گروه دیپلماسی - فهیمه جهازیان: نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از ظهر دیروز با حضور نمایندگان ۳۵ کشور عضو این شورا در وین آغاز به‌کار کرد. پرونده ایران اصلی ترین دستورکار این نشست است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،اعضای شورا در نشست فصلی شورای حکام که تا روز جمعه ادامه دارد، موضوعاتی چون ایمنی هسته‌ای، اجرای توافقنامه‌های پادمان و فعالیت‌های علمی و پژوهشی آژانس را بررسی می‌کنند.
بررسی گزارش‌های مدیرکل آژانس درباره نظارت و راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب توافقنامه جامع پادمان و برجام نیز از جمله موضوعات مورد توجه این نشست است.
پیشرفت در مذاکرات ایران و آژانس
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با اشاره به پیشرفت در مذاکرات فنی با ایران ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها ظرف چند روز آینده به نتیجه‌ای موفق برسد و زمینه ازسرگیری کامل همکاری‌های آژانس با تهران فراهم شود.
رافائل گروسی این مطلب را در آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح کرد که از صبح دیروز (دوشنبه) در وین آغاز شده است. وی اظهار داشت: بررسی برنامه هسته‌ای ایران در هفته‌های گذشته، به‌ویژه پس از حملات ماه ژوئن، در کانون تلاش‌های ما قرار داشته است. همان‌طور که به یاد دارید، درباره این موضوع به‌صورت شفاهی و با جزئیات هم در همین نشست شورا و هم در شورای امنیت سازمان ملل توضیح داده‌ام. همچنین در گزارش‌هایم به شورا، جزئیات مفصل آن را ارائه کرده‌ام.
تماس مستمر گروسی با تهران
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود: من به‌طور مستمر و نظام‌مند با ایران در تماس بوده‌ام تا به نگرانی‌های مطرح‌شده پاسخ دهم و راه‌هایی برای بازگرداندن همکاری ضروری میان آژانس و ایران بیابم. ما تحولات اخیر در تهران را با دقت دنبال کرده‌ایم، به‌ویژه تصویب قانونی در مجلس ایران برای تعلیق همکاری با آژانس که از سوی رئیس‌جمهور ایران تأیید شد.
گروسی ادامه داد: در گفت‌وگو با ایران آمادگی خود را برای درنظرگرفتن این تحول ابراز کرده‌ام، در عین حال یادآور شده‌ام که قوانین ملی می‌تواند در داخل کشور تعهداتی ایجاد کند، اما چنین الزامی برای آژانس به وجود نمی‌آورد. در این چارچوب، توافق جامع پادمان ایران همچنان به قوت خود باقی است و تنها سند الزام‌آور حقوقی محسوب می‌شود که حقوق و تعهدات آژانس و ایران را در زمینه اجرای پادمان‌ها مشخص می‌کند. بنابراین، تدابیر پادمانی آژانس در ایران همانند هر کشور دیگری که توافق جامع پادمان دارد، برقرار است.
وی با بیان اینکه شرایط ایران را در پی حمله به تاسیسات اتمی کشور را درک می‌کند، افزود: من آمادگی آژانس را برای بررسی نگرانی‌ها و پیشنهادهای ایران، در حدی که با توافق پادمان سازگار باشد، اعلام کرده‌ام. دقیقاً همین موضوع، محور گفت‌وگوهای چند هفته گذشته ما در تهران و وین بوده تا بر سر گام‌های عملی لازم برای اجرای فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران به توافق برسیم.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرد: پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شده است. امید صادقانه من این است که ظرف چند روز آینده بتوان به نتیجه موفق این گفت‌وگوها رسید تا ازسرگیری کامل و ضروری همکاری ما با ایران امکان‌پذیر شود. اطمینان دارم با اجرای این گام‌های عملی، سایر رایزنی‌ها و روندهای مهم دیپلماتیک نیز بر بستری امیدوارکننده‌تر پیش خواهد رفت و به نتایج مثبتی منتهی خواهد شد.
