افرادی که ‌ژن‌های مستعدکننده دارند و مثلا پدر یا مادری دارند که دچار دیابت هستند و بعد دیالیزی شده‌اند بیشترین احتمال ابتلا به نارسایی کلیه دارند.

البته فشار خون از قند خون بیشتر اهمیت دارد و عامل مهم‌تری برای ابتلا به نارسایی کلیه است و با کنترل مناسب فشار خون می‌توان از نارسایی کلیه و دیالیز پیشگیری کرد.

دیابت شایع‌ترین علت عمده نارسایی کلیوی است و مسئول بیش از 50 درصد موارد پیوند کلیه محسوب می‌شود. حدود 20 تا 40 درصد بیماران دیابتی سرانجام به بیماری‌ کلیوی دچار خواهند شد. به طور کلی در مراحل ابتدایی، کلیه‌ها بزرگ می‌شوند و تصفیه گلومرولی افزایش می‌یابد. بتدریج دفع آلبومین و در مراحل بعدی، دفع پروتئین از کلیه‌ها افزایش می‌یابد و دفع پروتئین به بیش از 300 میلی‌گرم در روز می‌رسد. به طور معمول، این مرحله ده تا 15 سال بعد از استقرار دیابت ظاهر می‌شود. افزایش فشارخون در این مرحله از بیماری کلیوی مزید بر علت شده و سیر بیماری را به طرف مرحله نهایی بیماری کلیوی تسریع می‌کند. حدود 50 درصد بیمارانی که به مرحله ماکروپروتئینوری رسیده‌اند در هفت تا ده سال بعد دچار مرحله نهایی بیماری کلیوی می‌شوند.

از آنجا که با تشخیص زودهنگام عوارض کلیوی دیابت می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد، بیماران دیابت نوع 2 در بدو تشخیص و بیماران دیابت نوع یک پنج سال بعد از تشخیص دیابت باید توسط پزشک از نظر عوارض کلیوی دیابت مورد بررسی قرار گیرند و سپس سالانه این بررسی‌ها تکرار و برحسب آن درمان‌های لازم انجام شود.

کنترل بد دیابت، سابقه خانوادگی عوارض کلیوی دیابت و کشیدن سیگار، عوامل خطرساز بروز عوارض کلیوی دیابت هستند.

بهترین روش برای جلوگیری از بروز عوارض کلیوی دیابت، کنترل دقیق قند خون است. در صورتی که بیمار مبتلا به فشار خون بالا باشد، با کنترل صحیح آن، محدودیت مصرف نمک، کنترل وزن، ورزش منظم و درمان افزایش چربی‌های خون می‌توان از ایجاد یا پیشرفت این عوارض در بیمار دیابتی جلوگیری کرد.

البته بهترین کار این است از ابتدا پیشگیری کنیم تا مبتلا به دیابت نشویم. ورزش روزانه و کاهش مواد غذایی پر کالری و کاهش قند و نشاسته خوراکی مانع چاقی وابتلا به دیابت و فشار خون می‌شوند که عوامل سوق‌دهنده به سوی دیالیز هستند.

دکتر رضا کریمی

‌ فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم