به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از ائل، وقتی در سرای مظفریه بازار فرش تبریز قدم می زنی دیگر خبری از آن هیاهوی چندین سال گذشته نیست. ساعت 12 ظهر است و حتی از جنب و جوش شاگردان دیزی به دست هم نمی توانی نشانی پیدا کنی. سکوت گوش خراش عجیبی در این سرای قدیمی پیچیده است، سکوتی که هزاران فریاد دارد اما...

وارد یکی از حجره ها می شوم، مرد پا به سن گذاشته ای را می بینم که چندین تخته فرش دستباف تمام ابریشم تبریز زیر پایش خوابیده‌اند‌، همانند خواب این روزهای هنر اصیل کشورمان!

پاسخ این سوالم را که چرا این روزها کار و کاسبی تان کساد است را تنها با اشاره سر و افسوس و تاسف جواب می دهد، طوری چشم هایش به من خیره شده که می فهماند از همه ناراضی است!

مدت هاست که صنعت فرش در کشور با رکود مواجه است، رکودی که به اذعان بسیاری از بافندگانی که در خانه هایشان کارگاه تشکیل داده اند و به اصطلاح تک بافی می کنند، نمود بیشتری دارد.

رکورد یأس آور فرش در تبریز

چند روز قبل بود که با یکی از همین بافنده ها صحبت می کردم، می گفت بافت فرش 9 متری ابرایشم باف خود را ماه هاست به اتمام رسانده است ولی دریغ از یک مشتری برای دیدن فرش و خرید آن! برایم جالب بود فرشی که امید یک خانه است و بافنده آن باید مزد زحمات و هنر آفرینی های خود را بدهد چرا چند ماه باید منتظر پیدا شدن یک مشتری و خرید آن بماند؟!

پدر خانواده که خود بازنشسته بود و پا به سن هم گذاشته بود، درمانده در مورد تهیه جهیزیه دخترش می گفت و اینکه منتظر است با فروش این فرش دخترش را راهی خانه بخت کند و تجهیزات دوباره بافتن یک فرش تازه را هم فراهم نماید، ولی درمانده فروش یک فرش نه متری شده بود!

همان جا بودیم که یک مشتری پا به خانه گذاشت و فرشی که حاصل ماه ها تلاش شبانه روی مادر و دختران خانواده بود را برانداز کرد؛ نگاهی به پدر کرد و از باب اینکه واقعاً امروزه فرش اصلاً فروش ندارد صحبت کرد: "حاج آقا واقعیت قضیه این است که اصلاً چند ماه است خرید و فروشی نداریم و من هم به دلیل مشکلاتی که می دانم گریبان گیر شماست برای دیدن فرشتان آمده ام، نمی توانم قیمتی بیش از قیمتی که پارسال آن را پرداخت کردم به شما بدهم و...".

بارقه امید از پدر خانه رخت بسته بود! واقعاً چطور می شود که فرشی که هنر این مرز و بوم است و آن هم فرش تبریز که چند وقت قبل هم پایتخت فرش جهان معرفی شد اینگونه بازار خرید و فروشش کساد شده باشد.

برای یافتن پاسخ سوال هایمان نزد محسن محمدزاده، رئیس اتحادیه تعاونی های فرش دستباف آذربایجان شرقی می روم. به گرمی از من استقبال می کند و با بیان اینکه خودش از 11 سالگی در کارگاه مشغول فرش بافی بوده باب سخن را باز می کند:

ما در بازاریابی مشکل داریم

عمده ترین دلیل افت قیمت فرش به ضعف در حوزه بازار یابی بر می گردد. ما نه تنها در بازار سازی مشکل داریم، در بازار یابی هم دچار مشکل هستیم و اهمیت این قضیه را نمی دانیم، علت هم این است که در موضوع فرش نمی توانیم از تکنولوژی روز و فعالیت در شبکه های اجتماعی و سایت ها و حتی صدا و سیما استفاده کنیم و فرش مرغوب ایرانی را تبلیغ کنیم. برای این هم زمینه نیاز است؛ ما نمی توانیم فرشی را برای تبلیغ بگذاریم و بگوییم که این فرش، فرش تبریز است، چون عین همان فرش را چین هم تولید می کند! پیشنهاد من این است که مثلاً نمایندگان مجلس، دولت را ملزم کنند کار کارشناسی صورت گیرد و در سال مثلاً یک بودجه و ردیف بودجه ای برای صرفاً تبلیغات فرش در نظر بگیرند. این کار از عهده بخش خصوصی خارج است، چون با محدودیت هایی مواجه است. زمینه ای که مورد نیاز است، این است که در تولید، فرش های برند داری تولید کنیم که آنها را برای تبلیغات بفرستیم. همین الان به راحتی بر علیه فرش ما تبلیغات می کنند و وقتی فرشی خوب است برای چین و کشورهای دیگر است در صورتی که نقشه فرش، نقشه کشور ماست ولی وقتی فرشی معیوب می باشد آن فرش را به نام فرش ایران معرفی می کنند.

