به گزارش خبرنگار شانا، در حال حاضر بخش عمده ای از ارزش افزوده صنعت نفت و گاز در بخش بالادستی آن نهفته است اما ماهیت فناوری در این بخش برای بسیاری (حتی در درون این صنعت) آشکار نیست، براین اساس در مقاله "رهیافتی نو به ماهیت و سطوح فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت وگاز" ماهیت فناوری در این بخش واکاوی و پیچیدگی های آن معرفی شد.
در این مقاله که به قلم سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، سید کامران باقری از پژوهشگاه صنعت نفت نوشته و در ماهنامه اکتشاف و تولید به چاپ رسیده است، برای نخستین بار مفهوم و طبقه بندی جدیدی از فناوری در صنعت نفت وگاز ارائه شد که می تواند به تصمیم گیری و سیاست گذاری بهتر از سوی مدیران این صنعت منجر شود. به نحوی که سطوح و فناوریها و الزامات ورود به هرکدام، می تواند به مثابه نقشه راهی برای حرکت شرکتها و سازمانهای ایرانی در مسیر ارتقای توان فناوری و دانشی شان مورد استفاده قرار گیرد.
در مقدمه این مقاله آمده است: روند رو به رشد سرمایه گذاری در بخش نفت وگاز دنیا طی چند دهه اخیر، تحولات دانشی عظیمی را در این صنعت به همراه داشته است. ظهور فناوریهای جدید منجر به کاهش هزینه ها و بهبود بهره وری تولید از میدانهای نفت و گاز شده است. این موضوع، رقابت میان شرکتهای بزرگ نفتی برای دسترسی به فناوریهای پیشرفته در حوزه های مختلف اکتشاف و تولید را افزایش داده است.
کلید موفقیت و پیروزی در این رقابت، پیمودن راههای درست برای کسب فناوریهای نوین و پیشرفته است. اما نکته قابل تامل آن است که تاکنون تعریف و تعبیر درستی از فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ارائه نشده است. تصور عمومی آن است که صنعت نفت وگاز( بویژه بخش بالادستی آن) صنعتی بالغ با فناوری نه چندان پیشرفته است وبنابراین تصویر بخش بالادستی در ذهن متخصصان صنعت نفت گاه به صورت کارگران مشغول به تلاش روی سکوهای نفتی با لباسهای فرم آغشته به روغن است.
بسیاری از مهندسان و مدیران صنعت، سهم فناوری در بخش بالادستی نفت و گاز را در حد تجهیزات اکتشافی و حفاری ( مثل انواع دکل، مته....) می دانند و از این منظر، توسعه فناوری در این بخش را در حوزه تخصص و تکتازی شرکتهای خدماتی تلقی می کنند و بنابراین آنرا با اهداف و رسالتهای وزارت نفت ایران بی ارتباط می دانند. حقیقت این است که ماهیت راستین فناوری و نقش و پیچیدگی آن در بالادستی صنعت نفت وگاز بر بسیاری در بیرون و حتی درون صنعت نفت آشکار نیست. به نظر می رسد یکی از چالشهای مهم مدیریت این بخش از صنعت که بعضا تا کنون مشکلات زیادی نیز برای کشور در پی داشته همین شناخت نادرست از ماهیت فناوری در این بخش از صنعت نفت وگاز است.
پس از این مقدمه، نویسندگان مقاله، به توضیح جایگاه بخش بالادستی در زنجیره ارزش صنعت نفت، مفهوم فناوری، الگویی جدید برای تعریف و دسته بندی فناوریهای بالادستی صنعت نفت وسطوح فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت پرداخته و الگوی مورد اشاره خود را بیان می کنند.
∎