یک حقوقدان از مهمترین ویژگیهای دکتر کاتوزیان را توجه ویژه وی به مسئولیت اجتماعی عنوان کرد و گفت: اگر سن و منزلت علمی مرحوم کاتوزیان را در نظر بگیریم، ایشان میتوانستند از این ورطه دامن بکشند و کنارهگیری کنند ولی بشدت حساس بودند و نظر میدادند و در این مسئولیت اجتماعی مشارکت میکردند.
کامبیز نوروزی در گفتوگو با خبرنگار ایلنا به بیان برخی از ویژگیهای مرحوم دکتر ناصر کاتوزیان پرداخت و گفت: مرحوم دکتر کاتوزیان بیش از حقوقدانانی که من میشناسم، به مسائل اجتماعی توجه داشت. اندیشه حقوقی ایران به شدت از فقر اندیشه و فهم اجتماعی در رنج است و حتی بزرگترین نویسندگان حقوقی ایران و حتی برخی از آموزش حقوق در ایران درک اجتماعی از حقوق ندارند و این باعث شده تا محصولات حقوقی که بیرون میآید قادر به تنظیم حقوقی موضوعات نباشند.
این حقوقدان ادامه داد:قانون و مقرراتی که نوشته میشود اما نمیتواند با جامعه مطابقتی پیدا کند دلیلش،فقر اندیشه اجتماعی است. دکتر کاتوزیان بیش از دیگران به مسائل اجتماعی توجه داشت و حتی درباره قانون خانواده که در سال 1353 تصویب شد، یکی از نقدهایی که ایشان داشت، این بود که این قانون اعتباراتی حقوقی را ایجاد کرده با جامعه و واقعیت نظام خانواده در ایران سازگار نیست.
وی تاکید کرد:تا مقداری که در حد دانشجو در دوره لیسانس در خدمت ایشان بودم و بعدها نیز کتابها و مقالاتشان را دنبال میکردم تصورم بود که وی بیش از دیگران نسبت به مسائل اجتماعی توجه داشت و با حقوق برخورد ذهنی نداشتند.
نوروزی ادامه داد: از مسائلی که مورد توجه ایشان بود این بود که عدالت را از مفاهیم ذاتی حقوق تلقی میکردند و میتوان اینگونه استنباط کرد که عادلانه بودن را یکی از اوصاف حقوق میدانستند و اگر چیزی عادلانه نبود در آن به عنوان حقوق تشکیک وارد میکردند.
این مدرس حقوق با تاکید براینکه مرحوم کاتوزیان با وجود منزلت علمی بالایی که داشتند و سابقه درخشانی که چه در مقام قضاوت و چه در مقام استادی داشتند، از مسائل روز فاصله نگرفتند و همیشه در اندازه خودشان در مسائل روز دخالت داشتند، اظهار کرد: با وجود مشاغل بسیاری که در ارتباط با دانش حقوق در کشور وجود دارد، اما متاسفانه کمتر کسانی را میبینیم که با مسائل روز خودشان را آشنا و در آن مداخله میکنند. در صورتی که مشاغل حقوقی از جمله مسائلی هستند که به شدت با مسائل جاری اجتماعی نزدیک است و باید درباره مسائل روز حرف زد.
وی با اشاره به اینکه مرحوم کاتوزیان در سالهای اخیر باوجود اینکه سالمند هم بودند اما همچنان در حوزه مسئولیت اجتماعی مینوشتند و نظر میدادند و از بیان نظرشان نیزابایی نداشتند، یادآور شد: از نقدهای بسیار جدی که به رشته حقوق در ایران داریم این است که مسئولیت اجتماعی چندان مورد توجه نیست. شاید طی دو دهه اخیر که مسائل اجتماعی بسیار در جامعه اتفاق افتاده، تعداد حقوقدانی که وارد مسائل اجتماعی شدهاند و نظری دادهاند به تعداد انگشتان دو دست نخواهد رسید.
این حقوقدان ادامه داد: اگر سن و منزلت علمی مرحوم کاتوزیان را در نظر بگیریم، ایشان میتوانستند از این ورطه دامن بکشند و کنارهگیری کنند ولی بشدت حساس بودند و نظر میدادند و در این مسئولیت اجتماعی مشارکت میکردند.
نوروزی به سخنرانیهای مرحوم دکتر کاتوزیان در مورد مسائل صنفی وکلا و تاکید وی به استقلال وکلا اشاره کرد و گفت: دکتر کاتوزیان نان از قبل وکالت نخوردند ولی دغدغه وکالت را داشتند. اگر درباره ماده 187 یا بحث لایحه جامع وکالت که امروز مطرح است توجه کنید، مشاهده خواهید کرد که تعداد کمی از جامعه بزرگ حقوقی کشور در این خصوص موضعگیری و اظهار نظر کردهاند.
∎
نظر شما