به گزارش خبرگزاری فارس از قم بناهای تاریخی میراث ماندگاری است که از چشم هر بیننده پلی به عمق تاریخ می‌زند، حفظ و حراست از ابنیه تاریخی سبب انتقال میراث فرهنگی و تاریخی کشور به نسل‌های دیگر می‌شود و این امر حال را به گذشته پیوند می‌زند.

استان قم نیز از این بناها بی‌نصیب نبوده و آثار تاریخی فراوانی بر بستر خاک محله‌های قدیمی قم آرمیده است که از جمله آنها آب انبار رشیدزاده، حمام شازده ناصر، آب انبار شادقلی خان، آب انبار درخت پیر، بقعه علی بن بابویه قمی، سردر آب انبار آلوچو، آب انبار چاله لوءnt> لوء، آب انبار لب چال، آب انبار تکیه یزدی‌ها، حمام حاج عسگر خان، مسجد و آب انبار سلماسی، آب انبار وادی السلام و... است.

بیش از 800 اثر در قالب بنا، محوطه و تپه تاریخی در سطح استان قم شناسایی شده که از این تعداد حدود 354 اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

محمدرضا پوینده، مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی با بیان اینکه کشور ایران در حوزه میراث فرهنگی از ظرفیت‌های استثنایی و بالایی برخوردار است، اظهار کرد: کارشناسان یونسکو ارزیابی کردند ایران در این حوزه از 10 کشور اول دنیا از نظر ظرفیت‌های تمدنی، تاریخی و میراث فرهنگی محسوب می‌شود.

وی با اشاره به فرآیند واگذاری ابنیه تاریخی در کشور گفت: براساس پیش‌بینی کارشناسان در کشور ایران بالغ بر یک میلیون بافت و بنای تاریخی وجود دارد، اگر دولت بخواهد برای این بناها مبلغی درنظر بگیرد، نیاز به صدها هزار میلیارد تومان است ولی منابع وجود ندارد.

پوینده خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاران برای مدت زمان مشخص این بناها را در اختیار می‌گیرند، مرمت می‌کنند و برای مبالغ مشخصی که از سوی کارشناسان رسمی دادگستری مشخص می‌شود، برای مدت زمان مشخص بهره‌برداری و حفاظت دارند، پس از آنکه دوران کامل شد، به طور مجدد به مزایده گذاشته می‌شود.

مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی با اشاره به ویژگی‌هایی که برای سرمایه‌گذار در نظر گرفته می‌شود، گفت: سرمایه‌گذار باید بومی و از توانمندی مالی برخوردار باشد، باید در نظر داشت حساب بانکی و گردش مالی در این زمینه می‌تواند امتیاز داشته باشد.

واگذاری دو بنای تاریخی قم به بخش خصوصی

با توجه به هزینه احیا و نگهداری ابنیه تاریخی دولت به دنبال واگذاری این بناها به بخش خصوصی است، کاظم فدائیان، مسئول دفتر فنی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم با اشاره به شرایط واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی تصریح کرد: اکنون هیچ بنایی شرایط واگذاری ندارند زیرا داشتن سند 6 دانگ به نام جمهوری اسلامی یکی از شرایط بوده و شرط دیگر برای واگذاری بناها این است، که بنا در بخش بنای نفیس نباشد.

وی خاطرنشان کرد: خانه زند بنای تاریخی هم‌دوره خانه یزدان‌پناه است ولی اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی و ساختمان صنایع دستی از آن استفاده می‌شود، بنابراین سازمان این بنا را واگذار نمی‌کند.

به گفته فدائیان اکنون دو بنای استان قم به بخش خصوصی واگذار شده کاروانسرای پاسنگان واقع در جاده قدیم قم کاشان یکی از آنها است، این کاروانسرا حدود 10 سال پیش از طریق ماده 88 واگذار شده، واگذاری آن به صورت اجازه و بهره‌برداری است، سال گذشته خانه یزدان‌پناه نیز از طریق صندوق احیا و مزایده به صورت اجاره واگذار شده است.

پوینده همچنین در خصوص وضعیت واگذاری بناهای تاریخی در کشور به بخش خصوصی خاطرنشان کرد: 10 بنا طی سال‌های 84 تا 92 از سراسر کشور واگذار شده، در حالی که در سه سال گذشته دولت یازدهم، 46 بنا به بخش خصوصی واگذار شده که از این تعداد 41 بنا طی یک سال گذشته بوده است.

وی با بیان اینکه از سال گذشته فرآیند جذب سرمایه‌گذار خصوصی شتاب بیشتری داشته است، گفت: اکنون سرمایه‌گذاران رغبت بیشتری برای ورود به بناهای تاریخی پیدا کردند، این امر سبب شده بسیاری از این بناها طی 6 ماه گذشته مرمت شده و به بهره‌برداری رسیده است.