وی مدعی شد: اجرای کامل حقوق و تعهدات آژانس و ایران ذیل توافق پادمان ان‌پی‌تی برای ایران، شرط اساسی بهبود واقعی اوضاع به شمار می‌رود. هنوز فرصت وجود دارد، اما نه چندان زیاد؛ همیشه وقتی حسن نیت و حس مسئولیت روشن وجود داشته باشد، زمان کافی خواهد بود. این پیام من برای ایران است و شما فرصت کافی خواهید داشت تا دیدگاه‌های خود را بیان کنید. ما آماده‌ایم که بشنویم، به‌ویژه نظرات ایران و سایر کشورها درباره آنچه در جریان است. اطمینان می‌دهم که آژانس نهایت تلاش خود را در این مسیر به کار می‌گیرد.
تایید پیشرفت در مذاکرات
درهمین حال، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حاشیه نشست فصلی شورای حکام با اشاره به پیشرفت در گفت‌وگوهای اخیر با ایران تأکید کرد که مذاکرات در مسیر درستی قرار دارد و عنصر زمان برای رسیدن به توافق درباره ازسرگیری بازرسی‌ها نقشی حیاتی ایفا می‌کند. هنوز زمان مشخصی برای سفر او به ایران تعیین نشده اما امیدوار هستم که در چارچوب عادی‌سازی تماس‌ها و روابط بتواند دوباره سفر کند. وی گفت: اعتماد سازی بخشی از همان چیزی است که ما در حال تلاش برای انجام آن هستیم؛ از طریق رایزنی‌ها و مذاکرات و گفت‌وگوهایی که با ایران در سطوح مختلف داشته‌ایم و داریم. باید بگویم که چندین نشست فنی در تهران و همین‌طور اینجا در وین برگزار کرده‌ایم و خودم هم چندین گفت‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه ایران داشته‌ام. بنابراین فکر می‌کنم این یک فرایند است. کمی زمان خواهد برد، اما به نظر من در مسیر درستی حرکت می‌کنیم.
گروسی در پاسخ به پرسشی درباره اهمیت زمان در روند گفت‌وگوها خاطرنشان کرد: «این مسئله ابعاد مختلفی دارد. از یک طرف، وقتی به کار بازرسی‌های خودمان می‌رسیم، همان‌طور که می‌دانید این کار تحت توافقنامه جامع پادمان انجام می‌شود. این توافق الزام‌آور حقوقی است، نه صرفاً یک اقدام اعتمادساز. این سندی حقوقی است که ما با ایران داریم. در آن زمان‌بندی‌ها و مقرراتی وجود دارد، نه فقط برای بازرسی‌ها بلکه به‌ویژه زمانی که کشوری تغییرات مهمی در موجودی مواد هسته‌ای‌اش داشته باشد. کسانی که با این اسناد آشنا هستند می‌دانند که زمان‌بندی‌های عادی در توافقنامه پادمان از مدتی پیش سپری شده است. ما در این زمینه انعطاف نشان داده‌ایم، اما در عین حال باید آنچه ضروری است انجام شود، چون موضوع به مواد هسته‌ای در ایران مربوط است و نمی‌توان هفته‌ها و ماه‌ها همین‌طور ادامه داد.»
گروسی در پاسخ به پرسشی دیگر درباره ارتباط بازرسی‌ها با روند مکانیسم ماشه (پس‌گشت) تصریح کرد: «ما باید بازرسی‌ها را از سر بگیریم، چون این وظیفه ماست. نه به این خاطر که مکانیسم ماشه فعال شود یا برخی کشورها تصمیمی بگیرند. این موضوع کاملاً مجزاست. مکانیسم ماشه در حوزه گفت‌وگوهای سه کشور اروپایی با ایران است و کاملاً جدا از کاری است که ما در اینجا انجام می‌دهیم. وقتی می‌گویم باید بازرسی‌ها از سر گرفته شود، منظورم این است که این یک تعهد حقوقی میان آژانس و ایران است. البته ما در خلأ عمل نمی‌کنیم، بلکه در دنیای واقعی هستیم و این موضوع هم بخشی از تصویر کلی است. اینکه بتوانیم بگوییم «ما دوباره کار را شروع کرده‌ایم، در حال بازرسی هستیم و گزارش می‌دهیم»، بدون شک تأثیر مثبتی خواهد داشت.»
