تداوم بحران قدرت
در گروه طالبان

مرگ ملا منصور خلأ بزرگی برای طالبان خواهد بود زیرا او سرانجام موفق شده بود جایگاه خود را در این گروه محکم کند و برخی از اعضای برجسته و ناراضی طالبان از جمله پسر و برادر ملاعمر را با خود همراه سازد. ملا منصور همچنین توانسته بود گروه جدا شده از طالبان به رهبری ملا محمد رسول را که رهبری او را به چالش می‌کشید، ساکت کند. از سوی دیگر، وی با آغاز کردن حملات گسترده علیه نیروهای امنیتی افغانستان توانست اعتماد طالب‌ها را به خود جلب کند. اکنون خلأ بزرگی که با مرگ او به وجود آمده ممکن است بار دیگر جدال‌ها بر سر رهبری طالبان را به جریان بیندازد.

ملا اختر منصور در دهه 1960 در ولایت قندهار افغانستان به دنیا آمد و در دوران حکمرانی طالبان بر افغانستان وزیر هوانوردی بود اما پس از سقوط رژیم طالبان والی در سایه زادگاه خود (قندهار) شد. ملامنصور با عبدالقیوم ذاکر، یکی از فرماندهان ارشد طالبان درگیری‌های جدی داشت و این درگیری‌ها یا بر سر قدرت یا بر سر اختلاف‌نظرهایشان درباره مذاکره با دولت افغانستان بود. در سال 2010 میلادی ادعا شد، ملامنصور با حامد کرزای، رئیس جمهوری سابق افغانستان دیدار کرده اما بعدها خلاف این قضیه ثابت شد. به گزارش سازمان ملل متحد، ملامنصور در قاچاق مواد مخدر نیز نقش فعالی داشت.
هرچند پس از انتصاب ملامنصور به رهبری طالبان افغانستان برخی از اعضای ارشد این گروه با وی بیعت کردند اما برخی از چهره‌های شاخص و تأثیرگذار طالبان از جمله برادر و پسر ملاعمر حاضر به بیعت با وی نشدند و اختلاف‌های شدید درون‌گروهی در طالبان آغاز شد. در این اختلافات آن دسته از اعضای این گروه که موافق رهبری ملا منصور نبودند، راه خود را از وی جدا کردند و حتی درگیری‌های نظامی میان اعضای گروه موسوم به «طالبان ناراضی» با افراد ملا اختر منصور رخ داد. در روزهای ابتدایی رهبری ملا منصور بر طالبان افغانستان گمان می‌رفت رهبر جدید طرفدار مذاکرات صلح با دولت کابل باشد اما این‌گونه نشد و او به طور مکرر از آمدن پای میز مذاکرات پرهیز می‌کرد.
ملا منصور برای بر عهده گرفتن رهبری طالبان موفق شد ملا یعقوب، پسر ملا عمر را که از حمایت برخی از فرماندهان به عنوان رهبر جدید برخوردار بود اما به خاطر کم سن و سالی (26 سالگی) بسیار کم‌تجربه به نظر می‌رسید، کنار بزند. برخی از اعضای طالبان نیز که فکر می‌کردند، ملا منصور بیش از یک سال در مورد مرگ ملا عمر، آنها را فریب داده، از وی ناخشنود بودند و برخی دیگر وی را به رعایت نکردن فرایند لازم برای انتصاب جانشین متهم کردند. ملا منصور از مرجعیت مذهبی در حد ملا عمر نیز برخوردار نبود هرچند طالبان لقب «رهبر مؤمنان» را همچون ملا عمر به وی داد. بنابراین ملا منصور در ابتدا با چالش عظیمی برای متحد کردن گروه طالبان روبه‌رو شد اما به گفته تحلیلگران، ملا منصور به سرعت مرجعیت خود را استحکام بخشید و با جلب حمایت فرماندهان شورشی و سرکوب گروه‌های متمرد و برخورد با ناراضیان، مخالفان رهبری خود را کنار زد. تابستان گذشته رسانه‌ها اعلام کردند، ملا منصور به دنبال درگیری مسلحانه با فرماندهان طالب در پاکستان بشدت زخمی شده است اما طالبان با انتشار یک پیام صوتی منتسب به وی، گزارش‌های مربوط به هرگونه درگیری مسلحانه را بشدت رد کرد و آن را تبلیغات دشمن دانست. در 10 ماه اخیر که ملامنصور رهبری طالبان را برعهده داشت حجم و تعداد حملات طالب‌ها به شهرهای مختلف افغانستان و علیه نیروهای دولتی و نظامی این کشور افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت به طوری که در ماه سپتامبر گذشته طالبان توانست مدت کوتاهی شهر شمالی و استراتژیک قندوز را به تصرف خود در آورد که هرچند این تصرف کوتاه بود اما بزرگترین پیروزی طالبان در 15 سال گذشته به شمار می‌رفت. اخیراً نیز ملا منصور به پیروان خود پیام داده بود، خود را برای «حملات قاطعانه» در طول تهاجم بهاری سالانه طالبان آماده کنند.


