ميثم سليماني
پس از بي‌نتيجه ماندن جنگ در زمين سوريه، شكست مذاكرات و ضرب‌الاجل‌ها براي دستيابي به آتش‌بس طولاني‌مدت و همچنين عقيم ماندن روند دستيابي به صلح حداقلي در سوريه يك بار ديگر جان كري وزير امور خارجه امريكا و سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه پا به ژنو گذاشتند تا يك‌بار ديگر شانس خود را براي رسيدن به راه‌حل پايان بحران سوريه امتحان كنند. هرچند كه اميد زيادي براي به نتيجه رسيدن اين مذاكره دوجانبه وجود ندارد اما هزاران چشم در عين نااميدي منتظر اندك روزنه‌اي از اميد براي رسيدن به راه‌حل جدي براي پايان بحران پنج ساله سوريه هستند. مذاكرات روز گذشته كه به درخواست امريكا برگزار شده در راستاي پيشنهاد ايالات متحده در راستاي كمك طلبيدن از روسيه به عنوان شريك در سوريه است كه اكنون با ورود نيروهاي زميني تركيه به شمال سوريه شرايط بسيار پيچيده‌تر از گذشته شده است. در حال حاضر نه واشنگتن و نه مسكو هيچ گونه نشانه‌اي از خود براي رسيدن به توافق قريب‌الوقوع نشان ندادند. هرچند كه اكنون نبردها در سوريه به صورت حياتي ادامه دارد و شهرستان حلب در محاصره نيروهاي سوريه قرار دارد و نياز هماهنگي ميان امريكا و روسيه بيش از هر زمان ديگري احساس مي‌شود. برخي پيش‌بيني‌ها حاكي از آن است كه ديدار لاوروف و كري به توافقي ميان دو طرف درباره هماهنگي نظامي در سوريه بينجامد به ويژه اينكه كارشناسان نظامي روسي و امريكايي ديدارهايي را قبل از نشست كري و لاوروف برگزار كرده‌اند.
جان كري پيش از آغاز مذاكرات، جنگ حلب را اصلي‌ترين مانع آتش‌بس در سوريه دانست و گفت كه من نمي‌خواهم جو مذاكره را از بين ببرم و هنوز مشخص نيست اين مذاكرات چند ساعت به طول بينجامد چرا كه ممكن است در اين گفت‌وگو‌ها موضوع اوكراين نيز مطرح شود كه موجب طولاني شدن مذاكرات خواهد شد. با توجه به اينكه شرايط حلب وخيم گزارش شده است سازمان ملل درخواست آتش‌بس 48 ساعته‌اي را ارايه داده است تا كمك‌هاي بشردوستانه به مردم عادي اين منطقه برسد. روسيه نيز در خصوص آتش‌بس
48 ساعته براي مبارزه در داخل و اطراف حلب موافقت كرده است به گونه‌اي كه بتوانند كمك‌هايي را به جمعيت اين منطقه ارسال كنند. همچنين وزارت امورخارجه روسيه نيز اعلام كرد حاضر است كه با پشتيباني براي ايجاد يك راهرو براي تسريع در كمك رساني با سازمان ملل همكاري كنند. به گفته مقامات سازمان ملل طرح كمك رساني به حلب چند مرحله دارد كه نياز به توافق گروه‌هاي مخالف دولت سوريه دارد چرا كه براي رسيدن كمك‌هاي بشر دوستانه جاده كاستلو از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. يكي ديگر از ماموريت‌هاي سازمان ملل نيز رفتن به سوي جنوب حلب براي احياي كارخانه برق آسيب ديده است كه مي‌تواند براي پمپاژ و تامين آب براي 8/1ميليون نفر آب تامين كند. با اين وجود به نظر مي‌رسد در بحث حلب پيشرفت‌هاي قدم به قدمي ميان دو طرف در حال شكل‌گيري است و ايالات متحده مشتاق است