صاحب‌خبر - گروه بین الملل- مردم بریتانیا در یک تصمیم تاریخی رای به خروج از اتحادیه اروپا دادند. از این لحظه می توان گفت زمزمه های فروپاشی اتحادیه اروپا و گسترش موج ناسیونالیسم افراطی آن چیزی که افرادی چون ترامپ و راست افراطی در غرب بر آن تاکید می کنند به گوش می رسد. انگلستان قدرت دوم اقتصادی اتحادیه اروپا و از بزرگترین پرداخت کنندگان حق عضویت در این اتحادیه و وزن دهنده به قاره سبز در معادلات اقتصادی و سیاسی جهانی، راه خود را از اتحادیه اروپا جدا کرد. راهی که همزمان می تواند تبعات منفی برای انگلستان، اتحادیه اروپا و جهان داشته باشد. حرکت بریتانیا می تواند الگو و سرمشقی باشد برای دیگر کشورهای این اتحادیه و زین پس رفراندوم و همه پرسی برای خروج از اتحادیه اروپا از سوی دیگر کشورهای این قاره می تواند چون شبحی ترسناک پایه های لرزان اتحادیه را بیش از پیش بلرزاند. نخستین تبعات نتیجه رفراندوم بریتانیایی ها در حال ظاهر شدن است. از شوک بازارهای مالی جهان و کاهش ارزش پوند انگلستان گرفته تا گمانه زنی ها برای خروج دیگر کشور ها از اتحادیه اروپا و حتی استقلال اسکاتلند و ایرلند شمالی از بریتانیا.
اتحادیه اروپا، نهادی که طی سالهای بعد از جنگ های جهانی توانست بازار مشترکی از کشورهای اروپایی بوجود آورد و آن را به قدرتی اقتصادی و سیاسی در جهان تبدیل کند و به بیان دیگر توانست موفق ترین اتحادیه منطقه ای، نمونه و سرمشقی باشد که سالهای سال تئوری پردازان روابط بین الملل به آن می بالیدند و خواستار معرفی و در پیش گرفتن چنین روشی برای ساماندهی نظم منطقه ای در قالب اتحادیه ای اقتصادی و بازار مشترک در دیگر مناطق جهان بودند، گرفتار وضعیتی از بحران جهانی اقتصادی، بیکاری، بحران مهاجرت، ورشکستگی یونان، جنگ داخلی در اوکراین، رفاقت یا رقابت با آمریکا، همکاری یا امتناع از همکاری با روسیه تحت تاثیر آمریکا، به هم خوردن توازن نیروها در خود اتحادیه مهمتر از همه قدرتمند تر شدن آلمان، و اختلاف نظر در آرا کشورهای عضو در مورد همه این مسائل شد. خروج انگلستان از اتحادیه اروپا نتیجه نخستین این شرایط بحران و گذار شد. متدوال شدن این روند می تواند اتحادیه اروپا را به نهادی خالی از فایده و ساختاری نمادین تبدیل کند و موجی از جدایی کشورهای عضو با تاکید بر ملی گرایی اقتصادی و بازگشت به سیاست های حمایت گرایی اقتصادی به راه اندازد که در ادامه آن جنگ تجاری جهانی میان کشورهای مختلف به راه خواهد افتاد.
نتیجه رفراندوم خروج یا ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا
روز گذشته با خاتمه شمارش آرا رفراندوم خروج از اتحادیه اروپا مشخص شد رای دهندگان بریتانیایی به خروج کشورشان از اتحادیه اروپا رای داده اند. میزان مشارکت رای دهندگان: 72 درصد بوده است و در نهایت 17,410,742 معادل 51.9 درصد کل آرا رای به خروج از اتحادیه اروپا دادند و 16,141,241 معادل 48.1 درصد کل آرا ماندن را بر خروج ترجیح می دادند. به گزارش ایسنا، توزیع جغرافیایی آرا در سطح بریتانیا یکسان نبوده است. اکثر رای دهندگان در اسکاتلند و ایرلند شمالی به ماندن در اتحادیه اروپا رای داده اند در حالیکه در دیگر نقاط بریتانیا، اکثریت خواستار خروج از اتحادیه بوده اند. نتایج نهایی شمارش آرا برای چهار منطقه اصلی بریتانیا به شرح زیر است: در انگلیس: 15,188,406 معادل 53.4 درصد رای به خروج و 13,266,996 معادل 46.6 درصد رای به باقی ماندن دادند. در ایرلند شمالی: 349,442 معادل 44.2 درصد رای به خروج و 440,437 معادل 55.8 درصد رای به باقی ماندن دادند. در اسکاتلند: 1,018,322 معادل 38 درصد رای به خروج و 1,661,191 معادل 62 درصد رای به باقی ماندن و در نهایت در ولز: 854,572 معادل 52.5 درصد رای به خروج و 772,347 معادل 47.5 درصد رای به باقی ماندن دادند.
