نگاهی به زندگی دو زن برنده جایزه ادبی هوگو در سال 2016 میلادی
راویان سحر و جادو
صاحبخبر - ادبیات حوزههای بسیار متنوع و گوناگونی دارد که به راحتی میتواند سلایق و نگاههای مختلف را به سوی خویش جلب نماید. همانقدر که جامعه انسانی متنوع و متکثر است جهان ادبیات نیز از جهات مختلف امکان انطباق و ارتباط با مجموعه این سلیقهها را یافته است. تنوع جنسیت، فرهنگ، طبقه اجتماعی، زبان، رویکرد و نگاه، آرمان و عقاید از یک سو و جنبههای ذوقی از دیگر سو به خوبی از سوی خالقان ادبی جهان تحت پوشش قرار گرفته و میگیرد. ادبیات علمی تخیلی و فانتزی به دلیل بهره بردن از یکی از محوریترین ویژگیهای ادبیات داستانی که همواره سرگرم کردن مخاطب بوده است در سالیان گذشته جایگاهی ویژه را در میان آثار و فعالیتهای ادبی به خویش اختصاص داده است. این ادبیات جز آن که مخاطب را به خوبی سرگرم میسازد میتواند آمال و آرزوها، رویاها و بلندپروازیهای مخاطب خویش را نیز تأمین نموده و هیجانات او را تحت کنترل درآورد. از این بابت است که آثار علمی تخیلی در صنعت ادبیات امروز جایگاهی ویژه یافته است، به گونهای که میبینیم مجموعههایی چون هری پاتر و امثال آن با چه استقبال و البته حواشی ویژه خود روبهرو میگردند.جوایز ادبی که در پی ارتقا و بهبود جهان ادبیات هستند به این حوزه محبوب ادبی نیز بیتوجه نبودهاند، به گونهای که جوایز معتبر مختلفی در این گونه ادبی بنیان نهاده شده است. از جمله جوایز ادبی مشهور در حوزه علمی تخیلی میتوان از جایزه ادبی «هوگو» نام برد. این جایزه هر سال، به احترام هوگو گرنسبک که مجله علمی تخیلی «داستانهای شگفتانگیز» را بنیان نهاده بود به برگزیدگان در حوزههای مختلف ادبیات علمی تخیلی اهدا میگردد. این جایزه با رأی اعضای مجمع جهانی ادبیات علمی تخیلی انتخاب میشوند. در ادامه به بهانه معرفی برندگان این جایزه در سال 2016 میلادی نگاهی کوتاه به زندگی و آثار دو تن از این برگزیدگان خواهیم داشت.«ان کی جمیسین» نویسنده آمریکایی است که توانست در بخش رمان این جایزه را از آن خویش سازد. جمیسین که متولد سال 1972 میلادی است به عنوان نویسنده آثار اندیشهای و فعالیت به عنوان یک بلاگر مشهور است. او در نیویورک و آلاباما زندگی کرد و در سال 1994 میلادی نیز در رشته روانشناسی از دانشگاه تولان فارغالتحصیل شد. پس از فارغالتحصیلی نیز توانست به عنوان مدیر آموزشی در کالج پارک دانشگاه مریلند به کار و فعالیت مشغول شود. فعالیتها وعلاقه به ادبیات او را وادار نمود تا به مرور نوشتن را آغاز کند. به گونهای که از سال 2004 میلادی نگارش داستان کوتاه را آغاز کرد. پس از آن به رماننویسی گرایش یافت و در نهایت نخستین رمان خویش را در سال 2010 میلادی با نام «صدها هزار امپراتوری» منتشر نمود. جمیسین نخستین رمان خویش را که در واقع نخستین جلد از یک سهگانه است در قالب علمی تخیلی به رشته تحریر در آورد. امپراتوری خدایان و تلاش برای کسب قدرت کلیدواژههای اصلی این رمان است. «ین دار» که مدتها دور از سرزمین خویش زندگی کرده پس از قتل مادرش از سوی امپراتور آسمان احضار میشود و به عنوان وارث پادشاهی معرفی میگردد. اما تاج و تخت از سوی صدهاهزار پادشاهی دیگر تهدید میشود و به راحتی به دست آمدنی نیست و «ین دار» باید به مبارزهای وسیع دست بزند. جمیسین در همان سال دومین جلد از سهگانه خویش را با نام «امپراتوریهای شکسته» منتشر ساخت. داستان این رمان ده سال پس از ماجراهای رمان نخست اتفاق میافتد و حوادث پیرامون زن جوانی رخ میدهد که در سرزمین سایه و در میان درختان مرده زندگی میکند و تلاش میکند تا در میان این سحر و جادو به راز مردی بیخانمان اما عجیب پی ببرد. «پادشاهی خدایان» سومین جلد از این سهگانه بود که البته به اندازه دو رمان نخست مشهور نشد. دو رمان دیگر از او در سال 2012 میلادی با نامهای «کشتن