دکتر بهاره زارع در گفتگو با خبرنگار اجتماعی «نسیم آنلاین»، با اشاره به این‌که گیاهان تراریخته در کشور عمدتاً به دو شکل معرفی‌شده‌اند، گفت: واردات دانه‌های خوراکی با دو ژن خاص مقاوم در برابر آفت باکتریbt و مقاوم به علف‌کش( تراریخته) انجام می‌شود و محصولات وارداتی تنها در صورت اعلام واردکننده ازلحاظ وجود این دو ژن کنترل می‌شود.
وى افزود: با انتقال ژن باکتری b، گیاه در مقابل آفت مقاوم می‌شود تا جایگزین مناسبى براى سمومى باشد که سلامت آن‌ها به‌طورقطع مورد تائید نیست، سمومى (سموم کلره) که علیرغم ممنوعیت استفاده به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و در شالیزارهاى شمال مورداستفاده قرار می‌گیرد، بر همین اساس تحقیقات نشان داده آمار سرطان در این مناطق سه برابر بیشتر و آمار نازایی، ناقص زایی و سقط‌جنین نسبت به سایر مناطق کشور فاصله معناداری دارد.
این دکتراى ژنتیک موکولی ادامه داد: ژن مقاوم به علف‌کش نیز به گیاهان منتقل می‌شود تا هنگامی‌که براى از بین بردن علف‌های هرز از علف‌کش استفاده می‌شود، گیاه آسیب نبیند، در حال حاضر 30سال است که از "رانداپ" به‌عنوان معروف‌ترین علف‌کش استفاده می‌شود، درواقع به گیاهان تراریخته ژنی منتقل می‌شود که در برابر علف‌کش مقاوم شده و آسیب کمتری به آن وارد شود.
وی بابیان این‌که گیاهانی از قبیل ذرت، سویا، کلزا(گیاه برای روغن‌کشی) تراریخته در حال واردات به کشور هستند که عملاً سویاd غیر تراریخته در دنیا تولید نمی‌شود و ذرت هم عمدتاً تراریخته است، تصریح کرد: گیاهان تراریخته انواع و اقسام مختلفی دارند که با تزریق ژن‌های مختلف برای کاربری‌های متفاوت مورداستفاده قرار می‌گیرند، اما به‌طورکلی در کشور منظور از گیاهان تراریخته گیاهان مقاوم به آفت و علف‌کش هستند.
دکتر زارع با اشاره به این‌که ما در کشور از ذخایر ژنی غنی گیاهى برخوردار هستیم، گفت: گندم محصول بومی منطقه ماست و به‌عنوان‌مثال گندم وحشی در مناطق کویری و کوهستانی رشد می‌کنند که می‌توانیم ژن‌های آن را مورداستفاده قرار داده و بذرهاى خود را ازلحاظ ژنتیکی اصلاح کنیم، اما ما فقط ژن‌ها را به ثبت می‌رسانیم و کشورهای دیگر از آن استفاده کرده و ما محصولاتی که آن‌ها تولید کرده‌اند را خریدارى می‌کنیم، به‌عنوان‌مثال آمریکا گندم "متحمل به خشکی" تولید کرده است که با وضعیت کمبود آب قطعاً طی چند سال آینده نیازمند خرید این بذر خواهیم بود.
وى خاطرنشان کرد: تحقیقات گسترده روی دانه‌های کلزا، ذرت، سویا و برنج در بیش از 150 نمونه ایرانى و خارجى توسط محققان داخلى صورت گرفت که بررسی‌های جدی بر روی آن‌ها نشان داد که کلزا، ذرت و سویاى موجود در بازار عمدتاً تراریخته هستند و در مورد برنج نیز هیچ نمونه برنج تراریخته ای از نمونه ایرانی و خارجی یافت نشد، خصوصیت برنج‌های خارجی نیز ازجمله دانه‌های بلند آن به دلیل اصلاح ژنتیکی به روش سنتی است .
