خبرنامه دانشجویان ایران: معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، به اهمیت پایش سلامت دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی اشاره کرد و گفت: بر اساس بررسی‌های انجام شده 40 درصد دانشجویان به اختلالات روانی مشکوک هستند و باید دقیق بودن این اختلال بطور عمیق بررسی شود.
به گزارش خبرنامه دانشجویان ایران به نقل از ایسنا، دکتر محمدرضا فراهانی در نخستین نشست آموزشی و توجیهی همتایاران سلامت روان دانشجویان که در وزارت بهداشت آغاز به کار کرد، گفت: کسی شک ندارد که ارزشمندترین گوهر هستی حیات است و در حفظ حیات و زندگی انسان‌ها سلامت جسمانی و روانی دو موضوع و مؤلفه بسیار مهم هستند. انسان‌ها ارزشمندترین گوهر وجودی‌شان یعنی حیات و سلامت را در اختیار جامعه پزشکی و روانشناسان قرار می‌دهند و این مسئولیت سنگینی است.
وی در ادامه افزود: در حوزه سلامت جسمی افراد آگاهی و اشراف نسبی به وضعیت جسمانی خود دارند، از این رو به پزشک مراجعه می‌کنند و از خدمات آنها بهره می‌برند. اما افراد در حوزه سلامت روان دچار جهل مرکب هستند و اطلاعاتی از وضعیت خود ندارد. اگر ما شناسایی و پایش خوبی نسبت به وضعیت سلامت‌روان افراد نداشته باشیم و آنها دچار اختلال باشند و ندانیم که مشکلی هست، ممکن است جانشان را از دست بدهند.
فراهانی، با اشاره به تست پایش سلامت که قبلاً در دانشگاه‌های علوم پزشکی بر روی دانشجویان انجام می‌شد، گفت: وقتی دانشجویی خودکشی می‌کرد، این سوال را مطرح می‌کردم که تست پایش سلامت روان برای او انجام شده یا نه و نتیجه آن چه بوده است. این تست در برخی موارد هیچ اختلالی را نشان نداده بود و یک نتیجه مثبت کاذب باعث شده بود نتوانیم بروز اختلال در این دانشجو را تشخیص دهیم و درمان کنیم. به همین دلیل تست پایش سلامت روان را تغییر دادیم. الان اختلاف معناداری میان نتایج تست قبلی و تست جدید دیده می‌شود.
معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، فعالیت در حوزه مشاوره را مسئولیت سنگینی دانست و گفت: سلامت جسم و روان دو حوزه‌ای هستند که با جان آدم‌ها ارتباط دارند و مسئولیت جان انسان‌ها در این زمینه متوجه ما است. من به سنگینی مسئولیت و رسالتی که به عهده همتایاران سلامت است اشراف دارم و آن را درک می‌کنم. از نخستین روزهایی که مسؤولیت این معاونت را پذیرفته بودم احساس کردم که باید مشاور توانمندی داشته باشم که در زمینه مدیریت این حوزه در سطح کلان به من کمک کند چرا که در این زمینه آسیب‌های جدی وجود دارد.
دکتر فراهانی اظهار کرد: در نخستین روزهای مسئولیتم گزارش محرمانه‌ای که البته بعدها آمار آن منتشر شد، از ستاد مبارزه با مواد مخدر به دستم رسید که نشان می‌داد ۶.۸ درصد از دانشجویان علوم پزشکی دچار آسیب‌هایی از قبیل اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی هستند، آن شب تا صبح نتوانستم بخوابم و با خودم فکر می‌کردم که چرا چنین مسؤولیتی را قبول کردم.
وی افزود: در دانشگاه‌های علوم پزشکی بچه‌های بااستعدادی با تلاش و کوشش و همراهی خانواده‌شان وارد دانشگاه می‌شوند و خانواده‌ها فرزند خود را سالم به ما تحویل می‌دهند، اما بعد از ۷ سال اگر سراغ ما بیایند و بگویند فرزندم را سالم به شما تحویل دادم و الان معتاد شده و تعلیق گرفته چه جوابی داریم بدهیم به خصوص که ۶۵ تا ۷۰ درصد هم به شهرهای دیگر برای تحصیل مهاجرت می‌کنند. به همین دلیل از دکتر قنبری که استاد تمام رشته روانشناسی و رئیس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی مشهد بودند خواستم که به من در این حوزه کمک کنند.
