کارشناسان و صاحبنظران معتقدند که پارک علم و فناوری سازمانی است که با هدف افزایش ثروت در جامعه توسط متخصصان حرفه ای مدیریت می شود و جریان دانش و فناوری را میان دانشگاهها، موسسه های تحقیق و توسعه، شرکت های خصوصی و بازار به حرکت می اندازد و از طریق مراکز رشد، سازمان های نوآور را تقویت کرده و فرایندهای زایشی را تسهیل می کند.
براساس این دیدگاه ها، پارک علم و فناوری محیطی است که در آن واحدهای تحقیقاتی مستقل یا وابسته به سازمان ها و صنایع مجتمع شده و زیر پوشش و حمایت قرار می گیرند تا به خلاقیت و نوآوری بپردازند.
تعمیق ارتباط بین دانشگاه ها، سازمان های تحقیقاتی، واحدهای تولیدی و مراکز تصمیم گیری دولتی برای توسعه فناوری و علوم کاربردی از جمله اهداف ایجاد و توسعه پارک های علم و فناوری است.
همچنین پارک های فناوری به عنوان ابزار جلب شرکت های مبتنی بر فناوری پیشرفته در سطح بین المللی شناخته می شوند و علاوه برآن محملی برای جذب متخصصان و دانشمندان و توسعه فعالیت کارآفرینان است.
هم اکنون بیش از ۸۰۰ پارک علم و فناوری در بیش از ۵۵ کشور جهان ایجاد شده و بیش از این تعداددردست ساخت است که نشان از توجه کشورها به این نهاد اجتماعی مهم دارد.
شکل گیری و توسعه بسیاری از پدیده های نوظهور تکنولوژیکی از درون این پارک ها است و دولت ها می کوشند با ایجاد محیطی مناسب، شرایط کار و فعالیت را برای شرکت های کوچک و متوسط و همچنین جذب شرکت های بین المللی مبتنی بر فناوری فراهم کنند.
پارک های فناوری از اواخر دهه ۵۰ میلادی در آمریکا ایجاد شدند و امروزه در سراسر جهان وجود دارند و تعدادشان روز به روز در حال افزایش است.
ازجمله اهداف ایجاد پارک‌های فناوری، افزایش نوآوری تکنولوژیک (فناورانه)، توسعه اقتصادی و اشتغال زایی متخصصان است و بسیاری از سیاستگذاران از پارک های فناوری به عنوان بخشی از یک راهبرد اندیشمند و هماهنگ برای توسعه ملی یا منطقه ای نام می برند.
اگرچه هر شهر یا کشوری ممکن است دلایل متفاوتی برای ایجاد پارک های فناوری داشته باشد، ولی هدف اولیه از تشکیل یک پارک فناوری افزایش تعداد شرکت های کوچک و متوسط دانش محور است تا در یک محیط اقتصادی به فعالیت بپردازند و از این شرکت ها به عنوان پشتوانه بخش خصوصی برای کمک به تنوع اقتصادی نام برده می شود.
کشورهای در حال توسعه که تجربه چندانی در زمینه فناوری ندارند، ممکن است از پارک‌های فناوری برای جذب سرمایه‌گذاری‌خارجی ، ایجاد شغل و افزایش درآمدهای مالیاتی استفاده کنند.
معاون فناوری و نوآوری پارک های علم و فناوری استان بوشهرمی گوید: پارک های علم و فناوری یک مدل بومی شده از تکنولوژی هستند و لفظ پارک هم بعنوان محل استقرار شرکت‌های فناور است.
حامد گرگین پورمی افزاید: رسالت پارک ها در کنار دانش بنیان بودن، تبدیل ایده ها به محصول و تجاری سازی محصولات است؛ طوری که در دانشگاه ها دانش تولید و در پارک ها این دانش به محصول تبدیل و تجاری سازی می شود.
وی با اشاره به روند موجود در پارک ها و وجود تیم نوآور اظهار می دارد: در پارک های علم و فناوری فرد ایده خود را در قالب پیشنهاد ارائه و پس از داوری و تائید بعنوان ایده ای نوآور مورد حمایت قرار می‌گیرد.دراین مرحله برای حمایت از ایده نوآور ۵۰ میلیون ریال به صورت تسهیلات بلاعوض پرداخت می‌شود که این ایده به محصول نیمه صنعتی تبدیل شود و درمرحله بعد ایده به سمت تشکیل شرکت های خصوصی هدایت و پارک مکان فیزیکی در اختیار آنها قرار می دهد.
