در این گزارش که در شماره چهارشنبه 10 شهریور 1395 خورشیدی منتشر شد، آمده است: کریم اف که از سال 1989 دبیر اول حزب کمونیست ازبکستان و سپس 24 مارس 1990 به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شد، سال 1991 استقلال این جمهوری را از شوروی اعلام کرد و چندی بعد نیز در اولین انتخابات این کشور با بدست آوردن 68٪ آرا نخستین رئیس جمهوری کشور مستقل ازبکستان شد که تاکنون قدرت را در دست دارد.هرچند رسانه ها گمانه زنی هایی برای جانشین احتمالی وی مطرح کرده اند اما هنوز اخبار تایید شده ای در این خصوص در دست نیست.
روزنامه نیویورک تایمز در این رابطه می نویسد: کریم اف، رئیس جمهوری «خودکامه» ازبکستان که بیش از 25 سال است بر این کشور منزوی آسیای میانه حکمرانی می کند و به متدهای شوروی از جمله کار اجباری برداشت پنبه متوسل می شود، طبق گفته دختر کوچکش در پی سکته در بیمارستان بستری شده است.در همین حال عصر دوشنبه وب سایت ازبک «فرغانه» که از 2005 فعالیت آن در داخل ازبکستان ممنوع شده است، به نقل از منابعی در خارج از دولت گزارش داد که کریم اف عصر همان روز درگذشته است. این خبر به صورت گسترده ای در پایگاه های خبری مستقل در روسیه انتشار یافت.
با این حال هیچ گونه تاییدیه رسمی صورت نگرفته و پایگاه های روسی از جمله خبرگزاری دولتی ریانووستی به نقل از منابع دولتی نامشخص در ازبکستان گزارش داد که اسلام کریم اف هنوز زنده است و شرایط جسمانی اش ثابت شده است. شبکه تلویزیونی دولتی ازبکستان اصلا به این اخبار اشاره ای نکرده و همانند گذشته اسلام کریم اف را رهبری فعال نشان داد.
دانیل کیسلوف، سردبیر فرغانه مستقر در مسکو گفت که «سناریوی برژنف» غیر محتمل نیست. اشاره او به مرگ لئونید برژنف، سیاست مدار و دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی از سال 1964 تا 1982 بود که مرگش با تاخیر اعلام شد.طبق قانون اساسی ازبکستان، پس از مرگ اسلام کریم اف، رئیس سنای ازبکستان برای سه ماه کنترل کشور را در دست می گیرد تا تدارکات برگزاری انتخابات ریاست جمهوری جدید فراهم شود. انتخابات های ریاست جمهوری در ازبکستان همواره با نتایج مشخصی همراه بوده است.
با توجه به اینکه کریم اف 78 ساله پسر و یا جانشین مشخصی ندارد و به شدت هم بیمار است و یا حتی درگذشته است، توجه ها فورا به این مساله جلب می شود که چه کسی قرار است جانشین او شود.سردبیر وب سایت فرغانه مستقر در مسکو گفت: این مساله ای است که اکنون همه را نگران کرده است. اینکه هیچ جانشینی نباشد، احتمالا سبب می شود که پلیس مخفی به عنوان قدرت مرکزی در این کشور تعیین شود. اسلام کریم اف سیتم قدرت بسیار باثباتی ایجاد کرده است که بر پایه قدرت سرویس های ویژه است. صرف نظر از اینکه چه کسی شخصیت اصلی در این کشور است، قدرت واقعی در دستان سرویس های ویژه خواهد بود.
در بحبوحه گزارش های متناقض روز دوشنبه، تاکنون هیچ نشانه ای از ناآرامی مردمی و یا حتی پریشانی در ازبکستان به عنوان بزرگ ترین کشور در آسیای میانه با بیش از 21 میلیون جمعیت دیده نشده است. گزارش ها از تاشکند حاکی از آن است که اوضاع همچون همیشه است و تنها در اطراف بیمارستان محل بستری اسلام کریم اف تدابیر امنیتی شدیدی برقرار شده است.
پیتر لئونارد، از سردبیران پایگاه خبری یوروآسیانت در توئیتر نوشت که تلویزیون دولتی ازبکستان برنامه ای درباره کنسرو تابستانی گوجه فرنگی پخش کرد!با وجود این، نحوه اعلام خبر به گونه ای بود که نشان می دهد شرایط جسمانی کریم اف وخیم است. برای اولین بار دولت ازبکستان یکشنبه بیانیه ای درباره وضعیت جسمانی او منتشر کرد و گفت که رئیس جمهوری این کشور در بیمارستان بستری است و هیچ گونه اطلاعات دیگری داده نشد. روز دوشنبه هم دختر کوچک او لولا کریم اف-تیلیائوای 38 ساله
‏(Lola Karimova-Tillyaeva)، سفیر ازبکستان در یونسکو در پاریس در فیس بوک خودش به سه زبان ازبک، روسی و انگلیسی این خبر را اعلام کرد.
