گروه سياسي: پرنده هدايتپذير از دور يا به اختصار «پَهپاد» که به آن وسيله هوايي بدون سرنشين نيز گفته ميشود، نوعي وسيله هوايي هدايتپذير از راه دور است. کنترل پهپاد بدون استفاده از انسان در درون آن صورت ميگيرد. اگر چه انسان نيز ميتواند به عنوان محموله در آن باشد. اين وسيله پرنده از نيروهاي ايروديناميکي براي پرواز در مسير دلخواه استفاده ميکند. پهپادها يا بوسيله کنترل از راه دور يا با برنامههاي پيشپروازي ريخته شده از قبل يا با سامانههاي خودکار ديناميک هدايت ميشوند. پهپادها در حال حاضر در برنامههاي نظامي که شامل جاسوسي، حملات انتحاري، حمله موشکي و بمباران ميشود فعاليت ميکنند. اين هواپيماها همچنين در برنامههاي غيرنظامي مانند عمليات امداد و نجات، خاموش کردن آتشسوزيها در جايي که پرواز براي خلبان خطر دارد، کنترل پليس در ناآراميها و اغتشاشات، مرزباني و شناسايي بيشتر حوادث غيرمترقبه طبيعي استفاده ميشوند.بيشترين سرمايهگذاري در جهان در زمينه ساخت و تجهيز پهپادها را وزارت دفاع ايالات متحده آمريکا انجام دادهاست؛ به طوري که بين سالهاي 1990 تا 1995 حدود 3 ميليارد دلار هزينه براي طراحي ساخت و تجهيز پهپادها هزينه کردهاست. حادثه 11 سپتامبر 2001 باعث شد تا دولت آمريکا بودجه بيشتري را به طراحي و ساخت و تجهيز پهپادها اختصاص دهد.
با وجود پيشرفته بودن سيتسم پهبادهاي آمريکايي، سال 90 بود که مقامات کشورمان خبر از تصرف پهپاد آمريکا در خاک ايران دادند. مقامات نظامي ايران در تاريخ يکشنبه 13 آذر 1390 اعلام کردند که يک فروند هواپيماي جاسوسي از نوع لاکهيد مارتين آر کيو 170 سنتينل را در شرق ايران با کمترين خسارت ممکن سرنگون کرده و آن را در اختيار گرفتهاند. گزارشهايي مبتني بر اينکه پهپاد آر کيو 170 در حال جاسوسي عليه تأسيسات هستهاي ايران بوده از سوي مقامات ايراني مطرح شد ولي از سوي مقامات آمريکايي تأييد نشد. همچنين ادعا شده بود که در اختيار قرار گرفتن اين هواپيما با استفاده از در اختيار گرفتن کنترل هواپيما صورت گرفته است. مقامات آمريکا نقص در سيستم موقعيتياب را علت سقوط اعلام کردهاند. علاءالدين بروجردي رئيس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي با اعلام اين که در جلسه فوقالعاده صبح 19 آذر دستيابي ايران به اين نوع هواپيماي پيشرفته بررسي ميگردد گفت: «اعضاي اين کميسيون از وزارت امورخارجه درخواست کردند تا ابعاد حقوقي اين مسئله را به صورت دقيق پيگيري کند». دولت ايران فيلمي را در تاريخ 8 دسامبر 2011 در تلويزيون رسمي کشور نشان داد که پهپاد سرنگون شده در آن به نمايش گذاشته شد. در اين فيلم مشخص شد که پهپاد مورد نظر دچار صدمه قابل ملاحظهاي نشدهاست.
مطابق برخي گمانهزنيها، پهپادهاي آمريکايي از مدتها پيش از اين رويداد عملياتهاي شناسايي را به شکل گسترده در مرز افغانستان و ايران اجرا ميکردهاند. پيش از اين نيز خبرهايي درباره سقوط هواپيماهاي بدون سرنشين آمريکايي در خاک ايران منتشر شده بود، اما هيچگاه هواپيماهاي سقوط کرده به اين حد سالم نبودهاند.
پس از آن در سال 93 بود که خبر ورود پهپادي ديگر به حريم هوايي ايران منتشر شد. پهپاد آمريکايي اسکن ايگل، دومين پهپادي بود که با نقض حريم هوايي ايران در کنترل يگانهاي پدافندي و سامانه هاي کنترلي نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي گرفتار و در اختيار گرفته شد. پس از گذشت يک ساعت از اعلام اين خبر، يک منبع آگاه در سپاه پاسدارن درگفتوگو با تسنيم از آسيب جزئي پهپاد آمريکايي در حين کنترل آن خبر داد و گفت: اين پهپاد سالم است و در روزهاي آينده با رمزگشايي از آن اطلاعات جامع و کاملي را خواهيم داد. روز گذشته نيز يک پهپاد آمريکايي قبل از رسيدن به حريم هوايي ايران، با دريافت هشدار، مسير خود را تغيير داد.
به گزارش ايسنا، شبکه العالم در خبري فوري اعلام کرد، اين پهپاد آمريکايي از پايگاهي در قندهار افغانستان به پرواز درآمده بود، و با دريافت هشداري که به آن داده شد، قبل از تجاوز به حريم هوايي ايران در 20 کيلومتري شرق کشور، مسير خود را تغيير داد.
∎