فراهانی با اشاره به اینکه یکی از منظم‌ترین و کارآمدترین سیستم‌های خدمات‌دهی ما در معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه‌های علوم پزشکی، حوزه مشاوره است، خاطر نشان کرد: در حوزه مشاوره فرآیندها کاملا تعریف شده است و خروجی‌ها قابل اندازه گیری و توجه هستند. می‌توانیم به این حوزه رتبه یک بدهیم چون به لحاظ علمی فرآیندها شفاف و خروجی‌ها کاملاً قابل درک هستند اما مثلاً حوزه فرهنگی شفاف نیست و بردارهای متعددی در نتیجه کار تأثیر دارند و در واقع هر چیزی می‌تواند در شکل دهی نگاه فرهنگی آدم‌ها و رفتارهایشان موثر باشد.
معاون فرهنگی و دانشجویی وزیر بهداشت خطاب به مسؤولان و همتایاران سلامت روان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گفت: از کارهای اصلی شما این است که موارد مشکوک به اختلال را رصد کنید. از کسانی که سال گذشته وارد دانشگاه شدند ۲۰ درصد نیاز به مداخله درمانی دارند و ۴۰ درصد باید مورد مصاحبه اکتشافی قرار گیرند، این افراد حدود ۹ تا ۱۰ هزار نفر با پراکندگی مشخص در دانشگاه‌ها هستند.
به گفته دکتر فراهانی، امسال نیز پایش سلامت روان برای جدید الورودها در یک دوره سه ماهه انجام می‌شود و در زمستان با ۴۰ درصد دیگر از این دانشجویان مواجه هستیم. باید چاره‌اندیشی کرد که رصد کلیه دانشجویان به چه مقدار زمان مشاوره احتیاج دارد و چقدر با ظرفیت‌های موجود می‌توان کار کرد.
وی گفت: در شورای کلان مناطق که وزیر و معاونان در آن عضو هستند تکلیف بحث نیروی انسانی را مشخص می‌کنیم. به لحاظ نیروهای متعهد و متخصص در حوزه سلامت روان، جز در شهرهای کوچک، مشکلی نداریم و می‌توانیم با این افراد قرارداد ببندیم. اینکه منابع انسانی کافی نیست و نمی‌دانیم چه کار کنیم گزاره درستی نیست، این گزاره درست است که ما مسئول مشاوره هستیم و از چه راهی به چه روشی می‌توانیم کمبودها را برطرف کنیم.
فراهانی همچنین طرح پایش سلامت روان دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی را به لحاظ علمی و تحقیقاتی، یک پژوهش منحصر به فرد در دنیا دانست و گفت: اگر این طرح بر روی ۱۸۰ هزار نفر دانشجویان علوم پزشکی اجرا شود، ده‌ها مقاله معتبر علمی از آن استخراج خواهد شد. مثل این است که دارید در یک پروژه بزرگ پژوهشی کار می‌کنید. از این نظر این طرح جذاب است که فقط آسیب‌شناسی و درمان نیست، بلکه یک کار پژوهشی بزرگ است که همه شما در آن نقش دارید. پس این کار باید انجام بشود، چگونگی اجرای آن با شما و تأمین منابع مالی آن با ماست.
معاون وزیر بهداشت افزود: این طرح از جنبه‌های مختلف کار بسیار ارزشمندی است چرا که آسیب‌های اجتماعی در سطح جامعه ما رها هستند اما اجرای این طرح در دانشگاه‌های علوم پزشکی بر روی کل جامعه هدف انجام می‌شود و تمام مخاطبان را پوشش می‌دهد و یک ساماندهی نیز صورت می‌گیرد.
وی درباره مشکلات نیروی انسانی در حوزه مشاوره دانشگاه‌ها گفت: برای حل شدن مشکل جایگاه نیروی انسانی و دیگر مشکلاتی که همکاران در این جلسه مطرح کردند، پیشنهاد می‌کنم کمیته‌ای متشکل از نمایندگانی از دانشگاه‌های کوچک، بزرگ و اقماری تشکیل شود که وضعیت موجود را در زمینه نیروی انسانی و دیگر مسائل مطرح شده را ارزیابی کنند و پیشنهادهای خود را ارائه دهند.
معاون فرهنگی و دانشجویی وزیر بهداشت در پایان خطاب به مسئولان و همتایاران سلامت روان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گفت: یک روانشناس بالینی و روانپزشک که در آمریکا کار می‌کند، هر سه سال یک بار باید سلامت‌روان خودش نیز بررسی شود، چون ممکن است او نیز آسیب روانی دیده باشد. حوزه مشاوره و سلامت روان سخت است نه فقط به خاطر موارد اورژانسی که پیش می‌آید و شما ناچارید مثلا نصف شب به خوابگاه مراجعه کنید، بلکه به خاطر تأثیراتی که از مخاطبان می‌گیرید و درد و رنج آنها روی روح و روان شما نیز تأثیر می‌گذارد.
∎