روح الله صالحي

 همزمان با رقابت نامزدهاي رياست جمهوري آمريکا، مسئله پرداخت 400 ميليون دلار به ايران از سوي آمريکا براي آزادي زندانيان آمريکايي که به جرم جاسوسي از ايران بازداشت شده بودند، به بحث داغي در فضاي سياسي ايالات متحده تبديل شده است. مخالفت جمهوري خواهان آمريکا با پرداخت دارايي هاي 

ايران و فشار براي حفظ ساختار تحريم ها، علاوه بر اين که 

بي اعتمادي ايراني ها به واشنگتن را افزايش مي دهد، مانعي بر سر راه تهران براي بازگردان دارايي هاي بلوکه شده خود است که در نهايت مي تواند به نقض برجام منجر شود.    

فضاي داغ مانور نامزدهاي آمريکا بر مسئله ايران

در شرايطي که تبليغات نامزدهاي نهايي جمهوري خواهان و دموکرات ها براي انتخابات رياست جمهوري آمريکا کم کم به ايستگاه پاياني خود نزديک مي شود، بحث هاي مربوط به ايران بار ديگر بخش مهمي از شعارهاي تبليغاتي نامزدها را به خود اختصاص داده است. دونالد ترامپ، نامزد جمهوري خواهان و هيلاري کلينتون، نامزد دموکرات ها که در دور مقدماتي کمپين هاي 

انتخاباتي خود، بحث برنامه هسته اي ايران و نحوه اجراي برجام را در دستور کار قرار داده بودند تا بتوانند آراي مردمي را براي رسيدن به دور نهايي کسب کنند، اين بار ابعاد ديگري از مباحث ايران را به ليست برنامه هاي تبليغاتي خود اضافه کرده اند.

روزنامه «وال استريت ژورنال» اخيرا اخباري را منتشر کرد که به افزايش جنجال هاي سياسي در آمريکا کمک کرد و به بحث داغ رسانه ها و محافل سياسي اين کشور تبديل شد. ادعاي اين روزنامه آمريکايي مبني بر پرداخت 400 ميليون دلار به ايران از سوي واشنگتن براي آزادي زندانيان آمريکايي، موجي از 

واکنش ها را در اين کشور به راه انداخت و بازار انتخاباتي دونالد ترامپ را داغتر از هميشه کرد.           

جزئيات خبر تحويل 400 ميليون دلار پول نقد توسط دولت آمريكا به ايران در حالي منتشر شد که مخالفان باراک اوباما، آن را نوعي باج دادن آمريکا به ايران تعبير کردند؛ ادعايي که رئيس جمهور آمريكا و ديگر مقامات کاخ سفيد در ابتدا آن را رد کرده و گفتند که پول پرداختي بخشي از دارايي هاي ايران بوده که در زمان گروگانگيري کارکنان سفارت آمريكا در تهران در سال 1358 مسدود شده بود و قرار بود همراه با بهره آن به ايران بازگردانده شود. 

دولت اوباما با رد اتهام باج دادن به ايران، گفته است که واشنگتن اين پول را بابت قسط نخست از 1/7 ميليارد دلار غرامت پرونده خريدهاي تسليحاتي ايران از آمريکا در اواخر دوره سلطنت پهلوي پرداخته است. بنا به گفته دولت اوباما پرداخت اين پول هيچ ارتباطي با آزادي زندانيان آمريکايي نداشته است. اما اين پايان کار نبود و برخلاف تکذيبيه هاي چند هفته اي مقامات کاخ سفيد، سرانجام وزارت امور خارجه آمريکا از موضع قبلي خود درباره عدم ارتباط بين پرداخت400  ميليون دلار به ايران و آزادي زندانيان اين کشور از ايران عقب نشيني کرد و هفته گذشته در واکنش به اين موضوع اعلام کرد که از پرداخت اين پول به ايران به عنوان اهرمي براي آزادي زندانيان آمريکايي از ايران بهره برده است. همين اظهارات کافي بود تا سيل انتقادها از سوي جمهوري خواهان کنگره و ترامپ روانه اوباما شود.  

داستان واقعي 400 ميليون دلار

بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، جمهوري اسلامي ايران از دولت آمريکا به خاطر عدم تحويل 400 ميليون دلار مندرج در قرارداد اجرايي ‌نشده خريد تسليحات ميان دولت جيمي کارتر  با محمدرضا شاه مخلوع، به ديوان داوري دعاوي ايران و آمريکا شکايت برده بود. ايران در شکايت هاي خود به ديوان لاهه، با احتساب سود پولهاي خود، 10 ميليارد دلار از آمريکا درخواست غرامت کرده بود و واشنگتن از ترس موفقيت ايران در دادگاه لاهه از طريق مذاکره، با پرداخت 1/7 ميليارد دلار به ايران موافقت کرد. اين که جمهوري خواهان با انتقاد از دولت اوباما پرداخت دلارها به ايران را نوعي باج دادن به تهران مي دانند، برخلاف تصور مخالفان برجام در آمريکا، اين پول ها متعلق به ايران بوده و پس از سه دهه به ايران بازگردانده شده است. در اين زمينه نشريه وال‌استريت ژورنال نوشت: اين پول به عنوان اولين قسط از توافق 1/7 ميليارد دلاري به دست آمده ميان دولت اوباما و ايران براي حل دعواي حقوقي چند ده ساله بر سر عدم انجام قرارداد نظامي ميان دو کشور در سال 1979 پرداخت شد.

بهره برداري تبليغاتي 

طي ماه هاي اخير مسئله پرداخت پول بابت دعوي حقوقي ايران و آمريکا بر سر بلوکه شدن اموال ايران در آمريکا، مورد انتقاد جمهوري خواهان مخالف دولت اوباما قرار داشته است. دونالد ترامپ که در کمپين انتخاباتي خود از هر فرصتي براي مخالفت با توافق هسته اي ايران و ١+٥ که از ماه ژانويه وارد فاز اجرا شده، استفاده مي کند، اين بار نيز پرداخت دلارها به ايران را دست مايه قرار داده و به بهره برداري سياسي از آن پرداخته است تا بتواند افکار عمومي آمريکا را به سوي ضعيف جلوه دادن دموکرات ها در عرصه بين المللي سوق داده و راه را براي تصدي پست رياست جمهوري هموار کند.

 ديگر سناتورهاي جمهوري خواه هم در همسويي با ترامپ عليه دموکرات ها، دولت اوباما را به باد انتقاد گرفته و از مقامات کاخ سفيد خواستند تا در اين باره توضيحات لازم را ارائه دهند.   

جمهوري خواهان که مخالف توافق هسته اي با ايران هستند و هميشه در انتقاد از برجام سخن مي گويند مدعي هستند که ايران ممکن است اين پول ها را به دولت سوريه يا حزب الله لبنان و ساير گروه هاي حامي محور مقاومت بدهد و بنابراين نفوذ و قدرت ايران در منطقه افزايش يابد که برخلاف منافع واشنگتن است.