بازیهای المپیک در ابتدا یک جشن مذهبی بود که برای ادای احترام به زئوس (پادشاه خدایان یونان) در صحن مربوط به او برگزار می‌شد. این مسابقات هر چهار سال یک بار و از سال ۷۷۶ قبل از میلاد در المپیا که محل صحن زئوس بود برگزار می شد. بازیهای المپیک رسماً ازسال۱۸۹۶ بود که درآتن انجام گرفت وپس از آن هر چهارسال یک باردرنقاط مختلف جهان انجام گرفته‌است و فقط سه دوره بدلیل جنگ جهانی اول و دوم انجام نپذیرفت.
اعتمادآنلاین - نخستین حضور یک ورزشکار ایرانی در المپیک مربوط به دومین دوره این مسابقات که در سال ۱۹۰۰ در پاریس برگزار شد، می شود. طبق اسناد تاریخی فریدون میرزاملکم پسر میرزا ملکم خان ناظم الدوله در دوره قاجار، نخستین ورزشکار المپیکی ایران بود که در رشته شمشیر بازی، رشته اپه شرکت کرد و پرچم ایران در میان پرچم 28 کشور شرکت کننده قرار گرفت. اما سابقه حضور تیم اعزامی ایران برای شرکت در بازیهای المپیک به چهاردهمین دوره این مسابقات که در سال 1948 برگزار شد، باز می‌گردد. ایران یک سال قبل از شرکت در المپیک 1948 که در لندن پایتخت کشور انگلستان برگزار شد، توسط علی کنی، ابوالفضل صدری و فتح الله امیر علایی به عضویت در کمیته بین‌المللی المپیک درآمد.
∎
مراسم افتتاحیه بازیهای المپیک 2016 برزیل 15 مرداد 1395 برگزار می‌شود و بازیها نیز به طور رسمی از 16 مرداد آغاز می‌شود. همچنین مراسم اختتامیه نیز 31 مرداد ماه برگزار می‌شود. در این بازیها 301 مدال طلا توزیع می‌شود که بیشترین سهم را در این میان دوومیدانی و شنا با 47 و 34 مدال طلا در اختیار دارند.
روند مناقصه برای بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۱۶ در سال ۲۰۰۷ آغاز شد. شیکاگو، مادرید، ریو دو ژانیرو و توکیو به عنوان چهار شهر نامزد در تاریخ ۴ ژوئن ۲۰۰۸ انتخاب شدند. رای‌گیری نهایی در اکتبر ۲۰۰۹ برگزار شد و ریو دو ژانیرو به عنوان میزبان نهایی توسط کمیته بین‌المللی المپیک انتخاب شد. شیکاگو و توکیو پس از دور اول و دوم انتخابات به ترتیب حذف شدند و مادرید نیز در جایگاه دوم ایستاد.
ایران در چهاردهمین دوره بازی های المپیک توانست به این بازی ها راه پیدا کند. در ادامه نگاهی به این دوره ها شده است:
کمیتۀ ملی المپیک ایران در سال 1947 تأسیس شد. در همان سال نیز از طرف کمیتۀ بین المللی المپیک به عضویت پذیرفته و به رسمیت شناخته شد. لذا کشورمان اولین حضور خود را پس از یک سال پذیرش عضویت، در چهاردهمین دورۀ بازیهای المپیک آزمایش کرد. کاروان ورزشی ایران متشکل از 36 ورزشکار و 16 همراه بود. ورزشکاران ایرانی در رشته های وزنه برداری، کشتی آزاد، مشت زنی، بسکتبال و تیراندازی شرکت کردند.
در المپیک 1952 هلسینکی، کاروان ورزشی ایران متشکل از 22 ورزشکار و 9 همراه بود. آنها در رشته های کشتی آزاد، وزنه برداری، مشت زنی و دو و میدانی شرکت کردند. با وجود تعداد اندک شرکت کنندگان ایرانی در این دوره از بازیها، در مجموع حضور کشورمان در طول صدسال برگزاری بازیهای المپیک (1996-1986) بهترین نتیجه کسب شده از نظر مجموع تعداد مدالها می باشد. ضمن آن که هیچ مدال طلایی نصیب ورزشکاران کشورمان نشد. جهان پهلوان غلامرضا تختی در کشتی آزاد موفق به کسب مدال نقره شد.
