هشت سالگی به امامت رسیدند، به دلیل آنکه مأمون از نفوذ و سیطره امام در هراس بود، بنابراین با اقدامات مختلف سعی کرد، همواره امام را زیر نظر داشته باشد و با توجه به کمی سن امام با برگزاری جلسات مناظره تلاش کرد، ایشان را زیر سئوال ببرد، ولی بر عکس این جلسات در زمینه روشنگری اذهان و اثبات شایستگی بیشتر این امام تمام شد.

در دوران این امام بزرگوار علوم و فنون پیشرفت فراوانی داشت، امام در بحث‌های علمی فراوانی شرکت می‌کردند و به ترویج و نشر احکام همواره همت داشتند.

نهضت علمی، مناظرات، کمی سن امام، شبهات در زمینه امامت و ولایت و... از جمله مباحث مطرح شده در دوران این امام بزرگوار است، به منظور بررسی بیشتر این مسائل با حجت‌الاسلام والمسلمین محمود رجبی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و قائم مقام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی به گفت‌وگو پرداختیم.

فارس: ولادت امام جواد(ع) در رد شبهات وارد شده بر مسئله ولایت و امامت چه تأثیری داشت؟

امام رضا(ع) در مورد فرزندشان امام جواد(ع) فرمودند مولودی مبارک‌تر از ایشان در ما متولد نشده است، به دلیل آنکه امام رضا(ع) مدتی فرزنددار نشده بود، مسئله امامت و ولایت مورد شبهه قرار گرفته بود، اصل تولد این امام بزرگوار در واقع پاسخی به شبهاتی بود که نسبت به ولایت مطرح شده بود.

دشمنان برای مأیوس کردن پیروان اسلام ناب محمدی به ایجاد تردید در بین پیروان مکتب اسلام و اهل بیت(ع) پرداخته بودند؛ در واقع تولد حضرت خط بطلانی بر آن عقاید زد.

فارس: چگونه امام جواد(ع) در مدینه نقش‌آفرینی می‌کردند و چه مسائلی را در نظر داشتند؟

با توجه به اینکه پدر امام جواد(ع) در خراسان و خودشان در مدینه بودند، پیشوای نهم شیعیان خلأ وجودی امام رضا(ع) را در مدینه پر می‌کردند.

برخی افراد در آن دوران شرایط را به گونه‌ای طراحی کرده بودند که ارتباط امام با محرومان کمتر باشد و از مسیری حرکت کنند که با محرومان مواجه نشوند.

امام رضا(ع) به فرزندشان پیام دادند، مسیری که مورد مراجعه محرومان است، بپیمایند و ارتباطشان با توده مردم و نیازمندان قطع نشود، همین امر علاوه بر اینکه رسیدگی به محرومان را به همراه داشت، سبب حفظ ارتباط امت و امامت شد تا در کنار این پوشش بتوانند پیام‌ها و بینش صحیح را به جامعه منتقل کنند.

فارس: مقام علمی امام جواد(ع) چگونه بود؟ امامت این امام بزرگوار در سن کودکی روی داد‌ و چه شبهات و مسائلی در این زمینه مطرح بود؟

امام جواد(ع) در سن کودکی به امامت رسیدند، این امر بسیاری از زمینه‌سازی‌ها را برای امامت حضرت ولی عصر(عج) فراهم کرد.

این امام بزرگوار این تصور که فرد باید در سنین بالا به امامت برسد، را زدودند، حضرت جلساتی برگزار می‌کردند و در آن جلسات به مسائل پیچیده علمی پاسخ می‌دادند و به این ترتیب همه را به اعجاب واداشته بودند.

امامت حضرت در سنین کودکی در جامعه اسلامی ثابت کرد، امامت و رهبری در فرهنگ اسلامی اینگونه نیست که در سایه تجارب روزمره زندگی حاصل شود، بلکه صلاحیت‌های ذاتی در امام وجود دارد که خداوند در هر مقطعی بخواهد می‌تواند فرد را به امامت برساند.

زمینه‌سازی فکری و فرهنگی در جامعه ایجاد شد تا جامعه شیعه امامت در سنین پایین را بپذیرند و دچار بحران فکری و اعتقادی نشوند، باید در نظر داشت امام جواد(ع) با پاسخ‌های عمیق علمی و پرسش‌ها این مسئله را تثبیت کردند.