خانه یزدان پناه و استقبال بازدیدکنندگان

خانه یزدان‌پناه قم با قدمت 120 سال مربوط به دوره قاجار از جمله بناهایی است که هر رهگذر را به معماری دوره قاجار و اوایل پهلوی می‌برد، اکنون این بنا به بخش خصوصی واگذار شده و دارای کاربری رستوران سنتی است.

مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی عنوان کرد: خانه یزدان‌پناه یکی از بناهای تاریخی استان قم است که اکنون مرمت شده و از سوی گردشگران خارجی که وارد استان می‌شوند، مورد استقبال واقع شده است.

وی با اشاره به روند مرمت بناها گفت: افراد پیش از آغاز مرمت طرح کامل مرمتی را تهیه می‌کنند و کارشناسان بر طرح مرمتی نظارت می‌کنند تا پیاده شود.

پوینده خاطرنشان کرد: 140 ماتریس کاربری در صندوق احیا طراحی شده که متناسب با آن سعی می‌کنیم بنای تاریخی به کاربری گذشته بازگردد و کمترین مداخلات در کاربری جدید به آن داده شود.

وی ادامه داد: طی سال گذشته تاکنون در حدود 10 بنا به بهره‌برداری رسیده و 41 بنا نیز اکنون در حال مرمت و اخذ اسناد از سوی سرمایه‌گذاران است.

کاروانسرای دیرگچین مادر کاروانسراهای ایران

کاروانسرای دیرگچین بین راه قم - قزوین در فاصله 80 کیلومتری قم واقع شده، بنایی به وسعت 8 هزار متر مربع در این اثر واقع شده است که 43 حجره، ایوان شاه نشین، حیاط خلوت و هشت شترخانه، منظر شاهى و دو مغازه براى نگهدارى کالا، حمام و مسجد از امکانات این کاروانسرا بوده است.

این اثر در مهر ماه سال 82 به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده که جاده آسفالته قم به روستای علی آباد و چرم شهر ورامین از جمله مسیرهایی است که می‌توان به این بنای تاریخی رسید.

مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی کاروانسرای دیرگچین را از بزرگترین بناهای تاریخی کشور ذکر کرد و افزود: این کاروانسرا مادر کاروانسراهای ایران بوده و پایه‌های این کاروانسرا دارای قدمت فراوان است.

وی خاطرنشان کرد: بالغ بر 11 میلیارد تومان هزینه مرمت این بخش بوده و دوره مرمتی آن دو سال است. اگر این کاروانسرا به چرخه اقتصادی و فرهنگی اضافه شود، می‌تواند یکی از سطوح اصلی گردشگری کشور باشد، زیرا گردشگرانی که وارد ایران می‌شود، تمایل دارند در این بناهای تاریخی اقامت کرده و با معماری، میراث فرهنگی و تاریخی آشنا شوند.

پوینده عنوان کرد: کاروانسرای دیرگچین در سال 82 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 87، سه سال پس از تأسیس صندوق احیا، هیأت وزیران مصوب کردند که کاروانسرای دیر گچین از سوی صندوق احیا به بخش خصوصی واگذار شود.

وی با اشاره به نظارت جدی بر بهره‌برداری بناهای تاریخی متناسب با شأن اثر یادآور شد: خانه‌یزدان پناه مرکز پذیرایی فاخری است که اکنون با رصد و ارزیابی گردشگرانی که مراجعه می‌کنند، معماری و خدمات آن مکان مورد استقبال است.

پوینده با بیان اینکه نهضتی برای سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی اتفاق افتاده است، گفت: افراد فراوانی به ویژه گردشگران خارجی برای حفظ این میراث مایل هستند، سرمایه‌گذاری کنند، سال گذشته رشد خوبی در بحث جذب گردشگران خارجی داشتیم و حتی این گردشگران علاقه‌مند بودند، در سراهای سنتی اقامت کنند.

استقبال سرمایه‌گذاران یکی از موارد کلیدی در احیا، مرمت و استفاده از بناهای تاریخی است، باید از چنین ظرفیتی نهایت استفاده صورت گیرد و هر چه سریع‌تر بناهای تاریخی را از کماء به حیات بازگرداند.

افراد مختلف با سیر در بناهای تاریخی، تاریخ را مرور می‌کنند، بنابراین سهل‌انگاری در حفظ و حراست از این میراث ماندگار نباید سبب شود، این بناها به گورستان تاریخ بپیوندد.

==================

گزارش: ایمن‌السادات موسوی‌نژاد

==================

انتهای پیام/78003/و40