حدود 10 ماه پیش، در گیر و دار علنی شدن خبر مرگ ملامحمد عمر، رهبر و بنیانگذار گروه طالبان افغانستان، رسانه‌ها از رهبری جدید این گروه خبر داده و نام ملا اختر منصور را به عنوان جانشین ملاعمر اعلام کردند؛ رویدادی که باعث انشقاق‌هایی در گروه طالبان شد. اما عمر رهبری ملا منصور با تمام افت و خیزهایش، به یک سال هم نرسید و وزارت دفاع امریکا اعلام کرد، طی یک حمله پهپادی به خودروی حامل رهبر طالبان، او و همراهش را کشته است. اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان در توئیتر خود این خبر را تأیید کرده است.
یکی از مقامات وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) که رسانه‌ها نام وی را فاش نکردند، درباره عملیات حمله پهپادی امریکا به ملا منصور گفت، خودروی حامل «ملا اختر منصور» به دستور شخص باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا، روز شنبه حدود ساعت 15: 00 (به وقت محلی) در نزدیکی شهر مرزی و دورافتاده «احمد وال» پاکستان هدف حمله هواپیمای بدون سرنشین امریکا قرار گرفت. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز دیروز در خبری فوری اعلام کرد، ملا عبدالرئوف، فرمانده ارشد طالبان مرگ ملا اختر منصور در حمله هوایی امریکا را تأیید کرده و گفت: ملا منصور در حمله هوایی در منطقه مرزی افغانستان و پاکستان کشته شده است. این در حالی است که پیشتر یک رهبر طالبان نزدیک به ملا منصور که خواسته بود نامش فاش نشود، در گفت‌و‌گو با رویترز خبر مرگ وی را تکذیب کرده و گفته بود: «ما این اخبار بی‌اساس را شنیده‌ایم، ‌اما این نخستین بار نیست که این گزارش‌ها را دریافت می‌کنیم. من می‌خواستم فقط این را به شما بگویم که ملا منصور کشته نشده است.»با وجود این «پیتر کوک»، سخنگوی وزارت دفاع امریکا با انتشار بیانیه‌ای گفت: «ما هنوز در حال ارزیابی نتایج این حمله هستیم و اطلاعات بیشتری ارائه خواهیم داد.»
عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان نیز با تأیید کشته شدن ملا منصور گفت، بررسی نیروهای امنیتی افغانستان و امریکا برای اطمینان یافتن از کشته شدن ملا منصور در حمله هوایی امریکا ادامه دارد اما آنچه مسلم است، تغییرات بزرگی در وضعیت گروه طالبان به وجود خواهد آمد و مانعی بزرگ از سر راه صلح برداشته می‌شود. وی افزود، اگر خبر کشته شدن ملا منصور تأیید شود، فرصت تازه‌ای برای آن عده از طالبان که خواهان پیوستن به روند صلح هستند، ایجاد خواهد شد. سازمان امنیت ملی افغانستان نیز خبر کشته شدن ملا اختر را تأیید کرد. علاوه بر تحولات سیاسی و امنیتی افغانستان که تحت‌الشعاع مرگ ملا منصور قرار خواهد گرفت و دچار دگرگونی‌های اساسی می‌شود، فضای روابط افغانستان و پاکستان و نیز فضای سیاسی و امنیتی پاکستان هم تا حدودی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در آذر ماه سال گذشته نیز اخباری مبنی بر مجروح شدن ملا اختر منصور در جریان یک درگیری مسلحانه در شهر کویته پاکستان منتشر شده بود.
طالبان افغانستان
حاضر به صلح با کابل نیست
حمله به ملا اختر منصور و کشته شدن وی در حالی رخ داده است که تلاش‌های چهارجانبه امریکا، چین، پاکستان و افغانستان برای آوردن طالبان بر سر میز مذاکره با دولت کابل نیز راه به جایی نبرده‌است. زیرا تنها چند روز پس از برگزاری دور پنجم نشست چهارجانبه صلح طالبان - کابل، سرتاج عزیز، مشاور نخست‌وزیر پاکستان در امور خارجی اذعان کرد، با‌وجود تمام تلاش‌های گروه چهارجانبه، طالبان تاکنون پاسخ مثبت برای حضور در گفت‌و‌گوهای صلح نداده است. خبر دیگر از افغانستان اینکه، دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در کابل اعلام کرد، یک محافظ خارجی این سازمان توسط افراد مسلح ناشناس کشته و یک نفر زخمی شده است. رسانه‌های افغانستان ملیت فرد کشته شده و فرد زخمی را نپالی اعلام کردند.