شانزدهمین دورۀ بازیهای المپیک در حالی آغاز شد که بخشهایی از جهان در فضای سیاسی پر از ابهامی به سر می برد. مصر و لبنان به خاطر بحران کانال سوئز و مشکلاتی که در منطقه وجود داشت، در بازیها شرکت نکردند. هلند و اسپانیا به خاطر اشغال مجارستان توسط اتحاد جماهیر شوروی از بازیها، کنار کشیدند. چینی ها به علت شرکت چین ملی (تایوان)، از این دوره بازی ها کناره گرفتن. در فینال واترپلو، مبارزل تیم های شوروی و مجارستان به صحنه های نازیبا، و غیرقابل تحملی کشیده شد. پس از المپیک 1948 لندن و المپیک 1952 هلسینکی، ایران سومین حضور خود را در بازیهای المپیک ملبورن تجربه کرد. هیأت ورزشی ایران در این دوره از بازیهای المپیک، متشکل از 17 ورزشکار و 21 همراه بود. ورزشکاران ایرانی در رشته های کشتی آزاد، وزنه برداری و دو و میدانی شرکت کردند.
هفدمین دورۀ بازیهای المپیک در حضورصد هزار تماشاگر در استادیوم المپیک رُم توسط رئیس جمهور وقت ایتالیا افتتاح شد. هیأت ورزشی ایران با 23 ورزشکار و 20 همراه در این دوره از بازیهای المپیک، چهارمین حضور را داشت. ورزشکاران ایرانی در رشته های کشتی آزاد، کشتی فرنگی، وزنه برداری، مشت زنی، تیراندازی و دو و میدانی حضور یافتندکه حاصل تلاش آنان کسب 4 مدال بود. در کشتی آزاد، غلامرضا تختی سومین مدال المپیک خود را تصاحب کرد. پس از او، تاپایان سدۀ المپیک، هیچ کشتی گیر ایرانی نتوانست در سه دوره از بازیهای المپیک به طورپیاپی و یا متناوب به چنین رکوردی دست یابد. این رکورد در صد سال برگزاری المپیک، برای ورزش کشورمان ثبت شد. در ضمن، او اولین ورزشکاری از کشورمان است که توانست سه مدال از المپیک تصاحب کند.
بازیهای المپیک برایاولین بار در اسیا برگزار شد و ژاپنی ها هم میزبانانی مشتاق بودند. آخرین مرحلۀ حمل مشعل به استادیوم اصلی المپیک توکیو توسط نوجوانی صورت گرفت که در روز بمباران شهر «هیروشیما» توسط امریکایی ها به دنیا آمده بود. هیأت ورزشی ایران متشکل از 61 ورزشکار و 32 همراه، در رشته های دو و میدانی، شنا و شیرجه، مشت زنی، ژیمناستیک، تیراندازی، کشتی آزاد، کشتی فرنگی، شمشیربازی، دوچرخه سواری و وزنه برداری شرکت کردند. در این دوره از بازیها، بعضی از تیم های ایران برای اولین بار در شته ای شیرجه، ژیمناستیک، شمشیربازی و دوچرخه سواری در بازیهای المپیک شرکت کردند و حاصل حضور تمام 61 ورزشکار ایرانی، کسب 2 مدال برنز بود. مدالهای برنز را محمدعلی صنعتکاران و اکبر حیدری در رشتۀ کشتی آزاد به دست آوردند.
نوزدهمین دورۀ بازی های المپیک در شهر مکزیکوسیتی برگزار شد. پس از حضور ضعیف ورزشکاران ایران در بازیهای المپیک 1964 توکیو و کسب دو مدال برنز، این بار با حضور پر قدرت خود موفق شدند به نتایج خوبی دست یابند. هیأت ورزشی ایران متشکل از 14 ورزشکار در رشته های کشتی آزاد، کشتی فرنگی، مشت زنی، وزنه برداری در این دوره از بازی ها حضور یافت که حاصل تلاش آنها کسب 2 مدال طلا در کشتی و وزنه برداری، یک مدال نقره در وزنه برداری و همچنین دو مدال برنز در کشتی بود. ایران با کسب این 5 مدال در بین 112 کشور شرکت کننده مقام نوزدهم جدول رده بندی را به دست آورد که بهترین نتیجه ای بوده است که ما در طول بازیهای المپیک (طی سالهای 1996- 1948) به دست آورده ایم.
مونیخ میزبان بیستمین دورۀ بازی های المپیک در سال 1972 بود. آلمانی ها با برگزاری این بازیها سعی داشتند مسائل و مشکلات برگزاری المپیک برلین را به دست فراموشی سپرده و بر ویرانه های جنگ، میادین صلح و دوستی بنا کنند. البته تا اندازۀ زیادی هم در این امر موفق شدند؛ هرچند که بازیها تحت الشعاع مسئلۀ گروگان گیری فلسطینی ها قرار گرفت. در جریان این امر، چند ورزشکاراسرائیلی و یک پلیس آلمانی کشته شدند و پنج چریک فلسطینی نیز کشته شدند.
