صاحبخبر - سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن اشاره به اینکه ایران از ابتدا معتقد بود که جایگزینی برای بشار اسد در سوریه وجود ندارد، گفت: رفتن اسد موجب فروپاشی این کشور و جولان تروریستها میشد که نه تنها برای ایران حتمی برای سایر کشورهای دنیا هم خطرناک میشد.بهرام قاسمی با اشاره به تحولات اخیر ترکیه، گفت: این تحولات ذهنیتی را ایجاد کردهبود که احتمالا ترکها فرصتی پیدا میکنند که مواضع خود را درباره سوریه تعدیل کنند که ما هم امیدواریم تا مواضمان به هم نزدیک شود.
بهرام قاسمی در گفتوگو با «آنا» ضمن اظهار بی اطلاعی مبنی بر اینکه دولت ترکیه عنوان کرده بود ایران، آمریکا و روسیه را در این باره مطلع کرده است، گفت: من خودم خبری مبنی بر این اطلاع ندیدم و قطعا نمیتوانم دراینباره اظهارنظر کنم که اطلاعی داده شده بود. وی افزود: به هر حال موضع کلی ما که در مورد آن یک بیانیه نیز آمده بود، این است که هر گونه ورود به خاک کشور دیگری حتی برای مبارزه با تروریسم نمیتواند بدون اطلاع حاکمیت اصلی کشور مقصد اتفاق بیافتد و اگر هماهنگ نباشد نقض حاکمیت ملی تلقی میشود.لذا از این بابت اظهار نگرانی داشتیم. به ویژه با توجه به موضعگیری دولت سوریه و با یکی دو روز تاخیر موضعگیری روسها که آنها هم یک نوع نگرانی در موضع گیری خود داشتند.
قاسمی درخصوص کودتای ترکیه گفت: ما در تحولات اخیر و بعد از کودتای ترکیه، رفتوآمدهایی با این کشور داشتیم. در سفر دکتر ظریف به ترکیه مذاکرات بسیار مفصلی درباره موضوعات دو جانبه و منطقهای انجام شد و به خصوص سوریه و مابقی مناطق در حوزه پیرامونیمان مورد بحث قرارگرفت و متعاقب آن وزیر امور خارجه ترکیه به ایران آمد و مذاکرات پنج ساعتهای با ظریف داشت که عمدتا درباره مسائل منطقهای بود.
مواضع ترکیه نسبت به سوریه تغییر نکرده است
وی افزود: به هر جهت وضعیت منطقه و شرایط ترکها حساس است. آنها مسئله کردها و نگرانی تشکیل یک دولت کرد در سوریه را دارند و مواضعشان هنوز نسبت به سوریه بر خلاف تصوری که برخیها داشتند به صورت علنی تغییر خاصی نداشته و مواضع قبلی را تکرار میکنند که ما امیدواریم مقداری واقعبینتر شوند و با درک شرایط موجود منطقه بتوانند به یک همکاری جمعی روی بیاورند و به حل و فصل مساله سوریه کمک کنند.
قاسمی خاطر گفت: این امری بدیهی است که ما، ترکیه و روسها طی سالیان اخیر که بحران (سوریه) شدت گرفته است احتمالا مواضع یکسانی در همه ابعاد سوریه نداشتهایم. مواضع ما با ترکها متفاوت بوده و یک فاصله زیادی در آن مشاهده میشد. با روسیه نیز در نقاطی میتوانستیم اشتراک نظر داشته و در نقاط دیگر نداشته باشیم، اما به هر حال به دلیل نوع رابطه با روسیه، تماسها بیشتر بود و رایزنیهای بیشتری در مورد سوریه شکل گرفت. حتی همکاریهای عملی هم در مقاطعی وجود داشته و میتواند درآینده هم وجود داشته باشد.
وی درباره تغییر موضع ترکیه نسبت به سوریه گفت: تحولات اخیر ترکیه این ذهنیت را ایجاد کرده بود که احتمالا ترکها فرصتی پیدا میکنند که مواضع خود را درباره سوریه تعدیل کنند. ما هنوز امیدواریم که ترکها نه در یک مدت کوتاه و با چرخش سریع ولی در طول زمان مواضع خود را مقداری با واقعیات سوریه که خود را در این پنج سال به تمام طرفهای خارجی نشان داده، تطبیق دهند. در این صورت مواضع ما ترکها میتواند مقداری نزدیکتر شود.
