صاحب‌خبر - غلامحسین‌ صدری‌افشار فرهنگ‌نویس از رویدادهای خجسته در دهه‌های اخیر توجه جامعه فرهنگی ایران به تألیف و نشر آثار مرجع بوده است، از قبیل واژه‌نامه‌ها، فرهنگ‌ها، دانشنامه‌ها و اطلس‌ها. اینگونه آثار به اهل تحقیق کمک می‌کنند تا آگاهی‌های اولیه و اساسی را در مورد موضوع دلخواهشان به‌دست آورند و از آن راه بتوانند به منابع اطلاعاتی بیشتری دست یابند. کاری که شادروان همایون صنعتی‌زاده (1381-1304) به‌ قصد ترجمه دایرةالمعارف کلمبیا آغاز کرد و بر اثر هوشمندی، میهن‌دوستی، سواد و ابتکار شادروان دکتر غلامحسین مصاحب (1358-1289) به تألیف دایرةالمعارف فارسی انجامید، نخستین گام مهم در دانشنامه‌نگاری جدید به زبان فارسی بود، که در پی آن تألیف و نشر دانشنامه ایران و اسلام به‌ سرپرستی دکتر احسان یارشاطر آغاز شد و در جمهوری اسلامی به‌ صورت دانشنامه جهان اسلام ادامه یافت. هم‌اکنون بیش از 30 دانشنامه عمومی و اختصاصی منتشر شده یا در حال انتشار است. از رویدادهای مهم فرهنگی امسال انتشار ششمین و آخرین جلد دانشنامه زبان و ادب فارسی است. این اثر گرانسنگ، که انتشار جلد اولش در سال ۱۳۸۴ ازسوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی آغاز شد، خوشبختانه امسال به سرانجام رسید. البته آغاز تدوین دانشنامه در سال ۱۳۷۹ بود و می‌توان گفت گروهی از اهل تحقیق مدت 16 سال بر سر آن کار کرده‌اند. دانشنامه زبان و ادب فارسی حاوی زندگینامه شاعران و نویسندگان، آثار برجسته ادب فارسی، توصیف صنایع ادبی، مباحث دستوری، شخصیت‌های اساطیری و داستانی، سبک‌ها و جریان‌های ادبی است. سرپرستی این کار بزرگ را نویسنده و مترجم توانا و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی استاد اسماعیل سعادت برعهده داشت. کسانی که با کار نشر، بویژه در زمینه آثار مرجع سروکار دارند، می‌دانند انتخاب مدخل، یافتن مؤلف و ویراستار با صلاحیت، بررسی صحت‌ و‌ سقم مطالب و ایجاد هماهنگی و توازن میان مقالات تا چه‌ حد دشوار است. چون همیشه سرپرست یا سرویراستار یک اثر مرجع ممکن است در معرض این اعتراض قرار گیرد که چرا فلان مدخل نیست، یا فلان مدخل بیش از حد مشروح یا مختصر است. همان‌گونه که استاد سعادت در مقدمه دانشنامه یادآور شده است، این دانشنامه «مختصر، اختصاصی، الفبایی و مبتنی‌ بر نظام ارجاعی است.... با این‌ همه، بسیاری از مقالات آن را، به‌حکم آنکه اختصاصاً مربوط به زبان و ادب فارسی است، در هیچ دانشنامه دیگر به‌ تفصیلی که در این دانشنامه به‌ آنها پرداخته می‌شود نمی‌توان یافت.... مدخل‌هایی مانند ادبیات تطبیقی، ادبیات داستانی، ادبیات عرفانی، ادبیات معاصر ایران، ادبیات نمایشی، ادبیات کودک و نوجوان.... مقالات اینگونه مدخل‌ها عموماً به‌ قلم مؤلفانی که به تخصص در موضوع آنها شهرت دارند تألیف شده است.» (جلد اول صفحه 17). شاید عرضه فهرستی از جلدهای ششگانه این دانشنامه بتواند تصویری از ماهیت و دامنه این اثر ارائه دهد. جلد اول آب- برزویه ۷۶۰ صفحه ۴۰۰ مقاله جلد دوم برندق خجندی- حیرتی تونی ۷۶۷ صفحه ۳۶۲ مقاله جلد سوم خارزنجی- سنایی غزنوی ۷۵۲ صفحه ۳۱۳ مقاله جلد چهارم سندبادنامه- فردوسی ۸۳۰ صفحه ۳۴۳ مقاله جلد پنجم فردوسی ثانی- مسرور طالقانی ۸۶۰ صفحه ۳۳۷ مقاله جلد ششم مسعود، محمد- یونس ۸۶۰ صفحه ۳۲۲ مقاله یعنی ۲/۷۹ مقاله در ۴۸۲۹ صفحه در قطع رحلی. حقیقت این است که تألیف و نشر فرهنگ، واژه‌نامه، دانشنامه و شیوه‌نامه خط فارسی از کارهای شایسته و در حکم وظایف فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و فرهنگستان با عرضه آثار سودمند می‌تواند مرجعیت خود را تثبیت کند و این نهاد را به‌عنوان مرجع رسمی به‌ جامعه فرهنگی فارسی‌زبان بشناساند. جا دارد تألیف و نشر دانشنامه زبان و ادب فارسی را به استاد اسماعیل سعادت و همکارانش و به فرهنگستان زبان و ادب فارسی تبریک بگوییم و به‌ ادامه انتشار چنین آثاری امیدوار باشیم.∎​