نتایج همه‌پرسی بریتانیا و شوک بازارهای مالی
در نتیجه رای اکثریت مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا، بازارهای مالی به این نتایج واکنش نشان داده‌اند. در حالی که تا پیش از برگزاری این همه پرسی، نظرسنجی‌ها از پیشتازی کمپین باقی ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا حکایت داشت، برخلاف پیش بینی ها، حامیان خروج از اتحادیه اروپا موفق شدند بیش از 51 درصد از آراء را به خود اختصاص دهند. به دنبال اعلام نتایج این همه پرسی، ارزش برابری پوند بریتانیا در برابر ارزهای بین‌المللی در سراشیبی قرار گرفت و ارزش پوند مقابل دلار امریکا به پایین ترین سطح در سه دهه اخیر رسید. نرخ برابری پوند که شامگاه پنج شنبه 1.50 در برابر دلار بود، به 1.34 تنزل کرده است و به گزارش تسنیم این امر رویدادی است که از سال 1985 تاکنون بی‌سابقه بوده است. علاوه بر این بازارهای سهام روز جمعه در بسیاری از کشورهای جهان با سقوط چشمگیر فعالیت خود را آغاز کردند؛ بازار سهام در ژاپن کار خود را با سقوط 8 درصدی داشت و ایسنا نوشت: معاملات مدتی متوقف شد و بازار سهام لندن با کاهش 7 درصدی فعالیت خود را آغاز کردند. همچنین نرخ برابری یورو در برابر دلار آمریکا هم 3.1درصد کاهش یافته و به 1.1021 یورو در برابر یک دلار رسیده است. علاوه بر این تسنیم نوشت: قیمت نفت نیز در بازارهای جهانی سقوط کرده و نفت خام برنت با 5.2 درصد کاهش قیمت مواجه شده است. علاوه بر این ارزش طلا بعد از شوک خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا رشدی انفجاری را در پیش گرفت. به گزارش ایسنا، هر اونس طلا برای تحویل فوری در معاملات روز جمعه بازار سنگاپور ۵.۹ درصد افزایش یافت و به ۱۳۲۹.۲۹ دلار رسید در حالیکه اوایل معاملات تا سطح ۱۳۵۸.۲۰ دلار صعود کرده بود. در بازار نیویورک هر اونس طلا برای تحویل در اوت با ۶۵.۴۰ دلار یا ۵.۱ درصد افزایش، در ۱۳۲۸.۵۰ دلار ایستاد. بهای معاملات این بازار روز پنج شنبه ۶.۹۰ دلار یا ۰.۵ درصد کاهش داشت و در ۱۲۶۳.۱۰ دلار بسته شد. این فلز ارزشمند در شرایطی که داراییهای پرریسک مانند سهام و همچنین پوند انگلیس سقوط کردند شاهد بزرگترین افزایش قیمت از زمان بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ بود.
شبح همه پرسی دیگر در بریتانیا برای خروج اسکاتلند
به گزارش رادیو زمانه، نیکلا استرجن، نخست وزیر اسکاتلند و رهبر حزب ملی این کشور روز گذشته گفت: « برگزاری دومین همه پرسی یک احتمال قوی است.»او گفت: نتیجه این همه پرسی به خوبی نشان می دهد که «اکثر مردم کشورش» خواهان عضویت در اتحادیه اروپا هستند. به گفته بسیاری از کارشناسان، این اظهارات به معنای برگزاری همه پرسی دیگری در اسکاتلند برای جدایی از بریتانیا خواهدبود. همچنین حزب شین فین، بزرگترین حزب ملی گرا در ایرلند شمالی در نتیجه این همه پرسی خواستار برگزاری همه پرسی به منظور جدایی ایرلند شمالی از بریتانیا شده است. به گزارش انتخاب، «شین فین» از قدیمی ترین احزاب سیاسی ایرلند شمالی نتیجه همه پرسی تاریخی انگلستان در زمینه جدایی از اتحادیه اروپا را زمینه ساز رای گیری برای اتحاد و یکپارچگی این بخش از بریتانیا با کشور جمهوری ایرلند دانست. ایرلند شمالی تنها بخش از بریتانیا است که مرز خاکی مشترک با یکی دیگر از کشورهای عضور اتحادیه اروپا (جمهوری ایرلند) دارد و هیچ معلوم نیست که خروج انگلستان از اتحادیه چه نتایجی بر رابطه این دو همسایه دارد قرابت بسیار زیادی با یکدیگر دارند. ناگفته نماند که ایرلند شمالی از طرفدران سرسخت تداوم حضور در اتحادیه بود و ضمنا این بخش از انگلستان جریان های جدایی طلبانه در آن سابقه چشمگیری دارد، کمک های هنگفتی را تحت عنوان پروژه توسعه صلح و ثبات از اتحادیه اروپا دریافت می کرد.