گرگین پورمی افزاید: در این مرحله که دوره رشد نامگذاری می شود ۱۰۰ میلیون ریال وام برای خرید تجهیزات و ۲۵۰میلیون ریال برای تبدیل محصول نیمه‌صنعتی به صنعتی پرداخت می‌شود.
وی می گوید: شرکت در این مرحله باید نظام یافته و دارای گردش مالی قابل قبولی باشد تا بعد از حالت رشد خارج و وارد پارک ها شود.
وی اضافه می کند: درهراستان تنها یک پارک در مرکز استان وجود دارد که شرکت ها در این پارک ها رشد یافته و مستقر می‌شوند.در این مرحله حمایت مالی از شرکت ها نمی شود، ولی موسسه های دیگر از جمله معاونت علمی رئیس جمهوری، صندوق پژوهش فناوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و سازمان‌های دیگر و وزارتخانه ها از این طرحها و ایده های دانش بنیان در قالب تسهیلات تجاری سازی و خرید محصولات دانش بنیان این شرکت‌ها حمایت می کنند.
وی در باره خدمات مربوط به معافیت مالیاتی می گوید: شرکت‌هایی که دارای مجوز دانش بنیانی و محصول آنها هم دانش بنیان است، از معافیت مالیاتی برخوردار می شوند.
گرگین پوراظهار می دارد: همچنین شرکت هایی که در پارک مستقر هستند با تائید رئیس پارک درصدی از پروژه های آنها که دانش بنیان بوده هم از معافیت مالیاتی برخوردار می شوند.
گرگین پوراضافه می کند: پارک علم و فناوری در کنار حمایت از شرکت ها کارهای زیربنایی هم از جمله پارک علمی کودک و نوجوان، رشد خلاقیت و نوآوری زیست فناوری واحداث آزمایشگاه های تخصصی و برگزاری سمینارهای تخصصی و فناورانه انجام می دهد.
وی بیشترین مشکلات پارک‌ها را مربوط به بازاریابی و فروش محصولات عنوان کرده و می‌گوید: دستگاه های اجرایی با اعتماد به شرکت های دانش بنیان باید زمینه همکاری بیشتربا این شرکت ها را فراهم کنند.
نماینده شرکت های دانش بنیان استان بوشهر ومدیر شرکت پایش اندازه گیری بوشهر هم با اشاره به اینکه مراکز فناوری وابسته به پارک علم و فناوری و مراکز رشد هستند، نبود بازار مناسب برای فروش محصولات و مسائل و مشکلات مالی را از جمله مشکلات این شرکت ها عنوان کرده ومی گوید:در صورت حمایت نهادهای حاکمیتی می‌توان مشکل بازار را حل کرد. اما تاکنون این دخالت از سوی سیستم حاکمیتی کم یا اگر هم کاری شده ،تاثیرگذار نبوده است.
علیرضا زنده بودی اضافه می‌کند: اگر نهادهای حاکمیتی راهکارهایی برای ایجاد ارتباط بین شرکت های دانش بنیان، بازارهای هدف و صنایع فعال ایجاد کنند، این رکود کاهش می یابد.
وی می گوید: درصورت تشکیل کارگروهی شامل نمایندگان استانداری، نهادهای حاکمیتی، شرکت های دانش بنیان، واحدها، بخش های خصوصی و بازارهای هدف می تواند نقش موثری در فعال شدن بازارهایی که این خدمات را می گیرند، داشته باشد.
زنده بودی در باره حمایت مالی می گوید: همچنین برخی از صندوق هایی که تفاهم نامه همکاری با پارک ها دارند در ارائه تسهیلات به شرکت های دانش بنیان برای تجاری سازی محصولات و خدمات شرکت ها عملکرد خوبی نداشته اند.
نماینده شرکت های دانش بنیان استان بوشهرمی گوید: شرکت های دانش بنیان این استان قابلیت های زیادی در زمینه فناوری اطلاعات، محیط زیست، ارتباطات و مخابرات، طراحی و برنامه ریزی شهری، کالیبراسیون و تست تجهیزات، تجهیزات شیرین‌سازی آب و طرح های تصفیه آب، مقاوم سازی و بهسازی لرزه‌ای، سیستم‌های اپتیک، تجهیزات آموزشی و آزمایشگاهی، سیستم های هوشمند و سایر موارد دارند.
زنده بودی اضافه می کند: پارک علم و فناوری خلیج فارس بوشهر هم اطلاع رسانی مناسبی در حوزه خدمات و تولید صنعتی آنها ارائه کرده و برخی از سازمان‌ها و شرکت ها از جمله مجتمع‌گازی پارس جنوبی، منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی و پتروشیمی مستقر در منطقه ویژه عسلویه همکاری خوبی دارند.
وی می گوید: با وجود اینکه در بیشتر موارد پارک علم و فناوری خلیج فارس بوشهر با بیشتر سازمان ها تفاهم نامه همکاری دارد، ولی بیشتر سازمان‌های دولتی همکاری قابل توجهی با این پارک ندارند.
زنده بودی می افزاید: نهادهای حاکمیتی باید همانند امتیازهایی که به شرکت های بومی در برخی مناقصه ها می دهند، با ایجاد الزام درهمه مناقصه های اجرایی شرایطی را از نظر امتیاز برای شرکت های دانش بنیان در نظر بگیرند.
وی بیان می دارد: هرچند تعداد شرکت های مستقر در پارک‌های علم و فناوری از جمله پارک خلیج فارس بوشهرکم است، ولی همین شرکت ها پروژه‌ها وطرح‌های سطح بالایی را ارائه می دهند که نیازمند توجه بیشتر از سوی مدیران است. برای نمونه یکی از شرکت های مستقر در پارک خلیج فارس یکی از بزرگترین طرح های ملی را در زمینه کالیبراسیون تجهیزات صنعت نفت و گاز در دست دارد.
مدیر یکی دیگر از شرکت‌های دانش بنیان که در زمینه ساخت تجهیزات مخابراتی فعالیت می‌کند، می‌گوید: این شرکت همچنین در حال تولید قطعه ای است که تنها در کشورآمریکا و چین تولید می شود.علاوه براین، شرکت در اتوماسیون سایت های پرورش میگو هم ثبت اختراع داشته که می تواند به تولیدات داخلی کمک کند .
کارکرد این اختراع طوری است که پس از تحویل میگو به این سیستم بعد از چهارماه میگو با اندازه بزرگتر و وزن بیشتر تولید می شود.
امین بحرینی با اشاره به فاصله صنعت بومی با خارج از کشور می گوید: برای ساخت تجهیزات جدید باید هزینه کرد. دراین ارتباط دولت می تواند در ساخت تجهیزات به شرکت‌های دانش بنیان کمک کند. البته یک سری کمک هایی از سمت دولت می شود، ولی این کمک ها کافی نیست و باید روی آنها کار شود.تامین این چنین بودجه هایی قبل از ساخته شدن و فروش نیاز است.
وی اظهارمی دارد: دولت در مقابل فروش زیاد شرکت های دانش بنیان از آنها پشتیبانی و حمایت می کند. این در صورتی است که شرکت برای تولید محصول نیاز به حمایت دارد.اگر تولید شرکت های دانش بنیان به فروش زیاد رسیده باشد، دیگرنیازی به تسهیلات دولتی ندارند.
بحرینی می افزاید: شرکت‌های دانش بنیان نوپا اگر بخواهند تکنولوژی جدیدی را بسازند یا وارد کشور کنند نیاز به بودجه بالایی دارند، در صورتی که این تسهیلات تنها به شرکت‌های دانش بنیان نوپایی پرداخت می‌شود که فروش بالایی دارند.
وی اظهار می دارد: همانطور که ازنام شرکت های نوپا پیداست، عمر این شرکت ها زیر سه سال بوده و این توقع زیادی است که یک شرکت در یک سال اول عمر خود بتواند بالای پنج میلیارد ریال درآمد داشته باشد.
