Image copyright Reuters
Image caption
حمله کماندوهای اسرائیلی به کشتی امدادرسانی ماوی مرمره ترکیه و مرگ فعالان مدنی ترکیه‌ای باعث قطع روابط دو کشور شد
ترکیه و اسرائیل توافق کرده‌اند که بعد از شش سال٬ روابط دو جانبه خود را از سر گیرند.
بنیامین نتانیاهو٬ نخست‌وزیر اسرائیل٬ با استقبال از این توافق گفته است که ازسرگیری روابط باعث تقویت اقتصاد کشورش خواهد شد.
دو طرف در روز یکشنبه ۲۶ ژوئن در این‌باره به توافق رسیدند هرچند جزئیات هنوز به طور رسمی اعلام نشده است.
روابط دو کشور در سال ۲۰۱۰ و پس از آن قطع شد که نیروهای اسرائیل به یک کشتی ترکی٬ که حاوی کمک‌های انسان‌دوستانه برای غزه بود٬ حمله کردند. در این حمله دست کم ۹ فعال حقوق بشر ترکیه‌ای کشته شدند.
ارتش اسرائیل گفته بود که هدف از یورش بازرسی بود تا اطمینان حاصل شود که سلاح در داخل کشتی وجود ندارد. این یورش در نهایت به درگیری شدید و مرگ فعالانی منجر شد که قصد داشتند با شکستن محاصره غزه، به فلسطینی‌ها کمک‌های انسان‌دوستانه برسانند.
بن‌علی ییلدیریم٬ نخست‌وزیر ترکیه گفته است که در قالب این توافق٬ روز جمعه ده هزار تن کمک بشردوستانه برای مردم غزه به بندر اشدود اسرائیل فرستاده می‌شود.
بنیامین نتانیاهو٬ نخست‌وزیر اسرائیل و جان کری٬ وزیر امور خارجه آمریکا و مقام‌های ارشد ترکیه برای نهایی کردن این توافق روز یکشنبه به ایتالیا رفتند.
امروز جان کری٬ وزیر خارجه آمریکا هم گفته است "این اتفاقی بود که ما منتظرش بودیم."
اهمیت عادی‌سازی روابط
خشایار جنیدی٬ خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی در استانبول، می‌گوید: توافق برای عادی‌سازی روابط بین ترکیه و اسراییل هم از لحاظ سیاسی و هم از نظر اقتصادی برای دو کشور اهمیت دارد. با این حال، رهبران دو کشور سعی دارند نشان دهند که با عادی‌سازی روابط توانسته‌اند شرایط را به نحو خود تغییر دهند.
یکی از مهم‌ترین موانع بر سر عادی‌سازی روابط مخالفت اسراییل با خواسته ترکیه برای لغو محاصره نوار غزه بوده است. حال ترکیه می‌گوید با توافق به دست آمده، این محاصره تا حد بسیار زیادی لغو شده اما اسراییل می‌گوید تغییری در شرایط این باریکه صورت نگرفته است و تنها با فعالیت‌های بشردوستانه ترکیه موافقت شده است.
مقام‌های اسرائیلی به خبرنگاران گفته‌اند که اسرائیل علاوه بر عذرخواهی از ترکیه٬ پذیرفته است ۲۰ میلیون دلار به جبران حمله به کشتی 'ماوی مرمره' خسارت بپردازد.
به گفته مقام‌های ترکیه٬ اسرائیل به آنکارا اجازه داده که کمک‌های انسان‌دوستانه و سایر کمک‌های غیرنظامی به غزه برساند و برای ساخت و سازهای مسکونی و احداث یک بیمارستان فعالیت کند.
اسرائیل و ترکیه در چند ماه گذشته برای فراهم کردن زمینه از سرگیری روابط مذاکره می کردند. بیشتر بخوانید.
ترکیه و اسرائیل در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی از متحدان نزدیک منطقه‌ای یکدیگر بودند و حتی در زمان دولت‌های اسلامگرا در ترکیه هم روابط گرم دو کشور ادامه داشت. از جمله رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر وقت ترکیه، در سال ۲۰۰۵ از اسرائیل بازدید و پیشنهاد کرد بین آن کشور و فلسطینیان میانجیگری کند.
پس از استقرار دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸، ترکیه کشور اسرائیل را به رسمیت شناخت و با آن روابط سیاسی برقرار کرد. پس از توافق صلح اسلو بین فلسطینیان و اسرائیل در دهه ۱۹۹۰، ترکیه روابط خود با اسرائیل را گسترش داد و دو کشور همکاری نزدیک در زمینه‌های مختلف را آغاز کردند.