صاحب‌خبر - گروه جامعه و شهروند: دنیای جذاب و پر مرز و راز داروها، درآمد بالا به دلیل امکان اشتغال مستقل با تاسیس داروخانه و همچنین تحصیل مستقیم تا سطح دکترای حرفه ای باعث شده است رشته داروسازی از پرطرفدارترین رشته ها در میان دانش آموزان علوم تجربی باشد اما این طرفداری به معنی راحتی نیست. اتخاذ برخی سیاست ها در حوزه بهداشت و درمان و نیز مشکلات حوزه دارو در سال های اخیر باعث ایجاد نگرانی هایی در میان شاغلان این حرفه شده است. موضوعی که دیروز حسن هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علیرضا زالی رئیس سازمان نظام پزشکی نیز آن را تایید کردند.
افزایش مشکلات داروسازی در سال های اخیر
علیرضا زالی رئیس سازمان نظام پزشکی دیروز در پانزدهمین همایش سالانه انجمن علمی داروسازان ایران با بیان اینکه حوزه دارو با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند از ضرورت بازنگری در ترسیم شغلی آینده داروسازان در نظام سلامت گفت. او با بیان این مساله که این رشته یک رشته بسیار سخت، خشک و طاقت‌فرساست و داروسازان دوران تحصیلی مشکلی را طی می‌کنند افزود: باید تغییراتی در نگاه به داروسازان ایجاد شود تا از این طریق بتوانیم نگرانی‌هایی را که برای دانشجویان این رشته برای آینده شغلی وجود دارد برطرف کنیم. زالی با اشاره به افزایش مشکلات این رشته در نظام سلامت کشور در سال های اخیر آن را ناشی از تعریف نامناسب جایگاه داروسازی دانست. موضوعی که بسیاری از فعالان این حوزه نیز از آن گله مند هستند.
نگاه غیرتخصصی به جایگاه داروسازان
برخی از فعالان این حوزه معتقدند با وجود تحصیلات تخصصی در این حوزه به دلیل نگاه سطحی و سیاست های غلط اعمال شده در حوزه دارو جایگاه واقعی آنها به تهیه کننده و فروشنده دارو تنزل یافته است.
در کشورهای پیشرفته سال هاست که داروسازان عرضه کننده خدمات فنی و حرفه های تخصصی هستند به همین دلیل نگاهی که به آنان وجود دارد نگاه حرفه ای و اصلی کادر درمان است موضوعی که در کشور ما مغفول مانده است.
مشکل کجاست؟
آمارها نشان می دهد سالانه 1200 داروساز از دانشکده های داروسازی کشور فارغ التحصیل می شوند بنابرهمین آمار بیش از 20 هزار داروساز در کشور فعالیت می کنند. همچنین حدود 80 کارخانه داروسازی و حدود 10 هزار داروخانه خصوصی در کشور وجود دارد. برخی از داروسازان معتقدند به دلیل آمار بالای دانشجویان این رشته، مشکلات اقتصادی، افزایش هزینه های جاری، ناکارآمدی بیمه ها در تامین مطالبات داروخانه ها و نیز افزایش مالیات ها تاسیس و نیز اداره داروخانه ها با مشکلات بسیاری
همراه است.
سبک فعلی اداره داروخانه‌ها اقتصادی نیست
بیشتر دانشجویان رشته داروسازی پس از اتمام تحصیلات اقدام به تاسیس داروخانه می کنند تا در کنار فعالیت در رشته ای که سال ها در آن تحصیل کرده اند فعالیت اقتصادی نیز داشته باشند اما آنگونه که اکثر این افراد معتقدند تاسیس داروخانه تازه اول ماجرا است چرا که کسب درآمد با شرایط فعلی داروخانه داری در ایران نمی خواند.
موضوعی که حسن هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در پانزدهیمن همایش سالیانه انجمن داروسازی از آن سخن گفت. او با اشاره به لزوم ارتقای اقتصاد داروخانه‌ها و با بیان اینکه این سبک اداره داروخانه‌ها اقتصادی نیست گفت: چندین بار هم این موضوع را اعلام کرده‌ام، اما دیدم که بیانیه‌هایی به دنبال آن صادر و به بحث داروخانه‌های زنجیره‌ای تعبیر شد. باید توجه کرد که این موضوع یک ایده است، اگر انجمن داروسازان بتواند منابع پراکنده داروسازان را در کشور تجمیع کند، فکر می‌کنم که اقتصادی خواهد بود. وزیر بهداشت همچنین از مخالفت حوزه تحت نظارت خود از دولتی شدن داروخانه‌ها گفت و افزود: اداره داروخانه‌ها توسط دولت بی‌ثمر است و اگر داروخانه‌های دولتی هم به طور سالم اداره شوند ما با واگذاری آنها به بخش خصوصی استقبال می‌کنیم. علیرضا زالی نیز در پانزدهمین همایش انجمن علمی داروسازان کشور با بیان اینکه بحث دیگری که در صنعت دارو وجود دارد این است که سایه سنگین داروخانه‌های دولتی بر بخش خصوصی دیده می شود افزود: این شرایط موجب ضربه و ضرر بخش خصوصی شده است، هر چند در اصل 44 آمده است که باید به سمت خصوصی‌سازی برویم اما بیش از 50 درصد گردش مالی دارو در بخش دولتی صورت می‌گیرد و این سبب آسیب جدی به بخش خصوصی و ورشکستگی بسیاری از داروسازان شده است.رئیس سازمان نظام پزشکی با اشاره به اهمیت توجه به مشکلات اقتصادی داروسازان و ضرورت بازنگری در قوانین مربوط به آن گفت: یکی از مهمترین مشکلات امروز داروسازان، اقتصاد داروخانه است، همچنین نیاز است نظام قیمت‌گذاری منطقی طراحی شود.در دنیا صنعت داروسازی یکی از صنایع بسیار پردرآمد و سودآور است درحالی که در ایران به هیچ‌وجه اینطور نیست و متناسب با گردش مالی بسیار بالای این صنعت، سود چندانی نصیب داروساز و داروخانه‌دار نخواهد شد. زالی افزود: مشکلات تنها به دلیل قیمت‌گذاری غیرمنطقی در این حوزه است و لازمه حل این مشکل این است که بجای بالا بردن پرداخت از جیب مردم، به سمت افزایش پوشش بیمه‌ها برویم و بتوانیم از این طریق به اقتصاد دارو و داروخانه کمک کنیم البته مستندات کافی در این باره بسیار زیاد است و این نکته قابل انکار نیست.از طرف دیگر اساساً داروخانه‌ها وابسته به بیمه‌ها هستند و با تاخیرهایی که شرکت‌های بیمه در پرداخت مطالبات داروخانه‌ها دارند، این بخش را به مرز ورشکستگی رسانده‌اند.
