وی با اشاره به سهولت امور بانکها با استفاده از قراردادهای خرید دین کارتهای اعتباری را مورد توجه قرار داد و گفت: در حالی کارتهای اعتباری در شبکه بانکی در حال گسترش است که اکنون براساس قرارداد مرابحه طراحی میشود، این در حالی است که میتوان این سیاست را بهطور سادهتر و براساس قرارداد دین طراحی و به اجرا درآورد. عضو شورای فقهی بانک مرکزی معتقد است میتوان معاملات بینبانکی را نیز براساس خرید و فروش دین انجام داد؛ چراکه بانکهای اسلامی در صورت نیاز به نقدینگی میتوانند بخشی از اسناد تنزیلی خود را برای خرید و فروش در بازار بین بانکی عرضه کرده و در مواقعی که نیاز به نقدینگی داشته باشند نسبت به فروش این اسناد اقدام کنند و از سوی دیگر هر زمان که با مازاد منابع مواجهند آن را به فروش برسانند. در عین حال که میتوانند بخشی از تسهیلات اعطایی خود را تبدیل به اوراق بهادار کرده و از طریق تنزیل در بازار بینبانکی به دادوستد بگذارند.
موسویان ادامه داد: این معاملهها در بازار بینبانکی از نظر فقهی خرید دین است، البته باید معامله به صورت واقعی انجام شده و اسناد ارائه شده صوری نباشد. در این معامله مالکیت دین یا فروش به بانک خریدار واگذار و این امکان برای مالک جدید میسر میشود که دین را مجددا به فروش برساند و فروشنده دین نیز مالک آن شده و میتواند با آن مشکل نقدینگی خود را حل کند.
وی در ادامه به کاربردهای قراردادهای دین در تبدیل تسهیلات رهنی به اوراق بهادار نیز اشاره کرد و گفت: در بانکداری بدون ربا بانکها در قالب انواع قراردادها به متقاضیان خود تسهیلات میدهند که قالب مرابحه، اجاره به شرط تملیک، جعاله و خرید دین از جمله آنها است که از یک طرف نتیجه تسهیلات بدهکاری مشتری و بستانکاری بانک خواهد بود و از سوی دیگر بانک اقدام به گرفتن وثیقه و رهن میکند. این در حالی است که در این موارد بانکها میتوانند با تشکیل پرتفویی از این مطالبات و تبدیل آنها به اوراق بهادار از طریق تنزیل در بازارهای مالی آن را به فروش رسانده و منابع خود را تجدید کنند. نمونه این کار اخیرا از سوی بانک مسکن به اجرا در آمده است. عضو شورای فقهی بانک مرکزی همچنین برانجام معاملات بینالمللی بر پایه خرید و فروش دین اشاره کرد و گفت: بانکهای اسلامی میتوانند با استفاده از ابزار خرید و فروش دین بخشی از نیازهای پولی و مالی خود در بانکداری بینالمللی را تامین کنند. برای مثال در مقام اعطای تسهیلات به مشتریان بینالمللی و بانکهای خارجی میتوانند اسناد تجاری آنها را تنزیل کرده کما اینکه برای جذب نقدینگی نیز میتوانند با فروش اوراق و اسناد تجاری به آنها از نقدینگی بانکهای بینالمللی استفاده کنند.
نظر شما