گروه فرهنگی «نسیم آنلاین»، معصومه خسروشاهی- وقتی جی کی رولینگ در کافه ای تنها داستان زندگی جادویی هری پاتر پسرکی با موهای پرکلاغی را می نوشت؛ آیا فکر می کرد که این کتاب آغاز فصل جدید اقبال عجیب مردم به زندگی جادوگرانی است که هرروز برای زنده ماندن تلاش می کنند.

واضح است که نمی توان به راحتی از اثر رولینگ عبور کرد. قصه هری پاتر با تمام زیبایی های ادبی و ظرافت هایش، فاصله بسیار زیادی در رقابت با سایر نویسندگان -که سعی کردند ادبیات جادوگری را تجربه کنند- دارد. شخصیت ها به حدی واقعی هستند که می توان آن ها را در اطراف خود دید. با این که پیچیدگی ها و قوانینی براین دنیا حاکم است اما همه آن ها کمترین سردرگمی را برای خواننده ایجاد می کند. به نظر می رسد شهرت و اقبال به کارهای هری پاتر رولینگ را مجبور کرده تا متن نمایشنامه ای را که اکنون از آن به عنوان آخرین جلد هری پاتر یاد می شود را انتشار دهد. چرا که هری پاتر و فرزند نفرین شده از لحاظ زیبایی ادبی و منسجم بودن داستان و نو بودن اتفاقات قرابت کمی با سایر جلد های هری پاتر دارد.

 در این مجال، قصد ما پرداختن  به تاریخچه کتاب های هری پاتر نیست. دوست داران این کتاب خود به طور کامل در جریان کم و کیف چگونگی خلق این اثر هستند. سوال این جاست که آیا می توانیم با وجود این تکاپوی عجیبی که پیرامون این شخصیت وجود دارد و همچنین هجوم مردم برای خریداری هریک از کتب این مجموعه به سادگی از کنار آن عبور کنیم؟ چه مسائلی در هری پاتر در پیش چشم های ما عیان می شود، که غرق شدن در دنیای سه دوست جادوگر برای ما این قدر لذت بخش است؟

برای یافتن پاسخ این سوالات، کار تا جایی رسیده است که عده ای تلاش کرده اند با معنا شناسی اسامی و ورد هایی که در این کتاب به چشم می آید به نوبه خودشان پرده ای از اسرار هری پاتر کنار بزنند اما به نظر می رسد، فهم این موضوع که دقیقا در هری پاتر چه می گذرد؛ نیاز به این همه کلنجار رفتن با کلمات و کاراگاه بازی درآوردن ندارد. چه بسا رسیدن به این مطلب با نیم نگاهی به دنیای واقعی قابل دسترس است.

در دنیای جادوگری هری، همه چیز به طرز اسرار آمیزی به یک نفر وابسته است،هری پاتر. تمام اتفاقاتی که روی می دهد، حالا اگر با هوش و ذکاوت هرماینی یا محبت های ران حل می شود یا نه مهم نیست. مهم این است که این دنیا ، دنیایی است رها شده. هیچ موثری غیر از قدرت و اراده انسانی، وجود ندارد. هری با دوستانش همیشه به تنهایی از پس مشکلاتشان بر می آیند. حتی دامبلدور که گاه در قسم هایی که به او خورده می شود(البته در کتب بعد از مرگش) گویی ما بازای تحریف شده ی حضرت مسیح علیه السلام است.کار مفیدی از دستش برنمی آید. داستان هری پاتر اغلب ما را به جایی می رساند که باید برای نتیجه از هری توقع داشته باشیم. هری همان کسی است که خود به تنهایی و بدون کمک از نیرویی فرای خودش به مثابه آن چیزی که همه مردم جهان تحت عنوان الهیات خوانده اند و اندک نگاهی به آن داشته اند؛ پیروز می شود. اگر چه چیزی به عنوان قدرت عشق پدر و مادر به او معمولا در شرایط سخت او را نجات می دهد. اما این ها همه زمینی اند. آن قدر زمینی که پنهان شدن در هزاران لایه جادو و ورد نمی تواند پنهانشان کند.

دنیای مدرن امروزی، به وضوح تشنه هری پاتر است. این کتاب در حال واقعی کردن آن چیزی است که بشردر راندن خدا از زندگی مردم توقع داشت. چیزی که در حال حاضر، محقق نشده است. آیا انسان امروز توانسته آن چیزی که پیش روی خود شر می پندارد را از سر راه بر دارد؟ پاسخ این سوال مشخص است. اما سوال دیگری که از بدیهیات قصه هری پاتر است، تخیل تاثیر نهایی انسان و جولان دادن دیوانه وار اومانیسم را نشانه می رود و آن این است که آیا انسان به تنهایی و بدون اتکا به وجود موثر فرا بشری و الهی می تواند پیروز میدان مواجهه با مشکلات باشد؟ آیا در این دنیا تنها اراده انسان است که می تواند موثر باشد؟ پاسخ به این سوال خواه پیچیده در زرورق جادو یا پیچیده در شگفتی علم بالاخره به نحوی باید پاسخ داده شود. ظاهرا تخیل بهترین و موفق ترین راه است. شاید از این رو بتوان گفت ، برای از پا نیفتادن این تکاپو و امید به این که روزی انسان بریده از آسمان بتواند خودش تصمیم گیر و موثر در جهان باشد، پدیدار شدن داستان هری پاتر اجتناب ناپذیر بوده است. شاید گزافه نباشد تا بگوییم؛ هری پاتر، پیامبر عصر مدرن است.

مردمی که سال های سال، خو کرده به کلکی که نوید زندگی بهتری به آن ها می داد ، منتظر مانده بودند. اکنون خیال ها و آرزو هایشان را در کتب هری پاتر می خوانند و یا بر پرده سینما تجسم می کنند. هری پاتر نشان می دهد آدم هایی که در دنیایی غیر از دنیای او زندگی می کنند، بی خبرانی هستند که تنها به خاطر عدم توانایی جادوگری از حقایق جهان بی نصیبند.

باید توجه کرد که در این جا مساله جادوگری نیست. جادو پوششی است که می توان در پس آن خرافه گرایی نوظهور را تشخیص داد. به این معنی که اکنون اگر چه بسیاری از حقایق اصیل و ناب از تمام آیین ها ، ادیان و مکاتب جهان به روش های مختلف زیر سوال می رود اما این توانایی هم وجود دارد که رسوم منسوخ شده و فوق عقب مانده ای مثل جادوگری به عنوان مساله ای مترقی مطرح شود. این موضوعات به خودی خود متوجه اثر هری پاتر نیست. عصر مدرن شرایطی را ایجاد کرده است که چنین اثری تولید شود و به همان مراتب مخاطب خود را پیدا کند. چنانچه در هر دوره ادبی متناسب با روحیه مردمان آثار مناسب تولید می شد و مخاطب خود را پیدا می کرد.

به هر حال ، مثل برخی کلیسا ها که خواندن کتب هری پاتر را به بهانه های مختلف تحریم کردند و یا دیدن فیلم های آن را ممنوع؛ راهی وجود دارد که بدون ترس از آن که چه چیز در هری پاتر در حال روی دادن است کتب هری پاتر را به عنوان مطالعه آن چیزی که بر سر بشر آمده و یا خواهد آمد ، مطالعه کنیم. چه بسا تبیین این مسائل برای نوجوانان و جوانان که به واسطه آن ها تب هری پاتر داغ تر می شود ؛ بتواند ضمن آگاهی دادن، آن ها را از لذت خواندن داستان هم بهره مند سازد.