فناوران- به عقیده کارشناسان یکی از مهمترین پیشنیازهای اساسی برای جبران عقبماندگی ها در این حوزه توجه به لزوم آمادهسازی بسترهای لازم برای رشد است. تا همین جای کار میتوان توجه بانک مرکزی در گزارش عملکردش را به آنچه مورد توجه کارشناسان فن است، یک نقطه عطف در دستیابی به تعامل و تفاهم میان خواستهای بیرون از مجموعه بانک مرکزی در این حوزه با آنچه بانک مرکزی میخواهد انجام دهد ارزیابی کرد که فاکتور بسیار مهمی در گسترش منطقی فعالیتها در این حوزه است.
تدوین نقشه راه 1400 بانک مرکزی
بانک مرکزی در این گزارش ابتدا به تدوین نقشه 1400 در این بانک در راستای لزوم بازنگری فرآیندها، سیاست ها، تقویت و تثبیت نقش و ماموریت بانک مرکزی در نظام اقتصادی و دستیابی به نظام نوین بانکی با بهره گیری از دانش مشاوران خبره داخلی و خارجی و مشارکت تمام بخش های بانک مرکزی پرداخته و اعلام کرده است: نقشه راه 10سال آینده نظام بانکی کشور مبتنی بر مفاهیم و استانداردهای حال حاضر دنیا و منطبق با الگوهای جهانی تدوین شده است.گسترش یكپارچه نظام پولی و مالی كشور مطابق با الگوهای موفق جهانی، استقرار ساختار بازارهای مالی یكپارچه براساس استانداردهای جهانی، نوسازی نظام جامع اطلاعاتی در بانك مركزی با بهرهگیری از فناوریهای نوین از جمله اهداف این نقشه راه است. براساس این گزارش پیاده سازی نقشه راه 1400 از اواسط اردیبهشت 1394 و مطابق با برنامه کلان نقشه راه، با راه اندازی 15 پروژه از مجموع 54 پروژه آغاز شده است.
توسعه شبکه پرداخت الکترونیکی کشور
توسعه شبکه پرداخت الکترونیکی کشور یکی دیگر از اقداماتی است که بانک مرکزی مورد توجه قرار داده است. طراحی و توسعه سامانه جامع پذیرندگان و اتصال به سامانه های حاکمیتی (ثبت احوال، پست و هیات عالی نظارت بر اصناف)، بازرسی جامع شرکت های ارایه دهنده خدمات پرداخت و ارایه امتیازات، اجرای پروژه کارت اعتباری خرید کالای ایرانی در شبکه پرداخت کشور، تدوین و ارسال طرح پروژه پرداخت موبایلی شاپرک و پروژه مطالعاتی نقشه راه ورود شاپرک به حوزه صادرکنندگی در عرصه پرداخت کشور از جمله این اقدامات بوده است.
مدیریت امن الکترونیکی کاشف و توسعه مکنا
بانک مرکزی با بیان اینکه فضای تولید و تبادل اطلاعات، همواره در معرض آسیب ها و تهدیدهای گوناگونی قرار دارد، اعلام کرده است: در این راستا، «شرکت کاشف» در سال 1392 به عنوان نهادی برای مدیریت و هدایت کلیه اقدامات امنیتی در فضای تولید و تبادل اطلاعات بانکی ایجاد شد و همچنین باتوجه به دغدغه های تعیین خط مشی مصارف منابع محدود بانکی برای اعطای تسهیلات و لزوم مدیریت ریسک اعتباری مشتریان بانکی و ایجاد شفافیت حداکثری در اقتصاد و جلوگیری از اقدامات، فعالیتها و زمینههای فسادزا به خصوص درحوزه پولی و اعتباری، ایجاد سامانه مکنا به منظور بررسی سوابق اعتباری متقاضیان در یافت خدمات بانکی در دستور کار این اداره قرار گرفت تا علاوه بر کاهش ریسک اعتباری بانک ها، نظارت موثر و همه جانبه بر آن ها محقق شود.
از سویی دیگر، به طور اختصاصی با گسترش صدور کارت های اعتباری به واسطه توسعه مکنا، ریسک اعتباری ناشی از عدم بازپرداخت بدهی خریداران در فروش های اقساطی که اغلب منجر به افزایش حجم چک های برگشتی و از بین رفتن اعتماد عمومی به نظام بانکی می شود، از سمت فروشگاه به بانک منتقل می شود.
توسعه نهاب
سامانه نهاب به عنوان پروفایل متمرکز کلیه مشتریان شبکه بانکی کشور طراحی و توسعه داده شده است. این سامانه با هدف دربرگرفتن اطلاعات هویتی ـ بانکی مشتریان بانکی، پوشش مشخصات متعاملین در حوزه بانکی اعم از مسوولان و مشتریان، ارایه شناسه هویت الکترونیکی بانکی (شهاب) به مشتریان بانکی و فراهم آوردن امکان ردیابی کلیه فعالیت های بانکی اشخاص حقیقی و حقوقی پیاده سازی شده است. نهاب به عنوان مرکز استعلام یکپارچه نظام بانکی کشور، به سامانه های احراز هویت ثبت احوال، استعلام ثبت اسناد و استعلام پست متصل است.
اقدامات دیگر
راه اندازی پروژه نماد، طراحی سامانه ضمانت نامه های ریالی در بستر سپام، طراحی و توسعه سامانه پیام رسانی دبیرخانه اتحادیه پایاپای آسیا، راه اندازی پروژه نماد، هسته واریز مستقیم سامانه پایا، انتقال حساب های دولتی، سامانه برداشت مستقیم و سامانه مدیریت مجوزها، سامانه هوش تجاری و توسعه پرداخت های برون مرزی، از جمله دیگر اقدامات عملی است که بانک مرکزی در این گزارش مفصل نقش هر کدام را در حوزه گسترش بانکداری الکترونیکی مطابق با استانداردهای جهانی توضیح داده است. اما شاید مهمترین نکتهای که در این گزارش باید مورد توجه قرار بگیرد؛ توجه دستاندرکاران بانک مرکزی به لزوم انطباق فعالیتهایشان با استانداردهای بیناللملی است. این مسئله به عقیده کارشناسان پیش نیاز اصلی رفع کاستیها و عقبمانگیها در این حوزه است.