قال الصادق(ع): «مَنْ تَعَلَّمَ اَلْعِلْمَ وَ عَمِلَ بِهِ وَ عَلَّمَ لِلَّهِ دُعِيَ فِي مَلَكُوتِ اَلسَّمَوَاتِ عَظِيماً»؛ كسي كه براي خدا علم آموزد و براي خدا به كار بندد و براي خدا به ديگران منتقل كند، در ملكوت آسمان‌ها بزرگش خوانند.
عالمان انديشمند سرمايه‌هاي جاويد جوامع بشريند كه آگاهي آحاد جامعه از مجاهدت‌ها و تلاش‌هاي علمي آنان از عوامل مهم اعتلاي فرهنگي و غناي علمي آن جامعه و توجه به سلوك و رفتار اين يادگاران ماندگار و آنچه از آنان در حوزه حكمت عملي در حافظه‌ها مانده است موجب شكوفايي، رشد، ترقي اخلاق و معنويت در آن مجتمع انساني خواهد بود.
گراميداشت فرزانگاني كه ارزش‌هاي والا و جاويد انساني را چون دُرّي يتيم و گوهري گرانبها پاس داشتند و زندگي آنان اشتعالي براي تنوير افكار و روشن كردن دل و جان مردمان بود، نه اشتغالي براي كسب نام و نان، در بردارنده دو فايده مهم است؛ يكي اينكه نمايانگر سابقه درخشان دانش، انديشه، فهم و فرهنگ در آن جامعه و اقليم است و ديگر آنكه نسل حاضر را با مرزبانان علم و دين آشنا ساخته و حلقه وصلي بين نسل ماضي و معاصر است و نفوس مستعده را جهت اقتفاي اثر آنان براي روشن نگه داشتن مشعل علم، دين، تمدن و فرهنگ به تحرك، تلاش، پويايي و كوشش وامي‌دارد و به قول اديب فرزانه، مرحوم ملك‌الشعراي بهار: «احترام گذشتگان براي تشويق آيندگان يك اساس و قانون ثابت عمومي است.»
مجموعه‌اي كه درصدد معرفي آنيم، حاوي گفته‌ها، نوشته‌ها و خاطراتي است كه در بزرگداشت فقيه فداكار، مجاهد نستوه و عارف نيكوخصال، آيت‌الله شهيد حاج شيخ محمد صدوقي(طاب ثراه) فراهم آمده است و جلد اول آن همزمان با برگزاري كنگره بزرگداشت سي‌امين سالگرد آن زنده‌ياد انتشار مي‌يابد.
شهيد صدوقي دانشوري انديشمند و مديري توانمند بود و به‌ويژه در مديريت بحران‌ها شاهكار مي‌كرد. در سيره مديريتي او حق‌مداري و مردمداري با ظرافت خاصي با هم عجين شده بود، نه تأكيد بر رعايت حدود الهي و پافشاري بر حفظ ارزش‌ها مردم را از گردونه و اعتبار خارج مي‌كرد و نه مدارا با مردم اصول ديني و اخلاقي را متزلزل مي‌ساخت، بلكه توجه به خلق براي رضاي خدا بود.
فرمانبرِ خدا و نگهبان خلق باش
اين هر دو قرن اگر بگرفتي، سكندري
او فقيهي بزرگ، آزادانديشي سترگ و خيرخواهي نيك‌رفتار بود كه استعداد سرشار، فكر جوّال، ذهن نقّاد، بيان جذّاب، حافظه مثال زدني، روح جمعي، تواضع كم‌نظير و شجاعت، سماحت، سخاوت و كرامت نفس از او جهاني ساخته بود بنشسته در گوشه‌اي كه تربيت عالمان، فاضلان، طلاب و فرهيختگان فراوان ثمره تكيه زدن 20 ساله او بر كرسي تدريس در حوزه علميه قم و زعامت مسلمين، رهبري انقلابي امت، نفع‌رساني به خلق خدا و در يك كلام عمران بلاد و احياي عباد حاصل حضور 30 ساله او در دارالعباده يزد و ختام حيات 75 ساله‌اش مسك شهادت در راه خدا، در ماه خدا، در خانه خدا و افطار در كنار يار و تماشاي جلوه دلدار بود:
هر نكته‌اي كه گفتيم در وصف آن شمايل
هر كو شنيد گفتا لله درّ قايل
و راستي كه به مضمون نبوي «موت قبيله ايسر من موت عالم» از دست دادن جمعي و قبيله‌اي بسي آسان‌تر از فقدان چون اويي است.
براي او كه اينك در جوار رحمت حق آرميده علوّ درجات و راحت روح طلب مي‌كنم.
*نواده شهيد آيت‌الله محمد صدوقي