امیدواریم ترکیه به مواضع ما در سوریه نزدیک شود
سخنگوی وزارت خارجه اظهارکرد: مسائل سوریه نیز در این محدوده جاگرفت که یک موضوع اساسی بین ما و ترکها بودهاست. اما اینکه توافق قطعی درباره مثلث سه جانیه ایران، روسیه و ترکیه که در رسانهها مطرح بود شکل گرفته باشد، این طور نیست. این امر یک گمانهزنی بود اما به هر حال ترکیه، ایران و روسیه چه در مورد سوریه و چه در مورد سایر مناطق سه بازیگر اصلی هستند و لذا این زمینه وجود دارد که این سه قدرت یا بازیگر عمده دور یک میز بیشتر درباره مسائل صحبت کنند.
وی افزود: مذاکرات و رایزنیهایی وجود دارد. هم مذاکرات جدی بین ترکیه با ایران وجود دارد و هم از طرف دیگر بعد از سفر اردوغان به سن پترزبورگ و تا حدی حرکت به سمت عادیسازی (روابط روسیه و ترکیه) رایزنیها، هماهنگیها و گفتوگویی بین ترکها و روسها آغاز شده است. آنها یک مسیر را دنبال میکنند. قاسمی خاطرنشان شد: بحث اختلاف ما با ترکیه درباره آینده سوریه بحث جدیدی نیست. یکی از مهمترین مباحثی که ما طی سالیان گذشته با ترکها داشتیم اختلاف نگاهمان به سوریه بوده است. نگاه ترک ها به شدت با یک تحلیل مشخص این بود که میتوانند وضعیت سوریه را مثل خیلی از کشورهای دیگر دگرگون کنند.
بشار اسد؛ خط قرمز ایران
وی ادامه داد: ایران هیچگاه چنین اعتقادی نداشت و معتقد بود که آقای اسد جایگزینی در منطقه و سوریه ندارد و رفتن اسد منجر به فروپاشی و تجزیه کامل سوریه میشود و وضعیت بدتر خواهد شد. با توجه به حضور گروههای تروریستی همچون داعش و دیگران که شبیه داعش با اسامی دیگر هستند، آنها میتوانند در دمشق پایگاه گیرند و حکومت کنند و کل منطقه را تحت تاثیر قرار دهند که نه برای منطقه مفید است و نه برای اعراب نه برای سوریه و نه برای ما و نه اروپا. وی اذعان کرد: بعد از گذشت مدتی از بحران نیز کشورهای دیگر مانند اروپاییها و آمریکاییها بیشتر به این واقعیت پی بردند و با وجود اینکه شعار خود را حفظ کردند اما در عمل از شدت مبارزه یا مقابله با اسد کاستند. حتی دیگرانی هم نگران شدند که رفتن اسد میتواند یک حکومت افراطی داعشگونه را برپا کند که غیرقابل کنترل شود. قاسمی درباره عملکرد ترکیه گفت: باید گفت که این کشور بسیار شتابزده عمل کرد و تاکنون نیز بهای زیادی پرداخته است. ولی این اتفاق (یعنی برکناری بشار اسد) نیافتاد، چون جایگزینی وجود نداشت. بحث ما نیز دموکراسی در سوریه است و در نهایت به آنچه مردم سوریه در یک فرآیند دموکراتیک انتخاب کنند تن خواهیم داد.
موضع ایران تغییر نکردهاست
قاسمی در مورد موضع ایران نسبت به سوریه تاکید کرد: ما تغییر موضع ندادهایم و با واقعیات منطقه هم سو هستیم. در گذشته و در شرایط خاصی که عدهای کمر بسته بودند که بدون یک تحلیل واقعی و برداشت درست از مساله سوریه دست به یک تغییر ناگهانی و جدی بزنند میدانستیم که این امر صد در صد به تجزیه سوریه و بازگشت عناصر افراطی به دمشق و بیثباتی با ابعاد وسیع در کل منطقه منجر خواهد شد. به همین دلیل کلامی را که انتخاب میکردیم به این امر بازمیگشت که بشار اسد خط قرمز است. اما در نهایت موضع واقعی ما فرد نیست و مردم سوریه هستند.
روسیه بدون تفاهم از پایگاه ایران استفاده نکرد
سخنگوی وزارت خارجه درباره حضور جنگندههای روسی در پایگاه هوایی همدان گفت: ما با روسیه همکاریهایی از گذشته داشتهایم. اما در مورد نوژه همان مقطع کوتاه چند روزهای بود. این اقدام قابل تمدید است و قطعا این همکاریها میتواند در آینده ادامه پیدا کند. وی تاکید کرد: میتوان این را با صراحت گفت که ایران هیچ پایگاهی نه در اختیار روسیه بلکه در اختیار هیچ کشور دیگری قرار نداده است و آنها هم در ایران هیچ استقراری نداشتند. وی افزود: من قطعا نمیگویم که باز میگردند. تحت شرایطی این همکاریها میتواند تکرار شود.∎