امام جواد(ع) در تبیین و مناظره با دانشمندان بزرگ دوران خودش در همان سنین کودکی یا نوجوانی توانستند خط فکری شیعه و اسلام ناب محمدی را تثبیت کنند و غاصب و نادرست بودن حاکمانی که ادعای خلافت پیامبر اکرم(ص) را داشتند منعکس می‌کردند.

امام در حوزه فکری توانستند امامت را تثبیت کنند و شبهات را در حوزه‌های مختلف پاسخ دادند و در عین حال توانستند اسلام ناب را در بین نظریات مختلفی که بی‌اساس و بی‌بنیاد بود، معرفی کنند.

فارس: امام جواد(ع) در حوزه سیاسی چه اقداماتی انجام دادند؟

این امام بزرگوار در مسائل سیاسی نیز شبکه وکلایی که از زمان امام صادق(ع) شروع شده بود و ارتباطات اجتماعی نظام‌مند و تشکیلاتی ائمه طاهران را ادامه دادند، امام جواد(ع) چنین شبکه فعال فرهنگی و سیاسی داشتند، به این دلیل حاکمان جور و غاصب تحمل وجود امام را نکردند و همانگونه که امام رضا(ع) را به ولایتعهدی منصوب کردند تا ایشان مورد مراقبت شدید باشد، ام الفضل را به ازدواج امام جواد(ع) درآوردند تا به این طریق در محدوده حکومتی قرار داشته باشند و به طور کامل در کنترل قرار گیرند.

در آن دوران دشمن احساس کرد، در این طراحی‌ها ناکام است و امام جواد(ع) با محبوبیت و جایگاه علمی ممکن است مردم را علیه حکومت جور بشوراند، بنابراین امام جواد(ع) نسبت به سایر ائمه اطهار(ع) در سنین پایین‌تر به شهادت رسیدند.

مسئله علمی امام رضا(ع) و محبوبیت صرف امام جواد(ع) برای آنها مهم نبود، بلکه احساس می‌کردند برنامه‌ها، طراحی‌ها و ارتباطات امام نوعی مقابله با رژیم غاصب است، بنابراین با احساس خطر از این مسئله، امام را در سنین جوانی به شهادت رساندند.

فارس: امام جواد(ع) از چه ویژگی‌هایی برخوردار بودند که برای جامعه ما الگو است؟

نام مقدس این امام بزرگوار اشاره به بخشندگی آن حضرت دارد، ایشان در زمینه رسیدگی به محرومان و بخشندگی ممتاز بودند، بنابراین به جواد ملقب شدند که به معنای بخشنده و عنایت‌کننده به محرومان است.

مرحله والای تقوا در قالب فرامین و اجرای دستورات الهی از دیگر ویژگی‌های حضرت است که به این دلیل نام تقی به عنوان فرد متقی بر حضرت گذاشته شده است.

نکته دیگر روشنگری علمی و بصیرت‌افزایی است که حضرت در دوران خود به خوبی توانستند این نقش را ایفا کنند و جامعه را در شرایطی که فرقه‌ها و مکتب‌های مختلف هر یک داعیه داشتند و حکومت طرفدار فرقه‌ها و نحله‌ها بود، با بیانات و شرکت در جلسات مناظره آگاه کردند.

امام جواد(ع) با مقام علمی در میان همه فرقه‌های انحرافی و شبهات توانستند جامعه اسلامی را در مسیر درست راهنمایی کنند و بصیرت اخلاقی و علمی را در آن حوزه داشته باشند و در حوزه مسائل سیاسی نیز بصیرت سیاسی و اجتماعی را از طریق شبکه وکلا به جامعه آن روز شیعه رساندند.

به همین دلیل شیعه توانست مسیر درست اسلام ناب محمدی را تا زمان امام مهدی(عج) ادامه دهد و هر روز بر دامنه گسترش شیعه افزوده شد، این موارد نشان‌دهنده بصیرت‌ اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی امام جواد(ع) است.

زمانی که امام جواد(ع) در سنین نوجوانی اینگونه می‌تواند نقش‌آفرینی داشته باشد، جوانان نیز می‌توانند هر یک در حوزه کاری خود همین نقش‌ها را داشته باشند و به ارتقای سطح علمی، فرهنگی و اخلاقی جامعه بپردازند.

======================

مصاحبه: ایمن‌السادات موسوی‌نژاد

======================

انتهای پیام/78003/ج30/