او نوشت: قصد دارم در اینجا درباره حوادث غم انگیزی که بر خانواده ما وارد شده، بنویسم. پدرم پس از خون ریزی مغزی روز شنبه در بیمارستان بستری شد و او الان در بخش مراقب های ویژه در حال درمان است.او گفت که شرایط پدرش باثبات است و برای گمانه زنی بسیار زود است. او خواستار حفظ حریم خصوصی خانواده اش شد و درخواست کرد که هیچ گونه گمانه زنی صورت نگیرد. این اطلاعیه تنها این مساله را بر سر زبان ها انداخت که کریم اف از تعیین جانشین خودداری کرده است.
سال ها مردم گمان می کردند که اسلام کریم الف دختر بزرگش گلنار کریم اف 44 ساله را که تاجر، دیپلمات، خواننده پاپ و طراح است و سال 2013 پس از اتهامات ارتشاء از شکوهش کم شد، به عنوان جانشین تعیین کند. این در حالی است که از او در اسناد دیپلماتیک فاش شده آمریکا به عنوان «بارون سارق» و «نامحبوب ترین فرد» در این کشور یاد شده است.گلنار کریم اف در پی تحقیقات در اروپا و آمریکا به ظن دریافت صدها میلیون دلار رشوه در ارتباط با مجوزهای تلکام در ازبکستان از دید انظار عمومی خارج شده است. سال 2014 فاش شد که او دست کم یکسال در حبس خانگی بوده است و چندین تن از افراد وابسته به او دستگیر و زندانی شده اند.
گمان می رود همسر کریم اف، تاتیانا کریم اف و رستم اینویاتوف، رئیس پلیس مخفی ازبکستان نفوذ بالایی برای تعیین جانشین داشته باشند اما احتمال اینکه شخصا این پست را به دست بگیرند، اندک است. شوکت میرضیایف، نخست وزیر ازبکستان هم که متحد کرملین محسوب می شود، در کنار رستم عظیم اف، معاون نخست وزیر و وزیر دارایی جزو گزینه هایی هستند که بیشترین اجماع روی نامزدی آنها وجود دارد.
اسلام کریم اف در سال 1989 برای اولین بار برای رهبری ازبکستان که هنوز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود، تعیین شد و پس از فروپاشی شوروی در 1991 در انتخابات پیروز شد و کارش را در پست ریاست جمهوری ادامه داد. او از پیش برای حذف تمام اپوزیسیون سیاسی، رسانه های خبری آزاد و سازمان های حقوق بشری از طریق کشتارها، حبس و یا تبعید برنامه ریزی کرده بود. در بدنام ترین قسمت، صدها غیرنظامی از جمله زنان و کودکان سال 2005 همزمان با اعتراض به مشکلات اجتماعی و اقتصادی در شهر اندیجان با شلیک گلوله از پای درآمدند.
این کشتار موجب شد تا اروپا و ایالات متحده آمریکا برای مدتی از اسلام کریم اف فاصله بگیرند و آمریکا هم تحریم های نظامی اعمال کرد. اما ازبکستان یک منبع حیاتی برای نیروهای غربی محسوب می شود که از دولت افغانستان علیه طالبان حمایت می کنند؛ بنابراین روابط مجددا ظرف چند سال احیا شد و باثبات باقی ماند. استیو اسواردلو، مدیر بخش تحقیقات آسیای میانه در دیده بان حقوق بشر می گوید: کریم اف به عنوان انسانی حیله گر و مستبدترین حاکم خودکامه نه تنها در فضای پس از شوروی بلکه در سراسر جهان شناخته می شود.ثبات در ازبکستان به عنوان تقاطع آسیای میانه برای روسیه، چین و ایالات متحده آمریکا اهمیت دارد. برخی از ازبک ها هم در میان شبه نظامیان داعش در خاورمیانه دیده شدند اما آنها تهدید داخل چندان بزرگی به حساب نمی آیند.
در مسکو دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری آرزوی بهبودی فوری برای کریم اف کرد. او گفت، چندان مناسب نیست که درباره آینده ازبکستان پس از مرگ کریم اف گمانه زنی شود.کریم اف اندکی از مسکو و نیز همسایگانش فاصله گرفته است و به گونه ای حکمرانی می کند که به عنوان یک مقام سابق شوروی آموخته است.
به عنوان نمونه، هر ساله حدود یک میلیون ازبک باید زندگی روزمره خود را کنار بگذارند و برای یکماه به دولت برای برداشت پنبه کمک کنند. در یک مراسم سالانه دیگر، کریم اف در جشن های مردمی روز استقلال در اول سپتامبر در انظار عمومی ظاهر می شود و با خوشرویی به استقبال جمعیت می رود و شاهد اجرای رقص ملی سنتی می شود. به گفته تحلیلگران، این راهی است که او به مردم نشان دهد در سلامت کامل به سر می برد. امسال مراسم رقصی در کار نخواهد بود. در حقیقت برخی از تحلیلگران گمانه زنی می کنند که اعلام عمومی خبر بستری شدن کریم اف در بیمارستان درباره لزوم توضیح دادن غیبت او از مراسم رقص روز پنج شنبه بوده است.
*منبع: روزنامه همدلی
**گروه اطلاع رسانی**9128**9131