وى با اشاره به این‌که نمونه برنج تراریخته تولید داخل که مقاوم به آفت کرم ساقه خوار برنج بوده و مانع استفاده از سموم شالیزارها می‌شد در سال 83 در مقیاس کوچک کشت شد، گفت: این محصول پس‌ازآن مجوز کشت نگرفت و تولید بذرهاى تراریخته داخلى ممنوع شد، درحالی‌که بذرهاى وارداتى تراریخته در مزارع ایران کشت می‌شود!
وی افزود: سه ضلع صدور مجوز کشت محصولات تراریخته وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و محیط‌زیست هستند، درحالی‌که وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت تولید این بذرها را تائید می‌کنند اما سازمان محیط‌زیست با استدلال "امکان آسیب این بذرها به محیط‌زیست" مانع صدور مجوز براى تولید بذرهاى اصلاح‌شده قابل‌اعتماد داخلی است، بر اساس توجیه این سازمان واردات بذرهای تراریخته بر احتمال آسیب رساندن کشت این محصولات به محیط‌زیست مناسب‌تر است، درحالی‌که با تنوع بالای ژن‌ها، امکان سنجش سایر ژن‌های تزریق‌شده به محصولات وارداتی نیست و چه‌بسا سلامت این محصولات در ابهام باشد.
این محقق گیاهان تراریخته ادامه داد: طبق پروتکل کارتاهنا جهانی (که کشورهای تولید و مصرف‌کننده دانه‌های تراریخته عضو آن هستند) و قانون ایمنی زیستى در مورد محصول وارداتی در گمرک باید برچسب‌زنی شود، یعنى فرمی پر شود که تراریخته بودن محصول و ژنى که به‌وسیله آن تراریخته شده مشخص شود، این فرم بر اساس اظهار تولیدکننده است و امکان رصد صدها هزار ژن دیگر و تشخیص ژن‌هایى که تولیدکننده خارجی به گیاه منتقل کرده مهیا نیست و تنها ژن‌های قیدشده در فرم، موردبررسی قرار می‌گیرند، درحالی‌که بذرتولید داخل به‌راحتی قابل‌کنترل بوده و می‌توانیم با اطمینان تنها ژن‌های موردنظر را به محصول اضافه کنیم، اما در حال حاضر پیشنهادشده است که تولید بذر تراریخته به مدت پنج سال دیگر تعلیق شود، درحالی‌که ٢٠سال است که فناورى تولید گیاهان تراریخته در کشور در مرحله تحقیق و توسعه باقی‌مانده و است. بنابراین پیشنهاد تعلیق پنج‌ساله یک فناورى حاصلى جز عقب‌ماندگی در این فناورى نخواهد داشت.
وى بابیان این‌که کشوری که واردات مواد غذایی آن بیش از ٤٠درصد باشد، امنیت غذایی ندارد، گفت: بیش از ٦٠ مواد غذایی مصرفى کشور وارداتی بوده و تنها ٤٠ درصد آن تولید داخلی است، از طرفی شرکاى غذایى ما کشورهایی مثل آرژانتین، برزیل و امارات متحده عربی بوده که خود این کشورها واردکننده مواد غذایی آمریکا و صهیونیستى هستند و تا زمانى که ما تولید داخل نداشته باشیم مجبور هستیم واردکننده مواد غذایی باشیم که کنترل انواع ژن‌های آن امکان‌ناپذیر است.
این محقق خاطرنشان کرد: در مواردی(روغن، آرد، شکر) ما محصول نهایى را به کشور وارد می‌کنیم که کنترل کامل آن امکان‌پذیر نیست و تا زمانى که ما غذا را از دشمن تهیه می‌کنیم، نمی‌توانیم مطمئن باشیم که آیا ژن‌های دیگری هم به محصول نهایی اضافه‌شده است یا خیر، از طرفى امکان آزمایش هزاران ژن مفید و مضر محصولات وارداتى امکان‌پذیر نیست و سلامت کامل محصولات وارداتی در ابهام است.
∎