تا با تمركز بر روي ابتكار ديپلماتيك، همكاري نظامي بيشتري با روسيه ايجاد كند تا اين روند به از سرگيري مذاكرات و يك انتقال سياسي در كشور منجر شود. با اين حال تاكنون تجربه ماه‌هاي گذشته نشان داده كه تلاش‌هاي قبلي براي تنظيم تاريخ‌ها براي آغاز روند انتقالي شكست خورده است كه آخرين آن در ماه آگوست بود كه عملا اميدي براي به انجام رسيدن وجود ندارد. ايالات متحده همواره تاكيد دارد كه روسيه بايد از نفوذ خود بر روي بشار اسد رييس‌جمهوري روسيه استفاده كند تا حمله به نيروهاي مخالف ميانه رو متوقف شود و كريدورهايي براي كمك‌هاي بشردوستانه در مناطق تحت محاصره گشوده شود و تمركز تمامي گروه‌ها نيز بر روي مبارزه با داعش قرار گيرد. با اين حال اكنون بزرگ‌ترين مشكل ميان مسكو و واشنگتن بر سر شناسايي گروه‌هاي تروريستي است. دوطرف بر سر داعش و جبهه نصرت توافق دارند و امريكا نيز عنوان مي‌كند كه فشارها براي جدايي گروه‌هاي ميانه رو از تروريست‌ها را انجام داده اما برخي گروه‌ها مانند جبهه نصرت قصد دارند تا با تغيير نام وابستگي خود به القاعده را انكار كنند و بر روي جنايات چندساله نيز سرپوش بگذارند. از طرفي موضوع ديگر احرارالشام و جيش الاسلام هستند كه ميان دوطرف كماكان مورد بحث است كه در ليست گروه‌هاي تروريستي نيستند و به عنوان مخالفان از سوي امريكا شناخته مي‌شود و روسيه اين موضوع را نمي‌پذيرد و در حال حاضر اگر دو طرف بر سر اين موضوع به توافق برسند مي‌توان آن را قدمي بزرگ در راستاي حل بحران سوريه دانست.
هرچند اين موضوع بحث جديدي در ميان امريكا و روسيه نيست اما به گفته مقامات ايالات متحده پيشرفت‌هايي در اين زمينه به دست آمده كه نياز به مذاكرات جدي‌تري دارد و موضوعات جديدي در صحنه سوريه به وجود آمده كه نياز به مذاكره بيشتر ميان دو طرف وجود دارد. موارد جديد شامل عمليات نظامي در اطراف شهرستان حلب، ورود تركيه به جنگ سوريه، خصومت تركيه در قبال گروه‌هاي شورشي كرد كه مهم‌ترين متحد امريكا در پيشبرد جنگ با داعش بودند از جمله مواردي هستند كه بناست دو طرف روي آن به بحث بپردازند.
ديگر هيچ چيزي وجود ندارد
اتوبوس، آمبولانس‌ها و كاميون‌ها روز جمعه بر در ورودي شهر درايا نمايان شدند تا محاصره طولاني‌مدت يكي از شهرهاي حومه دمشق پايان يابد. درايا كه يكي از نمادهاي شورش عليه بشار اسد رييس‌جمهور سوريه به شمار مي‌رفت و از سال 2012 در اختيار مخالفان دولت قرار داشت پس از ماه‌ها محاصره ارتش سوريه در نهايت مخالفان تسليم نيروهاي دولتي در اين منطقه پس از يك جنگ طولاني شدند كه موفقيت بزرگي براي دولت سوريه به شمار مي‌آيد كه توانسته شهري در نزديكي دمشق كه همواره تهديدي براي دولت مركزي به شمار مي‌آمد را مجدد در اختيار بگيرد. طبق توافقي كه ميان دولت و مخالفان در درايا به وجود آمده، شورشيان شهر را ترك خواهند كرد و شهري ويران شده پس از چهارسال بمباران مداوم و محاصره فلج‌كننده را تحويل دولت خواهند داد. گفتني است در طول محاصره