اگر بخواهیم تعارف را کنار بگذاریم باید پذیرفت که بی‌توجهی به آموزه‌های اخلاقی که منبعث از کمرنگ شدن دین‌باوری در میان جامعه است به عنوان یک آسیب اجتماعی تمام شئون جامعه را در معرض خطر قرار داده است. بخش قابل توجهی از بی‌اخلاقی‌ها، سوءرفتارها، دعواها، جرائم، گناهان، بی‌محبتی‌ها و بی‌مهری‌ها از همین آسیب سرچشمه می‌گیرد و این درحالی است که از ظرفیت بسیار برجسته‌ای به نام مسجد برخورداریم. مساجدی که می‌توانند در تمام طول هفته و طول روز محل مراجعه، نشست و برخاست، رفع مشکلات شرعی، رسیدگی به مشکلات اقتصادی و رفع گرفتاریهای مردم، برطرف کردن شبهات، جلوگیری از بحرانهای اخلاقی، اجتماعی و خانوادگی، ایجاد وحدت و همبستگی محلی و تقویت برادری و برابری باشند، اما گویی هیچ مأموریتی جز برگزاری نماز جماعت ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا ندارند. جایی که می‌تواند در همین محلات گران تهران که اجاره کردن یک سالن برای سخنرانی هزینه‌های هنگفتی به همراه دارد، بهترین مکان برای جمع و جمعیت و مراجعه و رفع گرفتاری‌ها باشد اما معمولاً بسته است و گاه حتی اگر در طول روز بخواهی غیر از وقت در آن نماز بخوانی با درِ بسته روبرو می‌شوی و این جفا در حق مسجد است.
یادمان باشد که مسجد چه نقشی در نهضت اسلامی و براندازی رژیم دیکتاتوری داشت. در طول دوران دفاع مقدس چه نقش پررنگی در بسیج نیرو ایفا می‌کرد و چه کارها می‌تواند همین حال در روشنگری و ایجاد همبستگی و بصیرت‌افزایی ایفا کند. اما مشکلات مساجد چیست؟
از جمله مشکلات، تحدید تعریف مسجد است. یعنی گمان می‌کنیم مسجد را فقط برای اقامه نماز آنهم اول هر وقت ساخته‌اند. یعنی برای استفاده حداکثر ۲ یا ۳ نوبت ده تا پانزده دقیقه‌ای. درحالی که مسجد همیشه باید درهایش باز باشد و از این مکان و امکانات استفاده شود.
در دوران دفاع مقدس، مساجد، هم صندوق‌های قرض‌الحسنه داشتند، هم تمام روز فعالیت‌هایی در جهت بسیج جبهه در آن صورت می‌گرفت. امام جماعت امین اهل محل بود. اختلافات خانوادگی در آن حل و فصل می‌شد. نیازمندان هر محل مورد شناسایی قرار می‌گرفتند. برای جوانان جدای از جلسات قرآن و معارف، انواع و اقسام کلاسها، جلسات و اردوهای فرهنگی، ورزشی، تفریحی، علمی و حتی هنری برقرار بود و از این ظرفیت به خوبی استفاده می‌شد اما متأسفانه در حال حاضر اغلب مساجد امام جماعت مقیم و در دسترس ندارند. بسیاری از این عزیزان درست چند دقیقه مانده به ظهر یا غروب به مسجد می‌رسند و چون سفرای اکرودیته دقایقی را در محل مأموریت خود هستند و بقیه را در مراکز دیگری می‌گذرانند و مشاغل و مناصب دیگری دارند. نماز صبح در بسیاری از مساجد اقامه نمی‌شود. و در اقدامی عجیب به بهانه برگزاری نماز جمعه، هنگام ظهر جمعه تعطیل هستند و نماز در آن اقامه نمی‌شود و معلوم نیست آنها که به هر دلیل نتوانسته‌اند به نماز جمعه بروند چرا باید از توفیق اقامه نماز جماعت محروم بمانند. این حسرت همیشه با ما هست که چرا این فضای گاه بسیار بزرگ و در بهترین موقعیت‌های محلی، اینهمه وقت، خالی و سوت و کور است و تنها برنامه‌ای که در آن برگزار می‌شود مجلس ختم است و البته با دریافت هزینه‌هایی که چندان هم کم نیست. در تهران که در پاره‌ای موارد به خاطر درآمدزایی در محاصره انواع و اقسام مغازه‌های تجاری قرار گرفته به گونه‌ای که گاه اشتباه می‌کنی که به یک پاساژ آمده‌ای و یا به مکانی برای عبادت و خودسازی، توجیه این اقدام خودگردانی مساجد است. بی‌آنکه‌اندیشه کنیم که دلیلی ندارد مساجد باشکوه، پرخرج و مجللی بسازیم که برای هزینه ساخت و نگهداری آن مجبور به تجارت و ورود به مشغله‌های تجاری شویم. بی‌آنکه حتی واهمه داشته باشیم ممکن است اینهمه گرفتاریهای تجاری و مشغله‌های مالی بر روح و روان ما اثر بگذارد و ما را به جای آن دنیا به این دنیا بچسباند.
واقعیت آن است که ما از این ظرفیت عظیم که بهترین پایگاه اجتماعی و ایجاد همدلی و بصیرت‌افزایی و اخلاق‌مداری و رفع مشکلات این‌دنیایی و آن‌دنیایی با بهترین توزیع جغرافیایی و با کمترین هزینه‌ی ممکن است کمترین استفاده را به عمل می‌آوریم.
بد نیست به عنوان حُسن ختام به چند نکته از میان نکات مهمی که رهبری در این دیدار بدان اشاره کردند توجه کنیم:
ـ مسجد پایگاه انسان‌سازی، عمران دل و دنیا، مقابله با دشمن، بصیرت‌افزایی و زمینه‌سازی برای تمدن اسلامی و الگوسازی برای سبک زندگی است.
ـ امامت مسجد شغلی مهم و اساسی است. حضور منظم و با طمأنینه، ادای باکیفیت نماز، گفت‌وگو با مردم، تشکیل حلقه‌های معرفتی، پاسخ به سؤالات جوانان از جمله اموری است که باید مورد اهتمام ائمه جمعه قرار گیرد. پیش‌نمازی مسجد فقط برای خواندن نماز نیست.
مسجد پایگاه انواع فعالیت‌های اجتماعی، هسته مقاومت، پایگاه بزرگ بسیج و حرکت فرهنگی است. اقامه نماز جماعت در هر سه وقت نماز، باز بودن مسجد برای مراجعه مردم، خواندن نماز در طول روز باید مورد توجه و عمل باشد.