فرش در اصل یک هنر است نه یک صنعت

فرش در اصل یک هنر و در آخر یک صنعت است. فرش را باید به سه قسمت تقسیم کنیم. یک قسمت برای فرهنگی که برای فرش ما وجود دارد، گاهاً 30 درصد مصرف داخلی فرش ما است. بعضی فرش ها هستند که بُعد هنری دارند و برای این هم بازار یابی نیاز نیست و اگر کسی دوست داشت می تواند آن فرش را بخرد. قسمت عمده نیز مربوط به سلیقه مشتری ها می باشد، در حوزه صادرات فرش که قسمت اعظمی از میزان تولید برای صادرات می باشد باید به سلیقه مشتری توجه شود و این اصل بازار یابی را بار دیگر به ما متذکر می شود. باید برای فرش های تولیدی خود شناسنامه تعریف کنیم و با مارک و برند عالی روانه بازار نماییم. 

بافت فرش ها سلیقه ای شده است

فرش با دلار داد و ستد می شود و اگر قیمت دلار در کشور افزایش یابد قیمت فرش هم افزایش پیدا می کند. 

الان در بازار فرش خوب وجود ندارد چرا که فرش ها سلیقه ای بافته می شوند، شاید بافت خوب باشد و طرح و رنگ و نقشه و ... مناسب نباشد و شاید این ها درست باشند و بافت مناسب نباشد. همه این ها باعث افت قیمت فرش می شوند.

فرش ما شناسنامه دارد

فرش یک کالای گران قیمت است و فرهنگ سازی خوبی در مورد این کالا صورت نگرفته است، مثلاً ما برای خرید یک ماشین 120 میلیون تومان هزینه می کنیم در حالی که همیشه این کالا با افت قیمت روبرو است در صورتی که برای فرش این میزان هزینه صورت نمی گیرد؛ غافل از اینکه این سرمایه پشتیبان دارد و با افزایش زمان افزایش قیمت هم دارد و این مورد نیز با فرهنگ سازی مناسبی رو به رو نشده است. ما باید این را به همه نشان دهیم که فرش ما مثل کشورهایی همچون چین و پاکستان و هند و .. صنعتی نیست بلکه دارای شناسنامه است و می تواند تبدیل به برندی خوب شود.

لطفا برای فرش هم وقت بگذارید!

همانطور که برای فوتبال وقت زیادی گذاشته می شود و ساعت ها در صدا و سیما راجع به آن بحث می کنند، انتظار داریم برای هنر فرش هم همانقدر وقت بگذارند. زمینه تولید فرش تبریز نسبت به سلیقه مشتری باید آماده باشد و اهل فن بیایند و محدودیتی برای تولید ایجاد کنند، تک بافی نباید با افزایش سرسام آور روبرو شود، کارگاه های متمکز و نیمه متمرکز بهترین روش است و باید از این کارگاه ها در جهت بافت حرفه ای فرش حمایت شود.

سهم فرش در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی

فرش با ویژگی های شاخص اقتصادی خود و به ویژه با دارا بودن ارزش افزوده فراوان، نقش و سهمی شایان توجه در اقتصاد مقاومتی دارد. فرش دستباف این امکان را دارد که در موضوع اقتصاد مقاومتی و در شرایط سخت تر شدن تحریم ها به یاری اقتصاد و اشتغال درکشور بیاید و تحریم کنندگان را ناکام سازد.

ایجاد اشتغالزایی در هنر و صنعت فرش، یک شغل مستقیم و پایدار و یک اشتغال غیرمستقیم به دنبال دارد و موجب جلوگیری بی رویه مهاجرت روستائیان به شهر ها می گردد و در نهایت با توجه به نقاط فرصت و قوت و ضعف و تهدید در عوامل داخلی و خارجی پیشنهاداتی در مورد توسعه صنعت فرش در داخل کشور و صادرات آن مدنظر است.

مناطق روستایی در تسریع روند تحقق اقتصاد مقاومتی موثر است زیرا روستاها بیشترین سهم را در تولید دارند.

ای که دستت می رسد کاری بکن!

فرش تبریز از دیرباز شهره عام و خاص بوده، جهانیان این فرش را به زیبایی و هنر اصیل کشورمان می شناسند، پس روا نیست به این هنر والا در کشور بی مهری شود. 

امیدواریم مسوولین امر، کمر همت به برند شدن فرش اصیل کشور ببندند و در آینده ای نه چندان دور شاهد افزایش صادرات این هنر پیام بر به کشورهای مختلف جهان باشیم.

انتهای پیام/م