این درحالی است که به گفته کارشناسان اثر این دارو شبیه هروئین بوده و در اروپا به دلیل قیمت پایین و مشابهت خواص و سرخوشی آن با هروئین، از آن به‌عنوان «هروئین فقرا» نام برده می‌شود.

از سوی دیگر همین مصوبه وزارت بهداشت بدون کم و کاست دقیقاً یک سال پیش مطرح شد که بنا به دلایلی ازجمله جنجال مخالفان، به مرحله اجرا در نیامد اما اکنون دستور پخش این دارو مجدداً صادر شده و ما باید منتظر عواقب و تبعات این تصمیم در ماه‌ها و سال‌های آینده باشیم.

با توجه به متن مصوبه، داروی اُکسی کدون به همراه قرص بوپرنورفین، نالوکسان و شیاف مورفین، در داروخانه‌های منتخب (دولتی، آموزشی و خصوصی) و بیمارستانی توزیع خواهد شد.

اکسی کدون مخدر محبوب آمریکایی

در همین حال رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی درمانگران اعتیاد در خصوص مخدر اکسی کدون گفت: این دارو ابتدا برای دردهای متوسط و شدید ساخته شد ولی در آمریکا به سرعت به یکی از داروهای مورد سوء مصرف تبدیل شد و سپس در کشورهای مختلف دنیا این روند ادامه یافت.

محمد هادی پناهی افزود: ترکیبات این دارو به خاطر سرخوشی شبیه به هروئین، خیلی زود مورد توجه کسانی قرار گرفت که در معرض خطر اعتیاد بودند. این دارو، از نظر کنوانسیون‌های بین المللی داروی تحت کنترل محسوب می‌شود که ایران هم آن را پذیرفته است و با توجه به وجهه منفی هروئین در کشور، می‌تواند به سرعت جایگزین شیکی برای این ماده مخدر شود و سونامی خطرناکی از اعتیاد شیک داروخانه‌ای را رقم بزند.

به گفته وی، این در حالی است که تجربه اپیدمی این دارو در کشورهای دیگر موجود است و ضرورتی ندارد وزارت بهداشت مردم را گرفتار ماده اعتیادآور جدید کند.

شبیه این تجربه در مورد ترامادول در کشور ما بیش از 10 سال پیش رخ داد. یعنی در همان مقطع هم مقالات و هشدارهای زیادی در کشورهای غربی درباره عوارض ترامادول و خطرات اعتیاد آن وجود داشت اما بدون توجه به این هشدارها توزیع ترامادول به داروخانه‌ها سپرده شد که به نظر بسیاری کارشناسان شروع کننده اعتیاد طی سال‌های اخیر در کشور شده و سالانه ده‌ها میلیون ترامادول مصرف می‌شود که بیشتر جوانان، نوجوانان، دانشجویان و دختران جوان گرفتار آن شده‌اند.

به گفته پناهی در حال حاضر بخش قابل توجهی از مراجعین کلینیک‌های درمانی در سراسر کشور مرتبط با ترامادول و عوارض ویرانگر آن از جمله پرخاشگری است.

«اُکسی کِدون» چیست؟

رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه بقیه‌‌ا...(عج) نیز در مورد داروی «اُکسی کِدون» گفت: این دارو یک مسکن مخدر مانند داروهای کدئین و مورفین است.

عبدالمجید چراغعلی، در مورد اینکه گفته می‌شود این دارو پیش ساز هروئین است، تأکید کرد: تمامی داروهای مخدر موجود از لحاظ شیمیایی قابلیت تبدیل به هروئین را دارند و این مختص تنها «اُکسی کِدون» نمی‌شود.

وی که از موافقان توزیع این دارو در داروخانه‌ها به شمار می‌رود، در مورد علت موافقت خود می‌گوید: در ایران میزان مصرف داروهای مخدر ضد درد، وضعیت مطلوبی ندارد چرا که به خاطر پیامدهای این داروها همیشه نگاه احتیاط آمیزی بر توزیع آن حاکم بوده است. اما واقعیت این است که این نوع داروها برای تسکین درد تعدادی از بیماران لازم و ضروری هستند، که در توزیع آنها باید جوانب احتیاط را رعایت کرد.

به گفته وی، «اُکسی کِدون» هم مانند مورفین و کدئین باید تحت نظر پزشک مصرف شود؛ چرا که مصرف خودسرانه آن موجب می شود بیماری‌که ریسک اعتیاد را پیدا کرده، به ورطه اعتیاد بیفتد.

این استاد داروسازی تأکید می‌کند: عوارض «اُکسی کِدون» شبیه کدئین و ترامادول است و البته داروی مؤثرتری از کدئین به شمار می‌رود.

چراغعلی همچنین در مورد خطر اعتیاد آوری این دارو خاطرنشان می کند: اگر قرار باشد تحت کنترل توزیع نشود و خودسرانه به مصرف برسد، همان آسیبی که ترامادول داشت را برجا می‌گذارد. البته شدت اعتیاد آن در حد هروئین نیست اما مصرف مداوم، نابجا و غیر ضروری اعتیاد ایجاد می‌کند.

وی افزود: در گذشته برای کاهش درد بیماران خیلی به سختی این داروها تامین و به تبع آن، رنج و عذاب این افراد زیاد می‌شد، این دارو را در بیمارانی استفاده می‌کنیم که شرایط خیلی جدی دارند و ما نگران اعتیاد آنها نیستیم مثلا بیمار سرطانی که برای آرامش باید این دارو را مصرف کند و لحظات آخر زندگی را سپری می‌کند، زیاد معتاد شدنش به این دارو محلی ندارد.

تجربه شکست خورده ترامادول

توزیع مسکن- مخدر «ترامادول» در حالی در نیمه اول دهه 80 شمسی با مجوز وزارت بهداشت به داروخانه‌ها سپرده شد که در آن مقطع هیچ‌کدام از مسؤولان وقت وزارت بهداشت، تجربه شکست خورده مدل ارائه این دارو در سایر کشورها را نپذیرفتند و در حال حاضر طبق آمار اعلام شده از سوی نهادهای ذی‌ربط بخش قابل توجهی از اعتیاد در میان جوانان، از نوع اعتیاد به قرص ترامادول است.

در همین زمینه چندی پیش مدیرکل وقت دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر وقت طی گزارشی با بیان اینکه مواد مخدر و روان‌گردان‌ها عامل قتل‌عام نوجوانان و جوانان است، گفت: بیشترین شیوع مواد در گروه نمونه دانشجویان به ترتیب حشیش، تریاک، قرص اکس و شیشه بوده و در بین داروها بیشترین شیوع به ترتیب به کدئین، ترامادول، دیازپام و ریتالین اختصاص داشته است.