از انجایی که آسمان این روزهای سوریه بیشترازپیش رو به قبارآلودشدن می گذارد؛ در این میان هر بازیگری در منطقه سعی دارد نقش خودش را بر اساس منافع تعریف شده خویش به انجام برساند. ترکیه اما دراین میان با اوضاع اشفته درونی کشور بیشتر از هر زمان دیگری رفتار پیش بینی نشده و ضد و نقیض از خود به نمایش می گذارد.
تجاوز نظامی آشکار ارتش ترکیه به خاک سوریه به بهانه مبارزه با داعش در حالی طی هفته گذشته کلید خورد که همچنان ابهامات زیادی پیرامون اهداف اعلام شده از سوی آنکارا در خصوص این عملیات وجود دارد.
این "بنعلی ایلدریم" بود که چندی پیش و به دنبال شکست کودتای نظامی در ترکیه و مواضع دولت دمشق، اظهار داشت: «آنکارا قصد دارد همانگونه که روابط خود با مسکو و تل‌آویو را اصلاح کرد، در روابط خود با دمشق نیز تحول ایجاد کند». وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود گفته بود: «دولت آنکارا با حضور بشار اسد در مرحله انتقالی در سوریه مشکلی ندارد».
با توجه به این موضع گیری های مقامات رسمی کشور ترکیه، کارشناسان منطقه پیش بینی میکردند پس از کودتای نافرجام در تریکه هیچ بعید نیست که برگ جدیدی از روابط این کشور میان ایران و روسیه برای توافقات جدید بر سر موضوع سوریه نیز رقم بخورد؛ اما در کمال غافلگیری خبر آغاز عملیات نظامی ترکیه در شهر «جرابلس» سوریه که البته به صورت غافلگیرانه اتفاق افتاد، تمامی معادلات را بر هم زد.
سپر فرات به بهانه مقابله تروریست یا برای کشتار کردهای سوری
این عملیات از ساعت ۶:۳۰ صبح روز چهارشنبه هفته گذشته (به وقت تهران) تحت عنوان «سپر فرات» و با همکاری نیروهای ائتلاف آمریکایی به اصطلاح مبارزه با داعش آغاز شد. به دنبال آغاز این عملیات، تعداد ده ها دستگاه تانک و خودرو زرهی ارتش ترکیه وارد منطقه «جرابلس» در شمال سوریه شدند. به دنبال این عملیات، نیروهای موسوم به ارتش آزاد سوری با حمایت نیروهای ارتش ترکیه تمامی ساختمان ها و مراکز دولتی در مرکز جرابلس در خاک سوریه را به تصرف خود درآوردند. همچنین بنا بر این گزارش این نیروها کنترل ۵۰ درصد از این شهر را در اختیار گرفتند.
عملیات ترکیه در خاک سوریه هنوز ادامه دارد و رسانه ها از اضافه شدن تجهیزات و نیروهای نظامی جدید خبر می دهند. اگر چه رجب طیب اردوغان طی سخنرانی خود در پارلمان این کشور ادعا کرد که عملیات سپر فرات در شمال سوریه در پی از بین بردن خطرات ناشی از فعالیت‌های داعش و حزب اتحاد دموکراتیک کردی می باشد اما به نظر می رسد این سخن تنها از باب توجیه و مشروعیت دادن به دخالت ترکیه در سوریه عنوان شده است.
باید گفت مهم ترین هدف ترکیه از لشکرکشی به سوریه ممانعت از پیشروی کردها و جلوگیری از تصرف شهرهای بیشتر و اعلام خودمختاری و فدرالی شدن سوریه می باشد. اتفاقی که همیشه ترکیه از آن به عنوان خط قرمز خود نام برده و در صورت تحقق، کابوسی برای آینده این کشور رقم خواهد زد. در واقع اردوغان با تصرف حسکه و مشاهده پیشروی کردها در شمال سوریه بدنبال آن بود با تصرف جرابلس و مناطق اطراف آن نوار پیروزی کردها را قطع نماید تا از تکمیل منطقه کردی و اعلام استقلال آن در جنوب ترکیه خودداری کند.