نگرانی‌های امنیتی ایران را جدی می‌گیریم
مدیرکل آژانس در واکنش به نگرانی ایران درباره سوءاستفاده احتمالی از اطلاعات محرمانه آژانس از سوی طرف‌های متخاصم گفت: «ایران یکی از کشورهای بیشترین بازرسی‌شده در جهان است و به‌خوبی می‌داند که آژانس هیچ‌گاه اطلاعات خود را در اختیار هیچ طرفی قرار نمی‌دهد. یکپارچگی کار آژانس تحت هیچ شرایطی نباید زیر سؤال برود. ادعای اینکه اطلاعات آژانس می‌تواند برای حمله مورد استفاده قرار گیرد، کاملاً بی‌اساس است. با این حال نگرانی‌های امنیتی ایران را جدی می‌گیریم و آماده گفت‌وگو برای ارائه اطمینان بیشتر هستیم.» وی درباره دشواری‌های توافق با ایران نیز توضیح داد: «مشکل در این است که باید بازرسی‌های متعددی انجام شود و به سایت‌هایی برویم که به‌طور جزئی یا کامل تخریب شده‌اند و دسترسی فیزیکی به آن‌ها دشوار است. مسائل مربوط به ایمنی و حتی پرتوزایی هم وجود دارد که ایران می‌گوید باید احتیاط‌هایی رعایت شود. همچنین در ایران فرایند تصمیم‌گیری تغییر کرده و اکنون سطوح بالای سیاسی درگیر هستند، در حالی که قبلاً بیشتر یک موضوع فنی بود. این‌ها همه زمان‌بر است، اما به توافق نزدیک شده‌ایم.» گروسی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال خروج ایران از پیمان منع اشاعه (ان‌پی‌تی) تأکید کرد: «به باور من پیمان ان‌پی‌تی منافع بسیاری دارد و خوشحالم که موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران ادامه عضویت در این پیمان است. البته صداهای سیاسی مخالف در ایران وجود دارد، اما تا این لحظه ایران عضو ان‌پی‌تی باقی مانده و امیدوارم همین‌طور ادامه یابد.»
ایران و آژانس مذاکراتی را برای رسیدن به چارچوب جدیدی درباره نحوه ادامه همکاری‌ها آغاز کرده‌اند. مقامات کشورمان بارها تأکید کرده‌اند که همکاری با آژانس تنها در صورتی معنا دارد که این سازمان به اصول بی‌طرفی و حرفه‌ای پایبند باشد و از سیاسی‌کاری پرهیز کند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،اعضای شورا در نشست فصلی شورای حکام که تا روز جمعه ادامه دارد، موضوعاتی چون ایمنی هسته‌ای، اجرای توافقنامه‌های پادمان و فعالیت‌های علمی و پژوهشی آژانس را بررسی می‌کنند.
بررسی گزارش‌های مدیرکل آژانس درباره نظارت و راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب توافقنامه جامع پادمان و برجام نیز از جمله موضوعات مورد توجه این نشست است.
پیشرفت در مذاکرات ایران و آژانس
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با اشاره به پیشرفت در مذاکرات فنی با ایران ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها ظرف چند روز آینده به نتیجه‌ای موفق برسد و زمینه ازسرگیری کامل همکاری‌های آژانس با تهران فراهم شود.
رافائل گروسی این مطلب را در آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح کرد که از صبح دیروز (دوشنبه) در وین آغاز شده است. وی اظهار داشت: بررسی برنامه هسته‌ای ایران در هفته‌های گذشته، به‌ویژه پس از حملات ماه ژوئن، در کانون تلاش‌های ما قرار داشته است. همان‌طور که به یاد دارید، درباره این موضوع به‌صورت شفاهی و با جزئیات هم در همین نشست شورا و هم در شورای امنیت سازمان ملل توضیح داده‌ام. همچنین در گزارش‌هایم به شورا، جزئیات مفصل آن را ارائه کرده‌ام.
تماس مستمر گروسی با تهران
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود: من به‌طور مستمر و نظام‌مند با ایران در تماس بوده‌ام تا به نگرانی‌های مطرح‌شده پاسخ دهم و راه‌هایی برای بازگرداندن همکاری ضروری میان آژانس و ایران بیابم. ما تحولات اخیر در تهران را با دقت دنبال کرده‌ایم، به‌ویژه تصویب قانونی در مجلس ایران برای تعلیق همکاری با آژانس که از سوی رئیس‌جمهور ایران تأیید شد.