دولت در اطراف شهر تنها اين اجازه وجود داشت تا ماشين‌هاي سازمان ملل غذا به اين شهر منتقل كنند و دولت نيز قصد داشت تا به هر نحو ممكن اين تهديد را از كنار دولت مركزي از بين ببرد. گفتني است تخليه از روز جمعه آغاز شده و بنا شده مخالفان در طول 48ساعت توسط اتوبوس‌ها، آمبولانس‌ها و خودروهاي هلال احمر و سازمان ملل از شهر خارج شوند. خبرنگار خبرگزاري آسوشيتدپرس كه بر در ورودي شهر حضور داشت نيز گزارش داده است: ساختمان‌هاي اين شهر به‌شدت آسيب ديده و خالي از سكنه هستند و برخي از آنها نيز به طور كامل سوخته است. همچنين در برخي نقاط نيز دود سياه ناشي از سوزاندن وسايل شخصي شورشيان توسط خودشان پيش از خروج از شهر ديده مي‌شود. تصاوير منتشر شده از درايا نيز نشان از ويرانه‌اي دارد كه در طول پنج سال بحران به وجود آمده است. سربازان ارتش سوريه نيز در اين تصاوير مشغول استراحت در خرابه‌ها هستند و عملا هيچ چيز سالمي از اين شهر باقي نمانده است تا بتوان اسم آن را شهر ناميد. گفتني است طبق توافق به عمل آمده ميان دو طرف، دولت به 700 تن از افراد مسلح به همراه خانواده اجازه داده كه از درايا به سمت استان شمالي تحت تصرف شورشيان يعني ادلب بروند. همچنين چهار هزار غيرنظامي نيز به يك پناهگاه در جنوب درايا منتقل شدند. لازم به ذكر است درايا از جمله شهرهايي بود كه در ماه مارس 2011 اعتراض‌ها عليه حكومت در آن آغاز شد و حتي تصاوير اوليه از اين شهر نشان از حمل گل از سوي معترضان بود كه منعكس‌كننده ماهيت صلح‌آميز تظاهرات آنها بود. اما پس از به خشونت كشيده شدن اعتراض‌هاي مردمي، اين شهر به تصرف شورشيان درآمد و اكنون از جمله آخرين مناطقي به شمار مي‌آيد كه نيروهاي ارتش در طول يك سال گذشته به محاصره درآوردند و كنترل آن را به دست گرفتند. فعالان مخالف و گروه‌هاي حقوق بشري دولت را متهم مي‌كنند كه با استفاده از تاكتيك محاصره و گرسنگي شورشيان را به زور تسليم مي‌كنند موضوعي كه دولت آن را قبول ندارد چراكه اجازه حضور خودروهاي حامل كمك‌هاي بشردوستانه را در اين مناطق داده است. اكنون شورشيان در حالي شهر درايا را تخليه كردندكه در ماه دسامبر گذشته نيز شورشيان مجبور به تخليه شهر حمص به عنوان نماد مهم مخالفان شدند و پس از آن دولت تمركز زيادي را بر روي شهر حلب و درايا قرار داد. استفان اوبرايان، رييس امور بشردوستانه سازمان ملل در اوايل سال جاري ميلادي به شوراي امنيت گزارش داد كه كمبود شديد مواد غذايي برخي مردم شهر را مجبور به خوردن علف كرده است و پس از آن تلاش‌ها براي ورود كمك‌هاي بشر دوستانه آغاز شد و تصاويري كه از اين شهر پس از ورود ماشين‌هاي كمك‌هاي بشردوستانه از درايا منتشر شد بسياري را شوك‌زده كرد. يكي از ساكنان شهر درايا روز پنجشنبه به ديلي‌ژورنال خبر داد كه وضعيت ما به نقطه‌اي غيرقابل تحمل و رو به وخامت گذاشته است، ما به مدت چهار سال زير شديدترين فشارها بوديم اما مي‌توانم بگويم كه اكنون ديگر هيچ چيزي وجود ندارد.