آموزش نادرست در دانشگاه ها
اما این همه ماجرای مشکلات حوزه دارو نیست واقعیت این است که رشته‌ی داروسازی نسبت به دیگر رشته های دکتر عمومی به مسائل بالینی کمتر مربوط می شود. در واقع کمتر از ۲۰ درصد کل مطالب آموزشی در دانشگاهها در ارتباط با مسائل بالینی و از جمله داروخانه هاست ولی بیشتر فعالیت‌های داروسازان پس از فارغ‌التحصیلی حول فعالیت در داروخانه ها می‌چرخد و به همین دلیل که با آموزش کم و نادرست دانشگاه ها این داروسازان به حال خود رها شده اند.
نگرانی از حضور سنتی کارها
تیرماه سال جاری وزیر بهداشت با هدف احیای گیاهان داروی آیین نامه تاسیس داروخانه های سنتی را ابلاغ کرد موضوعی که با واکنش تند داروسازان کشور مواجه شد. بسیاری از داروسازها ابلاغ این آیین نامه را مغایر با مدیریت دارویی کشور دانسته و اجرای آن را آسیب دیگر حوزه دارو و درمان کشور خواندند. موضوعی که پیش از این هم یکی از مشکلات و دغدغه های فعالان حوزه دارو بود. اما دیروز وزیر بهداشت نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. او گفت: کل فارغ التحصیلان داروسازی گیاهی نهایت ۳۰ نفرند و در گذشته وزارت بهداشت به آنها مجوز تاسیس داروخانه‌های گیاهی را داده است. حال این موضوع چه مشکلی برای شما ایجاد می‌کند. چرا در این زمینه تردید و اضطراب ایجاد می‌کنید.وی افزود: باید توجه کرد که بخش عمده‌ای از درمان و اعتقاد مردم ما سنتی است که البته تخلف هم در آن کم نیست. بنابراین نمی‌توانید این موضوع را حذف یا در فرهنگ و اعتقاد مردم تغییر ایجاد کنید. من تصور می‌کنم که طب سنتی یک فرصت و میراث است، اما به صورت مناسبی سامان نیافته است. حال اگر بتوانیم آن را سامان بخشیده و شناسنامه‌دار کنیم، کمک زیادی به کشور کرده‌ایم. یکی از مسیرهای این کار نیز تاسیس داروخانه‌های گیاهی است و ارائه کنندگان خدمات گیاهی را فقط به افرادی اختصاص می‌دهیم که طی چند سال اخیر در این رشته فارغ التحصیل شده‌اند.هاشمی با بیان اینکه هدف ما این است که بتوانیم در درازمدت عطاری‌ها را سامان دهیم، گفت: این کار نیاز به زمان و مقداری واقع بینی دارد. بنابراین به جای اینکه احساسی تصمیم بگیریم باید عمق‌تر به موضوعات نگاه کنیم. باید توجه کرد که وقتی کنار هم هستیم هم به نفع مردم و هم به نفع صنف است.
جایگاهی که دیده نشده است
فعالان این حوزه معتقدند در طرح نظام سلامت جایگاه داروخانه ها و داروسازان شاغل در داروخانه ها مورد توجه کافی قرار نگرفته است. مشاوره صحیح برای خوددرمانی و کمک به بیماران برای ارائه خدمت در دریافت دارو از جمله خدمات داروسازان شاغل در داروخانه هاست که در این طرح مورد غفلت قرار گرفته است.در حالیکه این داروسازان نقش آموزش و مشاوره دارند و در خدمات بیمه و بار مراجعه بیماران به پزشکان نقش بسزایی
دارند. اما در این میان بسیاری از داروخانه دارها نیز خالی از اشکال نیست هر چند هدف از تاسیس داروخانه ایجاد شغل و فعالیت اقتصادی است باید بدانیم توجه به بحث درمان فراتر از این دیدگاه است موضوعی که اگر مورد غفلت قرار گیرد شان فعالان این حوزه را کاهش می دهد.∎