گروسی ادامه داد: در گفت‌وگو با ایران آمادگی خود را برای درنظرگرفتن این تحول ابراز کرده‌ام، در عین حال یادآور شده‌ام که قوانین ملی می‌تواند در داخل کشور تعهداتی ایجاد کند، اما چنین الزامی برای آژانس به وجود نمی‌آورد. در این چارچوب، توافق جامع پادمان ایران همچنان به قوت خود باقی است و تنها سند الزام‌آور حقوقی محسوب می‌شود که حقوق و تعهدات آژانس و ایران را در زمینه اجرای پادمان‌ها مشخص می‌کند. بنابراین، تدابیر پادمانی آژانس در ایران همانند هر کشور دیگری که توافق جامع پادمان دارد، برقرار است.
وی با بیان اینکه شرایط ایران را در پی حمله به تاسیسات اتمی کشور را درک می‌کند، افزود: من آمادگی آژانس را برای بررسی نگرانی‌ها و پیشنهادهای ایران، در حدی که با توافق پادمان سازگار باشد، اعلام کرده‌ام. دقیقاً همین موضوع، محور گفت‌وگوهای چند هفته گذشته ما در تهران و وین بوده تا بر سر گام‌های عملی لازم برای اجرای فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران به توافق برسیم.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرد: پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شده است. امید صادقانه من این است که ظرف چند روز آینده بتوان به نتیجه موفق این گفت‌وگوها رسید تا ازسرگیری کامل و ضروری همکاری ما با ایران امکان‌پذیر شود. اطمینان دارم با اجرای این گام‌های عملی، سایر رایزنی‌ها و روندهای مهم دیپلماتیک نیز بر بستری امیدوارکننده‌تر پیش خواهد رفت و به نتایج مثبتی منتهی خواهد شد.
وی مدعی شد: اجرای کامل حقوق و تعهدات آژانس و ایران ذیل توافق پادمان ان‌پی‌تی برای ایران، شرط اساسی بهبود واقعی اوضاع به شمار می‌رود. هنوز فرصت وجود دارد، اما نه چندان زیاد؛ همیشه وقتی حسن نیت و حس مسئولیت روشن وجود داشته باشد، زمان کافی خواهد بود. این پیام من برای ایران است و شما فرصت کافی خواهید داشت تا دیدگاه‌های خود را بیان کنید. ما آماده‌ایم که بشنویم، به‌ویژه نظرات ایران و سایر کشورها درباره آنچه در جریان است. اطمینان می‌دهم که آژانس نهایت تلاش خود را در این مسیر به کار می‌گیرد.
تایید پیشرفت در مذاکرات
درهمین حال، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حاشیه نشست فصلی شورای حکام با اشاره به پیشرفت در گفت‌وگوهای اخیر با ایران تأکید کرد که مذاکرات در مسیر درستی قرار دارد و عنصر زمان برای رسیدن به توافق درباره ازسرگیری بازرسی‌ها نقشی حیاتی ایفا می‌کند. هنوز زمان مشخصی برای سفر او به ایران تعیین نشده اما امیدوار هستم که در چارچوب عادی‌سازی تماس‌ها و روابط بتواند دوباره سفر کند. وی گفت: اعتماد سازی بخشی از همان چیزی است که ما در حال تلاش برای انجام آن هستیم؛ از طریق رایزنی‌ها و مذاکرات و گفت‌وگوهایی که با ایران در سطوح مختلف داشته‌ایم و داریم. باید بگویم که چندین نشست فنی در تهران و همین‌طور اینجا در وین برگزار کرده‌ایم و خودم هم چندین گفت‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه ایران داشته‌ام. بنابراین فکر می‌کنم این یک فرایند است. کمی زمان خواهد برد، اما به نظر من در مسیر درستی حرکت می‌کنیم.