در این راستا ترکیه اعلام کرده است مواضع نيروهاي كرد را( از جمله حزب اتحاد دموكراتيك كرد و يگان‌هاي مدافع خلق كه تركيه آنها را سازمان تروريستي مي داند) را هدف قرار داده است؛ چرا که آنها به درخواست آنکارا برای عقب کشیدن نیروهایشان توجهی نکرده اند. در این راستا دیروز اعلام شد که هواپیماهای جنگی ترکیه مواضع کردها را در شهر جرابلس بمباران کرده است.
شهر «جرابلس» در استان «حلب» سوریه قرار دارد. این شهر در فاصله ۱۲۵ کیلومتری از شمال شرق شهر «حلب» در دورترین نقطه شمال سوریه واقع شده است. تعداد ساکنان این شهر حدود ۳۰ هزار نفر برآورد می شود. شهر جرابلس از یک موقعیت جغرافیایی استراتژیک بر روی رود فرات برخوردار است. این شهر، شهر کُردنشین «عین العرب» در سوریه را به مناطق واقع در حومه جنوبی استان حلب وصل می کند. علاوه بر این، شهر «جرابلس» یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌ها به سمت مرزهای ترکیه محسوب می شود.
پرواضح است که هدف ارتش ترکیه از عملیات نظامی در خاک سوریه و در شهر «جرابلس»، بر خلاف آنچه که مدعی هستند، مبارزه با تروریسم نبوده و تمام هم و غم این کشور ضربه وارد کردن بر پیکره نیروهای دموکراتیک کُرد سوری است. دولت آنکارا با عملیات نظامی در شهر جرابلس قصد دارد تا ضربه مهلکی را به کُردهای مستقر در این منطقه وارد آورده و آنها را برای همیشه از مرزهای خود دور و به آن سوی رود فرات به عقب براند.
حمله ترکیه به خاک سوریه با حمایت تلویحی امریکایی ها صورت گرفت
حمله آنکارا به شمال سوریه در حالی رخ داد که جو بایدن در ترکیه حضور داشت و به همین دلیل بسیاری همزمانی این دو اتفاق را نشان دهنده توافق طرفین بر ایجاد محدودیت علیه کردها دانستند. به ویژه این که معاون رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با بینالی یلدریم، نخست وزیر ترکیه گفت: آمریکا به کردهای سوریه گفته است در صورتی که به غرب رودخانه فرات پیشروی کنند به هیچ وجه مورد حمایت آمریکا قرار نخواهند گرفت.
از آنجایی که دولت ترکیه بر این باور است که بقای نیروهای دموکراتیک کُرد سوری در شهر «جرابلس» یعنی در نزدیکی مرزهای این کشور، با توجه به مطالبات این گروه برای تشکیل دولت مستقل، می تواند در بلندمدت برای آنکارا دردسرساز شود، مقامات ترکیه‌ای عملیات نظامی خود در جرابلس را کلید زدند تا کُردها را وادار به عقب‌نشینی به شرق فرات کنند.
در واقع دولت ترکیه با عقب راندن نیروهای دموکراتیک کُرد سوری به شرق فرات، یعنی جایی بسیار دورتر از مرزهای این کشور، با یک تیر دو هدف را نشانه می رود؛ از یک سو برگ برنده‌ای را که می تواند در آینده برای اعمال فشار بر دولت آنکارا در اختیار کشورهای غربی قرار گیرد، از دست آنها خارج می کند و از سوی دیگر، برگ برنده‌ای را برای خود به منظور اعمال فشار بر دولت‌های سوریه و عراق دست و پا می کند.
آنکارا به خوبی می داند که بقای نیروهای دموکراتیک کُرد در «جرابلس» و در نزدیکی مرزهای ترکیه اگر به تشکیل دولت مستقل کُردی منجر شود، به اهرم فشاری علیه ترکیه از سوی غربی‌ها تبدیل خواهد شد، بدین ترتیب که کشورهای غربی با حمایت های مالی و تسلیحاتی از کُردها ـ آن هم در چند کیلومتری ترکیه ـ در صدد امتیازگیری از آنکارا در مسائل مختلف و محل مناقشه میان طرفین، برخواهند آمد. بدین ترتیب با عقب رانده شدن کُردها به آن سوی فرات، ترکیه عملا برگ برنده بالقوه‌ای را از دست کشورهای غربی خارج می‌کند.