ماه» و «سایه خورشید» منتشر شد که پیرامون قتل، جنگ و سحر و جادو است. این نویسنده سیاهپوست آمریکایی در سال 2015 میلادی نگارش سهگانهای جدید را با نام «زمین شکسته» آغاز کرد. نخستین رمان از این مجموعه با نام «فصل پنجم» در سال 2015 میلادی منتشر گردید. جمیسین در این رمان علمی تخیلی عاقبت تغییرات آب و هوایی در یک سیاره خیالی را به تصویر میکشد که با فجایع وحشتناکی به دلیل تغییرات فصلی روبهرو میشود. بخش دوم این رمان نیز چندی پیش با نام «ستون ابلیسک» منتشر گردید. جمیسین در سال 2016 میلادی موفق شد تا جایزه مهم «هوگو» را برای رمان «فصل پنجم» از آن خویش سازد. جمیسین با وجود انتخاب قالب فانتزی مفاهیم عمیقی چون تعارضات فرهنگی و ظلم و ستم را به خوبی به تصویر میکشد.«ان اندی آکرافور» نویسنده نیجریایی - آمریکایی است که موفق شد جایزه هوگو را در بخش رمان کوتاه از آن خویش سازد. آکرافور در سال 1974 میلادی از پدر و مادری نیجریایی در ایالات متحده آمریکا متولد شد. او در دوران دبیرستان به طور جدی ورزش میکرد و مسائل علمی برای او یک حوزه بسیار جذاب محسوب میشد. کمی بعد به دلیل یک عارضه جسمی مجبور به جراحی شد و دیگر نتوانست ورزش را ادامه دهد و حتی برای مدتی از راه رفتن محروم شد. در همین زمان بود که او تصمیم گرفت با نوشتن خود را سرگرم سازد. همین جرقه باعث شد که دیگر نوشتن را کنار نگذارد. آکرافور تحصیلات دانشگاهی خویش را تا اخذ مدرک دکترای زبان انگلیسی از دانشگاه ایلینوی ادامه داد و همچنین در سال 2001 میلادی از کارگاه نویسندگی لنسینگ فارغالتحصیل شد. او در سال 2001 میلادی داستانی را به نام «سبز خاکی» منتشر کرد که برنده یک جایزه ادبی شد. در این فاصله کارهای کوچکی را نیز برای بزرگسالان به انجام رساند که با استقبال منتقدین و جشنوارههای ادبی روبهرو شد. «سخنگوی سایه» از جمله آثار او است که در سال 2007 میلادی منتشر شد. داستان در سال 2070 میلادی در یک روستای نیجریه رخ میدهد. جهان به دلیل سقوط هستهای در وضعیت بدی است و دیکتاتوری به تمام معنا اداره روستا را بر عهده دارد. نویسنده، دختری چهارده ساله به نام «اجی» که دختر رییس روستاست را برای روایت داستان خویش برگزیده است. توجه به فرهنگ آفریقا در آثار این نویسنده اهمیت زیادی دارد به گونهای که در کتاب قبلی خود نیز که در سال 2005 میلادی منتشر نموده بود اسطورهها و فرهنگ غرب آفریقا را در بستری علمی تخیلی روایت کرده بود. همین رمان توانسته بود جایزه وله سوینکا را برای نویسندهاش در سال 2008 میلادی به ارمغان آورد.نخستین رمان او برای بزرگسالان در سال 2010 میلادی و با نام «از مرگ میهراسد» منتشر گردید. رمان یک داستان آخرالزمانی است که در سودان اتفاق میافتد و روشن پوستان سیاه پوستان را مورد ظلم و ستم قرار میدهند. تلاش برای پیروزی از سوی مظلومان از جمله زن سیاهی که مورد تجاوز قرار گرفته است در جهانی مملو از سحر و جادو درونمایه اصلی رمان است. پس از آن نگارش چند مجموعه داستان کوتاه و رمان از جمله فعالیتهای این نویسنده بود، تا این که در سال 2015 میلادی با نگارش رمان کوتاه «بینتی» توجه منتقدین را به خود جلب کرد. این رمان علمی تخیلی روایتگر زندگی یکی از اعضای قبیله هیمبا است که موفق میشود برای نخستین بار از زمین به دانشگاه بینکهکشانی راه یابد. سفر او به این دانشگاه و اختلافات و مسائل فرهنگی که میان او و دیگران به وجود میآید دستمایه اصلی داستان است. آکرافور موفق شد تا برای همین اثر جایزه ادبی هوگو در سال 2016 میلادی را از آن خویش سازد. آکرافور که دغدغه طرح مسائل انسانی و بومی سرزمین خود را دارد، قالب جذاب و پرمخاطب و غیر مستقیم علمی تخیلی را برای روایتهای خویش انتخاب نموده است. این نویسنده هم اکنون به عنوان استاد نویسندگی خلاق و ادبیات در دانشگاه بوفالو مشغول به فعالیت است.∎