سریع و ارزان بودن، آماده‌سازی راحت برای کشت بعدی، از بین بردن علف‌های هرز مزارع و آفات گیاهی و از بین بردن باقیمانده که موجب نامنظم سبز شدن در کشت‌های ردیفی میشود، از جمله اهداف کشاورزان برای انجام این کار عنوان میشود.
و اما «کاه و کلش» سرمایهای ارزشمند پس از برداشت برنج در گیلان است که توسط برخی کشاورزان سوزانده و دود میشود.
سوزاندن کاه و کلش طبق نظر کارشناسان مربوطه علاوه بر آلودگی هوا و زیست‌محیطی که نفس کشیدن را سخت میکند و چشم‌ها را آزار می‌دهد، خطرات گازهای حاصل از آن را تولید کرده و موجب بروز سرطان ریه میشود.
ساقه و ته‌مانده‌های کاه برنج در صنایع سبک، فیبرسازی و کاغذ دیده میشود و کاه و کلش می‌تواند تبدیل به کاغذ شود و به عنوان علوفه برای خوراک دام نیز مورد استفاده گیرد.
با وجود اینکه کاربردهای صنعتی این پسماندها مشخص شده اما همچنان در گیلان به دلیل سوزاندن آنها توسط برخی کشاورزان به عنوان یک معضل ذهن کارشناسان را درگیر کرده‌است.
کاه و کلش را از ما بخرند
یک کشاورز برنجکار شفتی که بتازگی برنج خود را برداشت کرده است، درباره ضایعات برنج خود می‌گوید: معمولاً کاه و کلش برنج را می‌سوزانیم، اما در سال‌های اخیر مسئولان، ما را از این کار منع کرده‌اند.
وی با بیان اینکه دلمان نمی‌خواهد ضایعات برنج را بسوزانیم و موجب ناراحتی مردم شویم، می‌افزاید: اما نمی‌دانیم کاه و کلش برنج را به چه کسی تحویل دهیم و اگر مکانی به ما معرفی شود که آن را تحویل دهیم، دیگر مجبور به سوزاندن آنها نمی‌شویم یا حتی اگر ضایعات را از ما خریداری کنند، می‌توانیم منبع درآمد خوبی داشته باشیم.
کاهش 30 درصدی آتش زدن کاه و کلش در گیلان
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست گیلان گفت: آتش زدن کاه و کلش در اراضی شالیکاری گیلان از سوی کشاورزان نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد کاهش یافته است.
احسان‌الله شکری با اشاره به اینکه هماهنگی و اقدامات مناسبی به منظور جلوگیری از آتش زدن کاه و کلش در استان انجام شده است، اظهار داشت: این اقدام در مقایسه با سال گذشته در استان 30 درصد کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه اقدام به آتش زدن کاه و کلش در مناطق کوهستانی گیلان انجام نمی‌شود، افزود: در شهرستان‌های آستارا، تالش، ماسال، سیاهکل و املش به دلیل وجود دامداران و خریداری مناسب این محصول آتش زدن کاه و کلش در آن مناطق به هیچ عنوان انجام نمی‌شود.
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست گیلان دلیل آتش زدن کاه و کلش در مناطق جلگه‌ای را مشکلات در حمل و نقل و نبود خریدار عنوان کرد و افزود: با اقدامات انجام شده از سوی دستگاه‌های اجرایی و توزیع دستگاه بیلر در استان اقدامات مناسبی در مناطق جلگه‌ای استان صورت گرفته است.
سال گذشته 200 کشاورز متخلف به دستگاه قضایی معرفی شدند
شکری با تاکید بر اینکه در سال گذشته بالغ بر 200 نفر از کشاورزان متخلف در این حوزه به دستگاه قضایی استان معرفی شدند، خاطرنشان کرد: به استناد قانون ایجاد آلودگی هوا و آتش زدن کاه و کلش جرم تلقی میشود و جریمه نقدی و مجازات 6 ماه زندان را در پیش دارد.