گروسی در پاسخ به پرسشی درباره اهمیت زمان در روند گفت‌وگوها خاطرنشان کرد: «این مسئله ابعاد مختلفی دارد. از یک طرف، وقتی به کار بازرسی‌های خودمان می‌رسیم، همان‌طور که می‌دانید این کار تحت توافقنامه جامع پادمان انجام می‌شود. این توافق الزام‌آور حقوقی است، نه صرفاً یک اقدام اعتمادساز. این سندی حقوقی است که ما با ایران داریم. در آن زمان‌بندی‌ها و مقرراتی وجود دارد، نه فقط برای بازرسی‌ها بلکه به‌ویژه زمانی که کشوری تغییرات مهمی در موجودی مواد هسته‌ای‌اش داشته باشد. کسانی که با این اسناد آشنا هستند می‌دانند که زمان‌بندی‌های عادی در توافقنامه پادمان از مدتی پیش سپری شده است. ما در این زمینه انعطاف نشان داده‌ایم، اما در عین حال باید آنچه ضروری است انجام شود، چون موضوع به مواد هسته‌ای در ایران مربوط است و نمی‌توان هفته‌ها و ماه‌ها همین‌طور ادامه داد.»
گروسی در پاسخ به پرسشی دیگر درباره ارتباط بازرسی‌ها با روند مکانیسم ماشه (پس‌گشت) تصریح کرد: «ما باید بازرسی‌ها را از سر بگیریم، چون این وظیفه ماست. نه به این خاطر که مکانیسم ماشه فعال شود یا برخی کشورها تصمیمی بگیرند. این موضوع کاملاً مجزاست. مکانیسم ماشه در حوزه گفت‌وگوهای سه کشور اروپایی با ایران است و کاملاً جدا از کاری است که ما در اینجا انجام می‌دهیم. وقتی می‌گویم باید بازرسی‌ها از سر گرفته شود، منظورم این است که این یک تعهد حقوقی میان آژانس و ایران است. البته ما در خلأ عمل نمی‌کنیم، بلکه در دنیای واقعی هستیم و این موضوع هم بخشی از تصویر کلی است. اینکه بتوانیم بگوییم «ما دوباره کار را شروع کرده‌ایم، در حال بازرسی هستیم و گزارش می‌دهیم»، بدون شک تأثیر مثبتی خواهد داشت.»
نگرانی‌های امنیتی ایران را جدی می‌گیریم
مدیرکل آژانس در واکنش به نگرانی ایران درباره سوءاستفاده احتمالی از اطلاعات محرمانه آژانس از سوی طرف‌های متخاصم گفت: «ایران یکی از کشورهای بیشترین بازرسی‌شده در جهان است و به‌خوبی می‌داند که آژانس هیچ‌گاه اطلاعات خود را در اختیار هیچ طرفی قرار نمی‌دهد. یکپارچگی کار آژانس تحت هیچ شرایطی نباید زیر سؤال برود. ادعای اینکه اطلاعات آژانس می‌تواند برای حمله مورد استفاده قرار گیرد، کاملاً بی‌اساس است. با این حال نگرانی‌های امنیتی ایران را جدی می‌گیریم و آماده گفت‌وگو برای ارائه اطمینان بیشتر هستیم.» وی درباره دشواری‌های توافق با ایران نیز توضیح داد: «مشکل در این است که باید بازرسی‌های متعددی انجام شود و به سایت‌هایی برویم که به‌طور جزئی یا کامل تخریب شده‌اند و دسترسی فیزیکی به آن‌ها دشوار است. مسائل مربوط به ایمنی و حتی پرتوزایی هم وجود دارد که ایران می‌گوید باید احتیاط‌هایی رعایت شود. همچنین در ایران فرایند تصمیم‌گیری تغییر کرده و اکنون سطوح بالای سیاسی درگیر هستند، در حالی که قبلاً بیشتر یک موضوع فنی بود. این‌ها همه زمان‌بر است، اما به توافق نزدیک شده‌ایم.» گروسی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال خروج ایران از پیمان منع اشاعه (ان‌پی‌تی) تأکید کرد: «به باور من پیمان ان‌پی‌تی منافع بسیاری دارد و خوشحالم که موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران ادامه عضویت در این پیمان است. البته صداهای سیاسی مخالف در ایران وجود دارد، اما تا این لحظه ایران عضو ان‌پی‌تی باقی مانده و امیدوارم همین‌طور ادامه یابد.»
ایران و آژانس مذاکراتی را برای رسیدن به چارچوب جدیدی درباره نحوه ادامه همکاری‌ها آغاز کرده‌اند. مقامات کشورمان بارها تأکید کرده‌اند که همکاری با آژانس تنها در صورتی معنا دارد که این سازمان به اصول بی‌طرفی و حرفه‌ای پایبند باشد و از سیاسی‌کاری پرهیز کند.