به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آیین بزرگداشت پدر علم فیزیک و مهندسی نوین ایران صبح پنجشنبه در موزه پروفسور حسابی در تهران و عصر پنجشنبه در خانه ابدی آن مرحوم در شهر تفرش با حضور شخصیت های علمی و فرهنگی، شاگردان و دوستدارانش برگزار خواهد شد.

مرحوم پروفسور حسابی با کارنامه ای درخشان از افتخارات علمی و عملی از سوی‌ جامعه‌ علمی‌ جهان در سال 1990 میلادی  به‌ عنوان "مرد اول‌ علمی‌ جهان" برگزیده‌ و حدود 29 سال قبل در کنگره‌  "شصت‌ سال‌ فیزیک‌ ایران‌ " ملقب‌ به‌ "پدر فیزیک‌ ایران‌" شد.

بنیاد پروفسور حسابی به این مناسبت یادداشتی منتشر کرد که به شرح زیر است: 

به پاس روزان فرخنده شهریور ماه، بزرگداشت دانش آفرین بی همتا، پورسینا دانشمند برجسته، زکریای رازی و ... سالگشت سر استاد (پروفسور) حسابی و در جوانی مهندس سید محمود حسابی (ملقب به مصباح السلطان) بزرگ مردی که با توشه یی سترگ از دانش های نوین در پزشکی، ادبیات، حقوق، ریاضیات، ستاره شناسی، زیست شناسی، برق، معماری (آرشیتکتور)، راه و ساختمان (عمران)، راه‎آهن، معدن و ... علم فیزیک، با کوله‎باری سرشار از اندوخته های کانون های کارآزما (تخصصی) در شامات (لبنان، سوریه، اردن و...) و اروپا (به ویژه فرانسه)در 1304خورشیدی، برای کارپروری(خدمت)، به سرزمین مادری بازگشت  و در وزارت طرق و شوارع عامه (1) (راه و ترابری) به کار گمارده شدند، در جایگاه کارآزمودگی (حرفه یی)، نخستین نقشه برداری دانشی و راه سازی مهندسی در ایران (ساخت راه ساحلی سراسری خلیج فارس، بندرلنگه - بوشهر) را، با داشته ‎های شخصی(2) به انجام رساند؛ در جایگاه معلمی آینده نگر، با سه پُشته(نسل) کاری، و با پروردنِ هفت پُشته استاد و دانشجو، و نه تنها، به پشتوانه خوانده ها و سپرده های مغزی، بلکه با سپردن (انتقال) داده های آزمایشگاهی و کارگاهی، که همانا آمادن دانش‎آموختگانی کار ورزیده است، نخستین مدرسه مهندسی راه و ساختمان را، در وزارت طرق، راه اندازی کرد، در جایگاه یک ایرانی دل سپرده (متعهد)، برای بهروزی صنعت جهان بینی (توریسم) (3)، شکوفا‎کننده آبروی ملی، در تراز جهانی، راه صعب‎العبور قزوین به قلعه الموت؛ این کهن دژ هزار ساله را ، با هم‎کوشی دانش‎آموختگان همین مدرسه، ساخت؛ (4) و هنگامی که، به شوند (دلیل) نبود امکان سوخت رسانی (زغال سنگ) در هر زمستان، از جاده مال رو و گردنه های برف‎گیرگاجره، مهندس تیمور لکستانی، پدر برق ایران، از شاگردان دوره اول ایشان، در دانشکده فنی دانشگاه تهران، چاره جوی سه ماه خاموشی تنها کارخانه برق تهران، از پروفسور حسابی می شوند، استاد، در جایگاه زدودن موانع ملی، با شور راه‎یابی گذر از این کاستی بزرگ، در کوتاه اوانی، اتومبیل (کامیون) رو نمودن راه تهران به آن دیار (لواسانات، شمشک و .... گاجره) را، به بهره وری می رساند.

بر سر این کان ها بودند، که پی می ‎برند، هیچ پایه دانشی، برای کشف، کندن و درآوردن، جداسازی، پالایش ... و بهره برداری از معادن ایران، وجود ندارد و روند بهره گیری سنتی و بومی، از آن‌ها، جز، ده درصد بازیافت، برجای نمی گذارد، پس، در جایگاه  تعهدات اخلاقی، به پشتوانه اندوخته های پربار سال ‎ها کار، در کان های دو روز لبنان و سار فرانسه، کاوش مهندسی از معادن گاجره را، با یک سال کارِ شبانه روزی، به معدن چیان، آموزش می ‎دهد. 