بحرینی می گوید: اگر شرکت های دانش بنیان بخواهند محصولاتی را تولید کنند به دلیل ضعف صنعت در استان بوشهرنمی توانند کمک زیادی بگیرند و در نتیجه برای ساخت این محصولات باید دست به دامن صنعت سایر استان ها شوند.
وی ادامه می دهد: همچنین وقتی مایحتاج شرکت ها قابل دسترسی نباشد، آنها به سمت استان های دیگر سوق داده می‌شوند و در نتیجه شرکت های دانش بنیان استان با عمری کوتاه و بعد از قدرت گرفتن از لحاظ مالی به استان های دیگر مهاجرت می کنند.
بحرینی در باره فروش محصولات شرکت ها می گوید: با وجود پشتیبانی مدیران ارشد استان بوشهر از تولید شرکت ها، وقتی برای فروش محصولات نزد کارشناسان اداره ها و سازمان ها می رویم مشکلات متعددی را مطرح می کنند، ازجمله این که محصول ایرانی است.
وی تاکید می کند: کارشناسان دستگاه های اجرایی باید به این باور برسند که محصولات ایرانی هم می‌توانند کیفیت خوبی داشته باشند.
بحرینی یادآور می گوید: دولت برای جلوگیری از مهاجرت شرکت‌های دانش بنیان استان ها به کلان شهرها باید ریسک پذیری خود را در استان های کوچک افزایش دهد و با دید شرکت‌های پرقدرت کلان شهرها به همه نگاه نشود.
وی در باره اقتصاد مقاومتی می‌گوید: برای اینکه اقتصاد مقاومتی به صورت کامل اجرا شود باید هزینه کرد و این هزینه می تواند شامل موارد مالی و اعتمادی باشد.
مدیرعامل یک شرکت فعال در زمینه هوا فضا می گوید: پارک‌های علم و فناوری سازمان‌هایی هستند که به افراد نخبه با ایده های نو کمک می کنند تا ایده های آنها به محصول تبدیل شود.
شهرام محمدی می افزاید: پارک های علم و فناوری پل ارتباطی بین نخبگان و صنایع است و این به اطلاع رسانی بیشتر و روانی بروکراسی نیاز دارد.
وی با اشاره به روند طولانی بروکراسی اداری برای ورود به پارک‌های علم و فناوری می گوید: با وجود شناسایی استعدادها به دلیل وجود بروکراسی اداری طولانی مدت افراد از حضور در پارک ها صرفه نظر می کنند.
محمدی اظهار می دارد: نخبگان زیادی در استان بوشهر به دلیل نا آشنایی با مجموعه پارک‌های علم و فناوری جذب نمی شوند و مسئولان پارک باید با اطلاع رسانی بهتر و روان سازی ورود به پارک ها، زمینه جذب این افراد را فراهم کنند.
وی با اظهار اینکه پارک ها از نظر ساختار سازمانی قابلیت لازم را دارند ولی در کارکرد در برخی از حوزه ها به وظایف شان بخوبی عمل نمی کنند، ادامه می‌دهد:مهیا کردن فضای کار با نرخ مناسب و برگزاری دوره های آموزشی برای شرکت های فناور بسیار مناسب اسـت، ولـی بـاید خدمات مشاوره ای و بازرگانی بیشتر شود؛ چه آنکه شرکت های دانش بنیان باید از طریق فراگیری آموزش ها در مسیر درست هدایت شوند.
مدیرعامل این شرکت تاکید می کند: شرکت های زیادی داریم که به دلیل نداشتن دانش کافی در حوزه مدیریت شرکت‌ها و بازاریابی نامناسب در آستانه تعطیلی قراردارند.
همچنین شرکت‌های فناور دانش بنیان با هیات مدیره جوان به دلیل ناآشنایی با قوانین پیچیده در سالهای اول دچار مشکلاتی می شوند.این شرکت‌ها نیاز به تسهیلات دارند، اگرچه این تسهیلات تصویب می شود، ولی پرداخت نمی شود واین ضربه مهلکی است که به شرکت‌ها وارد می‌شود.
وی با بیان اینکه قانون گذار مصوب می کند ولی مجری خوب اجرا نمی کند، می گوید: براساس قانون، پارک ها معاف از مالیات هستند، ولی سلیقه ای برخورد می‌شود و این قانون بدرستی اجرا نمی شود.