بیست و یکمین دورۀ بازیهای المپیک، قبل از برگزاری در زمان برگزاری بازیها با مشکلات پیش بینی نشده ای روبه رو شد. کمتر از یک سال به آغاز بازی ها هنوز برخی از تأسیسات و اماکن ورزشی آماده بهره برداری نبودند. این امر کمیتۀ برگزاری و کمیتۀ بین المللی المپیک را نگران کرده بود. اما با وجود سرمای شدید، سرانجام با تلاش بسیار کشور میزبان، تأسیسات ورزشی در وقت مقرر آماده شد. با توجه به مسئلۀ گروگانگیری در بازیهای المپیک مونیخ، میزبانان برای تأمین امنیت ورزشکاران و همراهان آنها، بیش از 100 میلیون دلار هزینه کردند تا نزدیک به 16000 نفر از نیروهای ویژه را برای این امر تربیت کنند و از امکانات و وسایل پیشرفته تری در این راه استفاده نمایند. از طرف دیگر، مسائل سیاسی این بار به طور مشهودی سایه بر بازی های المپیک گسترانده بود. کشور چین که به عنوان یکی از خریداران عمدۀ گندم کانادا محسوب می شد، اعلام کرد: «اگر کشور تایوان در این بازیها شرکت کند، آنان بازیها را تحریم خواهند کرد!» لذا، کشور کانادا به ورزشکاران تایوان اجازۀ شرکت در بازیهای را تحت عنوان کشوری مستقل نداد. آنها این تصمیم را در آخرین روزهای قبل از افتتاح بازیها اتخاذ کردند. ایران در بیست و یکمین دورۀ بازی های المپیک پس از کسب یک مدال نقره توسط منصور برزگر و یک مدال برنز توسط محمد نصیری، در بین 92 کشور در مکان سی و سوم جدول رده بندی قرار گرفت.
با پیروزی انقلاب سال 1357 شرکت در این المپیک می توانست اولین حضور ورزشکاران کشورمان در بازیهای المپیک باشد. با توجه به این که در ان زمان کشور افغانستان توسط نیروهای نظامی شوروی اشغال شده بود، جمهوری اسلامی ایران به عنوان اعتراض به این موضوع، اقدام به تحریم بازی ها کرد. پس از بازی های المپیک مونترال، ورزشکاران ما در این دوره از بازیهای شرکت نکردند.
در پی تحریم بازهای المپیک مسکو از طرف تعدادی از کشورها، این دوره از بازیها نیز با تحریم 16 کشور مواجه شد. به غیر از ایران که به طور مستقل و قبل از تحریم دیگر کشورها به چنین عملی اقدام کرد، سایر کشورهای تحریم کننده نیز به تبعیت از شوروی و به حمایت از بلوک شرق, این بازی ها را تحریم کردند. با این حال، چین کمونیست برای اولین بار هیئت ورزشی خود را به بازی های المپیک اعزام کرد. هیئت دولت ایران تصمیم گرفت به خاطر تجاوزهای امریکا در بعضی از نقاط جهان، ورزشکاران خود را در این دوره از بازی ها شرکت ندهد؛ لذا در این دوره از بازیها نه تنها ورزشکاران، مربیان و سرپرستان، بلکه داوران دعوت شده نیز حضور نیافتند. نخست وزیر دوران امام (ره) در همین رابطه اعلام کرد: «عدم شرکت ایران در بازیهای المپیک 1984 لس آنجلس، مورد تصویب قاطع هئیت وزیران قرار گرفت.» به این ترتیب، کشورمان در دو دورۀ متوالی از بازیهای المپیک شرکت نکرد.
پس از دو دوره تحریم بازیهای المپیک توسط ایران (المپیک مسکو، المپیک لس آنجلس)، این اولین حضور یک هئیت ورزشی از کشورمان در بازی های المپیک پس از پیروزی انقلاب سال 1357 بود. ورزشکاران ایران در رشته های کشتی آزاد، کشتی فرنگی، تکواندو، دوچرخه سواری و دو و میدانی شرکت کردند. کاروان ورزشی کشورمان متشکل از 38 ورزشکار بود.
در دور بیست و پنجم از بازیها، همه کشورها حضور داشتند. آفریقای جنوبی پس از برچیده شدن آپارتاید در کشورش، مورد استقبال مجدد قرار گرفت. لتونی، لیتوانی و استونی که استقلال خود را باز یافته بودند، برای اولین بار پس از 56 سال تیم خود را به المپیک اعزام کردند. کرواسی و اسلوونی نیز برای اولین بار با پرچم ملی جدیدشان در بازی ها شرکت کردند. شرکت کنندۀ جدید دیگر، یعنی بوسنی و هرزگوین نیز تنها 6 ساعت قبل از مراسم افتتاح وارد شد. آلمانی ها که تا قبل از سال 1952 متحد بودند، بار دیگر در کنار هم رژه رفتند. هیئت ورزشی کشورهای تشکیل دهندۀ شوروی در حال فروپاشی نیز برای آخرین بار تحت عنوان تیم متحد به بازیها اعزام شد.کاروان ورزشی کشورمان با 42 ورزشکار در این دوره از بازی ها حضور یافت. هیئت ورزشی کشورمان متشکل از تیم های کشتی آزاد و فرنگی، دوچرخه سواری، دو و میدانی، مشت زنی و یک نفر در رشته تکواندو بود که این رشته در این دوره از بازیهای به صورت نمایشی برگزار شد.