کامرون نخستین قربانی نتیجه رفراندوم بریتانیایی ها
به گزارش خبرگزاری ها، با اعلام نتایج همه پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس از سمت خود استعفا کرده است. کامرون روز جمعه مقابل دفتر نخست وزیری در جمع خبرنگاران گفت پس از آنکه مردم بریتانیا رای به خروج از اتحادیه اروپا دادند، وی به عنوان نخست وزیر تا ماه اکتبر از سمت خود کنار خواهد رفت. کامرون در سخنان خود گفت که مناسب است مذاکرات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا با تغییر نخست وزیر آغاز شود. کامرون بدون اشاره به جزئیات بیشتری درباره زمان کناره گیری از قدرت گفت پس از کنفرانس سالانه حزب محافظه کار انگلیس که در اکتبر برگزار می شود، رهبر جدید این حزب مشخص خواهد شد. وی افزود: «این تصمیم ساده ای نبوده است اما معتقدم داشتن دوره ثبات منافع ملی را در پی دارد و این موضوع نیازمند رهبری جدید است.»
جهان در بهت خروج انگلستان از اتحادیه اروپا
اعلام نتایج نهایی همه پرسی روز پنج شنبه (3تیر) در بریتانیا بسیاری را در بهت و حیرت فرو برد و رهبران و مقامات جهان را به واکنش واداشت. بانک مرکزی انگلیس روز جمعه با انتشار بیانیه ای اعلام کرد همه اقدامات ضروری را به منظور امنیت پولی و ثبات مالی انجام خواهد داد. در بیانیه بانک مرکزی انگلستان آمده است: «بانک مرکزی انگلیس همه تحولات را به دقت تحت نظر دارد.» فرانک والتر اشتاین مایر وزیر امور خارجه آلمان روز جمعه رای مردم بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا را روز غمگین برای اروپا خواند و زیگمار گابریل معاون صدر اعظم و وزیر اقتصاد آلمان در توئیتی به گفتن واژه لعنتی اکتفا کرد. ویکتور اوربان نخست وزیر مجارستان گفت همه پرسی بریتانیا نشان داد که بروکسل باید به صدای مردم گوش دهد و به موضوعات کلیدی نظیر بحران پناهجویان پاسخی مناسب دهد. ژان مارک ارو وزیر امور خارجه فرانسه روز جمعه پس از اعلام نتایج همه پرسی بریتانیا گفت وی «برای بریتانیا ناراحت» است. وی افزود: «اروپا ادامه خواهد داشت اما باید واکنش نشان دهد و اعتماد را در میان مردمش بازیابد. این موضوعی اضطراری است.» ویتولد واشچیکوفسکی وزیر امور خارجه لهستان روز جمعه گفت رای مردم بریتانیا خبر بدی برای اروپا و برای لهستان بود و این نشانه ای برای لزوم تغییر در اتحادیه اروپا به شمار می آید.
مارتین شولتز از پارلمان اروپایی گفت: «بریتانیا تصمیم گرفته است تا راه خود را برود. فکر می کنم داده های اقتصادی امروز صبح(جمعه) نشان می دهد این مسیری دشوار است.» وی گفت: «انتظار دارم مذاکرات درباره خروج به سرعت آغاز
شود.
نمی خواهم اروپا تجربه مشابهی را تکرار کند.» بوهوسلاف سوبوتکا نخست وزیر جمهوری چک گفته است اتحادیه اروپا باید هر چه سریع تر تغییرات را آغاز کند تا از شهروندانش حمایت کند. مارک روته نخست وزیر هلند گفت خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باید انگیزه ای به منظور اجرای اصلاحات بیشتر در اروپا باشد. در این میان ترامپ، کاندیدای پیشروی جمهوریخواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا گفت: مردم انگلیس سرانجام کشورشان را پس گرفتند. به گزارش فارس، «دونالد ترامپ» روز جمعه اعلام کرد: مردم انگلیس با رای به خروج از اتحادیه اروپا، کنترل کشورشان را دوباره به دست خود گرفتند و این اتفاق ارزشمندی است. ترامپ در سخنرانی که در اسکاتلند داشت از شکل گیری «جریان موازی» در بین کشورهای غربی سخن راند. حمید ابوطالبی ، معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری ایران، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را یک فرصت تاریخی برای ایران دانست و گفت: باید از این فرصت تازه نهایت بهره را برد. وی گفت: این روند جدید سبب قدرت، امنیت، و رفاه بیشتر دیگران خواهد شد.∎