وی با بیان اینکه تنها دستگاه پایش هوایی استان در محوطه اداره کل محیط زیست گیلان استقرار دارد، تصریح کرد: در سال‌های اخیر همزمان با برداشت برنج و آتش زدن کاه و کلش در استان استاندار‌ها در آلودگی هوای گیلان از حد مجاز خارج می‌شد که در امسال هیچ‌گونه آلودگی در هوا رشت مشاهده نشده است.
توسعه مکانیزاسیون تنها راه جلوگیری از سوزاندن کاه و کلش
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان رابطه بین توسعه مکانیزاسیون کشاورزی گیلان و سوزاندن کاه و کلش را مهم دانست و گفت : در خصوص کاه کلش برنج و جلو گیری ازسوزاندن آن طی سه سال گذشته اقدامات وهماهنگی خوبی بین دستگاهای متولی از جمله جهاد کشاورزی ، دستگاه قضایی ، محیط زیست و نیروی انتظامی در قالب دوره های آموزشی ، چاپ پوستر و بنر پخش برنامه تلویزیونی ، گشتهای مشترک صورت گرفت ولی آنچه که بیشتر از هرچیز دیگر باعث جلو گیری از سوزاندن کاه کلش شد ، برنامه توسعه مکانیزاسیون کشاورزی گیلان توسط سازمان جهاد کشاورزی بود .
طی سه سال گذشته سالی حدود 40 میلیارد تومان در قالب خط اعتباری ویژه مکانیزاسیون با سود ترجیهی در اختیار کشاورزان استان قرارگرفت و امسال نیز حد اقل 53 میلیارد تومان در برنامه قراردارد .
حبیب جهانساز افزود : 1500 دستگاه کمباین برنج در استان و کمباینهای مهاجر و 770 دستگاه بیلر دراستان کاه کلش را در هنگام برداشت بطور یکنواخت درسطح مزرعه پخش ویا با بیلر بسته بندی و به محل نگهداری حمل میشود یا به دامدارارن فروخته میشود .
سوزاندن راه مبارزه با آفات نیست
سوزاندن کاه وکلش جمع آوری شده و اصولا آتش زدن کاه وکلش هیچگاه در دستور کار برای مبارزه با آفات نبوده و مبارزه با آفات شرایط دیگری میطلبد . کاه و کلش برنج در واقع سرمایهای است که می‌توان به‌خوبی از آن استفاده و برای کشاورزان درآمد کسب کرد و مسئولان گیلان امسال خرید کاه و کلش از کشاورزان را عنوان کرده‌اند اما باز هم در برخی نقاط این استان عدم تمکین از تعدادی کشاورزان دیده میشود که به جای به فروش رساندن این سرمایه مهم آن را می‌سوزانند.
جهانساز گفت : آلودگی‌های ناشی از سوزاندن ضایعات برداشت محصول برنج می‌تواند در چرخه‌های زیست، زمین و شیمیایی اختلال به وجود آورد که این تغییرات بر روند فعالیت موجودات زنده تأثیر منفی می‌گذارد و سوزاندن ساقه‌های برنج موجب از بین رفتن مواد آلی خاک و تضعیف آن میشود.
این مسئول از خرید کاه و کلش کشاورزان خبر داد و افزود : سازمان جهاد کشاورزی مستقیم اقدام به خرید کاه و کلاش نمی کند بلکه دامداران و اتحادیه را تشویق میکند که برای فصل سرد سال و ذخیره علوفه ، کاه و کلش کشاورزان را خریداری کنند.
یک توصیه به کشاورزان
توصیه ما به کشاورزان عزیز این است که از سوزانده کاه وکلش پرهیز کنند چون علاوه بر از دست دادن یک منبع مالی خوب باعث از بین بردن موجودات زنده و مفید خاک،حذف ماده آلی ، کاهش حاصلخیزی خاک . و برهم زدن ساختمان خاک میشود . این بقایا باید در درجه اول به خاک برگردانده شود و یا جمع آوری و در جهت تعلیف فروخته شود .