طولانی ترین مسافت و بیشترین زمان حمل امدادی مشعل المپیک، تاکنون به دوره بیست و ششم اختصاص دارد. حمل مشعل 100 روز پیش از مراسم افتتاحیه از یونان آغاز و منجر به سفری 25600 کیلومتری در مدت 84 روز تا امریکا شد. 13 هزار دونده در این کار سهم داشتند. هیئت ورزشی جمهوری اسلامی ایران با 18 ورزشکار و 8 همراه در بیست و ششمین دورۀ بازیهای المپیک آتلانتا حضور یافت. ورزشکاران کشورمان در رشته های کشتی آزاد و فرنگی، مشت زنی، تیراندازی بانوان، جودو، دو و میدانی، شنا و مشت زنی شرکت کردند. در طول حضور ورزشکاران ایران در بازی های المپیک از سال 1948 لندن تا 1996 اتلانتا این کم تعداد ترین هئیت ورزشی بوده است. ولی همین تعداد کم موفق شدند نتایج خوبی به دست آورند. بعد از 28 سال، یعنی بعد از المپیک 1968 مکزیکوسیتی کشورمان موفق شد که بار دیگر مدال طلا بدست آورد.
افغانستان تنها شرکت کننده ی سال 1996 بود که به دلیل حکومت افراطی و ظلم و ستم طالبان و منع ورزش بانوان در المپیک سال 2000 شرکت نکرد. شهر سیدنی به عنوان میزبان بازی های 2000 در سال 1993 انتخاب شد.پرچم المپیک توسط هشت قهرمان پیشین المپیک استرالیا حمل شد. در طول بالا بردن پرچم بازی های المپیک، سرود المپیک توسط گروه کر خوانده شد. تعداد ورزشکاران ایران در این بازی ها 35 نفر بود.
المپیک 2004 آتن اولین بازی¬ها پس از بازی های المپیک تابستانی 1996 بود که همه کشورها با کمیته ملی المپیک در آن حضور داشتند و این نشانه ی بازگشت بازی ها به شهری بود که المپیک برای اولین بار از آنجا آغاز شده بود. این بازی های المپیک شاهد اولین بازگشت افغانستان به بازی ها از سال 1996 بود که با توجه به نگرش افراطی طالبان نسبت به زنان ممنوع شده بود اما در سال 2002 ابقاء شد. همچنین کشتی زنان وشمشیربازی سابر زنان برای اولین در بازی های سال 2004 ایجاد شد. از ایران 38 ورزشکار در این بازی ها شرکت کردند. که هادی ساعی در تکواند و وحسین رضا زاده در کشتی موفق به کسب مدال طلا شدند.
این سومین بار بود که بازی های المپیک تابستانی پس از توکیو ژاپن در سال 1964 و سئول کره جنوبی در سال 1988، در آسیا برگزار می شد. زنان برای اولین بار در مسابقات 3000 متری اسب دوانی با پرش از روی مانع به رقابت پرداختند. رویدادهای شنا برای مردان و زنان در آب های آزاد، با بیش از 10 کیلومتر مسافت (6.2 مایل)، به رشته شنا اضافه شدند. تعداد ورزشکاران ایران در این بازی ها 54 نفر بود که در رشته تکواندو هادی ساعی موفق به کسب مدال طلا شد.
به دنبال پیشنهاد قهرمان سابق المپیک Sebastian Coe و پس از آن شهردار لندن در تاریخ 2005 ژوئیه و در هفدهمین جلسه ی IOC در سنگاپور به عنوان شهر میزبان انتخاب شد، و شهر مسکو، نیویورک، مادرید و پاریس در این مناقصه شکست خوردند. لندن اولین شهری بود که برای سومین بار میزبان بازی های المپیک مدرن بعد از سال های 1908 و 1948 می شد.بازی های المپیک 32 رکورد جهانی در هشت رشته ورزشی به همراه داشت. بیشترین تعداد رکورد در شنا با هشت رکورد ثبت شد. چین، بریتانیا و ایالات متحده هرکدام با با پنج رکورد، بیشترین تعداد رکورد را داشتند. کاروان ورزشی ایران در این رقابتها با کسب 4 مدال طلا،5نقره و 3 برنز و در مجموع با کسب 12 مدال جایگاه هفدهم را در دوره سی ام از آن خود کرد.