ولی دشواری پسین، نبود هیچ شیو (قانونی) و پایه یی، برای کند و کاوهای معدنی در میهنمان بود، که انجام  آن، درگیری های شدید و پیوسته بین معدنچیان  و بهره‎ آن، کاهش و کندی، که مانند همیشه خودشان، با پشتکاری بی همتا، در جایگاه قانون مند کردن کشور، چارچوب های نگاشته شده کان های کشورهای استوار اروپایی را، به پارسی، برگرداند، با قوانین ایران، یکسان کرد (5)، این نونگاشته، قانون بهره برداری از معادن را، به مجلس شورا، واگذار می کند.

در جایگاه فراملی، در برابر گروه مهندسین روس گسیل شده برای بخش کردن رود اترک، با شوروی، استاد حسابی تنها مهندس آن روز کشورمان، این سپرده دیرینه پیشینگان را، به سنجشی درست، می رسانند؛ و در گاه و جایی دیگر، با کار توان فرسا، در کوه و کمر، مرزیابی باختریمان با پاکستان را، سرانجام می دهند. 

در جایگاه عاشق مام میهن، در روند پایه ریزی مادر دانشگاه‌های کشور (تهران) محاسبات، چیدمان و ساخت پروفسور حسابی برای مرحله اول دانشکده فنی، الگوی برتر پیمان کار آلمانی، برای دیگر دانشکده ها، می شود. و در سن هشتاد سالگی، با رسالت خستگی ناپذیری، جهت برگزاری نشست‌های المپیادهای دانش‎آموزی، ساختمانی را، با همه دست‎آوردهای نوین مهندسی (ایمنی در برابر زلزله و...) در چاردیواری نیاکان خود، برپا می‎کند. 

در همین اوان، در اثبات نقش شهروندی، در همسایگی خانه (پل تجریش) با پیش‎بینی‎ های گسترده، و به کارگیری چند رشته مهندسی، گذرگاه رهگذران و جایگاه خودروها، اتوبوس‎ها، تاکسی‎هاو... آمدوشد همگانی را، سر و سامان، می‌بخشد. ناگفته نماند، پس از رخداد جنگ تحمیلی ایران و عراق، در پیمان خدمت، تا پایان زندگی، برای همسر فداکارشان، که دیگر، راه رفتنشان، بسیار سخت شده بود، یک پناهگاه خانگی می سازد؛ و در نود سالگی، در جایگاه یک مسلمان راستین، پناهگاه گسترده یی را، در زیر زمین خانه خود، برای همسایگان و مدارس آن کوی و برزن، برپا می دارد. 

به شوند همه این پاکاری ها (خدمات) و به پاس انبوه این دلدادگی های پیش‎گام، برای روزبهی ایران و ایرانی، مردم خردمند ما، عنوان مرد نخستین های ایران را، بدرقه راه حسابی گران مهرشان، کرد. 

اکنون، با یاری از درگاه آفریدگار، و در پاسداشت هر یک از این پیمانه‎های لبریز از عشق و محبت، و مانایی خواسته های فرخنده‎ و آرزوهای پاک پروفسور حسابی، با دلگرمی بسیار؛ از آن وجود پرارزش، خانواده گرانقدر و همیاران ارجمند، درخواست می کند: قدم بر چشم ما نهاده، در گردهم آیی بیست و چهارمین بزرگداشت استاد دکتر سید محمود حسابی، پدر علم فیزیک و مهندسی نوین ایران، هم نشین پرمهر این یادمان باشند. 

* نشست نخست: در خانه ایشان، 8 بامداد 5 شنبه 11 شهریور 1395، تهران، تجریش، چهار راه حسابی.

* نشست بن دار: در خانه ابدی این معلم پیش‎کسوت و همسرشان، سرکار خانم حائری، در شهر دانشگاهی تفرش، از 5 نیمروز پنجشنبه 18 شهریور.

* همیاران: شهرداری تهران، شهرداری منطقه یک (شمیران)، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، فرمانداری تفرش، شهرداری تفرش، دانشگاه تفرش و بنیاد پروفسور حسابی.