سرویس تئاتر هنرآنلاین: بر اساس تعاریف متعددی که از تئاتر خیابانی ارائه میشود، یک نکته مشترک در مورد این گونه نمایشی وجود دارد و آن اینکه تئاترهای خیابانی عموما دربرگیرنده مضامین اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، فلسفی و... هستند که به کمک تکنیکهای خاصی به مخاطب ارائه میشوند. در نمایشهای خیابانی، بازیگر و تماشاگر معنای دیگری مییابند، با هم یکی میشوند و حتی گاهی جایشان را با هم عوض میکنند.
اگرچه گفته میشود رساندن تئاتر خیابانی ایران به سطح استانداردهای جهانی در حال حاضر امکانپذیر نیست، اما همین فرصتهای محدود نمایشهای سیار، تعزیههای خیابانی و برگزاری نمایشهای مناسبتی در فضای باز، دریچه خوبی برای اعتلای این گونه مهم تئاتری است و نوید روزهای بهتری را برای دستاندرکاران و دوستداران این هنر میدهد؛ چنانکه بنا به اظهارات مدیر بخش خیابانی سی و چهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر؛ امسال با توجه به رویکرد مرکز هنرهای نمایشی و خلأیی که طی چند سال گذشته در زمینه تئاتر خیابانی احساس میشد تلاش شده تا روند متفاوتی شکل بگیرد و تمام گروههای نمایشی حضور داشته باشند. همچنین بیشتر کارهای خیابانی دیالوگمحورند، اما تلاش شده تا در این دوره روند متفاوتی دنبال شود و آثار تنوع بیشتری داشته باشند.
بنابراین اگرچه ممکن است سطح کیفی آثار متوسط باشند اما بنابر گفتوگوهای صورت گرفته با کارگردانان آثار نمایشی شرکتکننده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی این دوره از جشنواره تئاتر فجر چنین برمیآید که آثار متنوعی در این بخش حضور دارند و تصویرسازی حرف اول را میزند.
براین اساس مروری اجمالی خواهیم داشت بر هشت اثر پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر که در ادامه میخوانید.
تلفیقی از سینما و تئاتر در یک نمایش خیابانی
نمایش "کسی فشنگها را نمیشناسد" به نویسندگی و کارگردانی امیرحسین شفیعی کاری از کارگاه تئاتر ایران از شهرستان ورامین یکی از آثار پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی جشنواره تئاتر فجر است که در روزهای نهم و دهم بهمنماه به مدت 25 دقیقه ساعت 18 در محوطه تئاتر شهر اجرا میشود.
امیرحسین شفیعی درباره این اثر نمایشی به خبرنگار هنرآنلاین گفت: این نمایش تلفیقی از سینما و تئاتر است و در کنار تصاویر نمایشی و اجرای بازیگران بخشهایی از فیلمهای هالیوودی نمایش داده میشود. در واقع از فیلمهای هالیوودی که خشونت را در جامعه آمریکا ترویج میدهند بر علیه خودشان در این نمایش استفاده میکنیم.
این کارگردان تئاتر با بیان اینکه این نمایش اثری تجربی بوده که به شیوه کارگاهی تولید شده است، ادامه داد: اجرای نمایشهای بدون کلام باعث میشود پارامترهای تئاتر بین المللی به آثار اضافه شود و از این طریق مفاهیم جهانی انتقال داده شود.
در خلاصه این نمایش آمده است؛ در حالی که تنها چند دقیقه تا پایان زندگی در جهان هستی باقی مانده است، نوزادی متولد میشود و ... .
رضا راد، علی براتی، روحاله سنایی، سروش کریمینژاد، رستا رضوی، مهرداد آبجار، مجید فاطمی، میلاد محمدزاده، محمدرضا ابراهیمی، محسن لطیفی، آصف جاودانفرد، یونس حمزهلویی، سیدمهدی باقری، پیمان گنجی، سامان توحیدی، علی آبسالان، محمد گلگزی، علی گلگزی، احسان سخی، علی پناهی، اشکان پناهی، علی باقری، علیرضا اردستانی و ... بازیگران این نمایش هستند.
"نوازش جوجه تیغی" نمایشی کارگری
نمایش "نوازش جوجه تیغی" نوشته محمدعلی رادمنش به کارگردانی فاطمه رادمنش کاری از گروه تئاتر "نانودراما" یکی دیگر از آثار پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و چهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر است که نهم بهمنماه ساعت 17 در محوطه مجموعه تئاتر شهر اجرا میشود.
فاطمه رادمنش کارگردان نمایش "نوازش جوجه تیغی" منتخب بخش خیابانی سیوچهارمین جشنواره تئاتر فجر، در رابطه با این نمایش به هنرآنلاین گفت: داستان این نمایش در مورد یک کارگری است که خانوادهاش در حال فروپاشی است و خود بیگانگی آنها را دربرگرفته است.
او در رابطه با انگیزه خود از انتخاب این نمایشنامه بیان می کند: همانطور که در تئاترهای خیابانی پرداختن به مشکلات حائز اهمیت است در این نمایش هم ما به این امر اشاره کردهایم و آنها را به تصویر میکشیم.
رادمنش با اشاره به اینکه این تئاتر جزء نمایش کارگری محسوب میشود، اظهار کرد: تئاتر کارگری جزء تأثیرگذارترین قسمت نمایش به حساب میآید و از دغدغه و مشکلات میگوید. همچنین راهکارهایی را نشان میدهد که بر اساس آن میتوانیم اهمیت تاثیرگذاری آن را متوجه شویم.
در خلاصه این نمایش آمده است؛ مادربزرگی میخواهد به کمک مردم، نوه پرخاشگرش که مردم از رفتارش به ستوه آمدهاند را با مراسم زار درمان کند اما پدر بچه ... .
علیمحمد رادمنش، فاطمه رادمنش، یکتا توکلی، محمدحسین اثنیعشری، محسن نگارستانی، آراد عبدالهی بازیگران این نمایش هستند.
.jpg)
وقتی که ˝مبارک˝ پا به دنیای آدمها میگذارد
نمایش "عروسکها عاشق میشوند" کاری از گروه نمایش آوا به نویسندگی و کارگردانی سمانه موسوی از تهران یکی از آثار پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و چهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر است که در روزهای چهارم و نهم بهمنماه به ترتیب در محوطه مجموعه تئاتر شهر و باغ هنر (خانه هنرمندان ایران) در ساعتهای 16:30 و 17 به اجرا درخواهد آمد.
سمانه موسوی در رابطه با ایده شکلگیری این نمایش به خبرنگار تئاتر هنرآنلاین گفت: دنیای امروز ما آدمها رفته رفته رنگ سیاهی به خود گرفته و تلخیها و سیاهیهایش لحظه به لحظه بیشتر میشود. اما در اوج این تلخیها و سیاهیها، همیشه معیارهایی وجود داشته که انسان را توانسته از سایر موجودات جدا کند، معیارهایی همچون گذشت و عشق که نجات بخش جهان نمایش من است. به دنبال این بودم تا از یک سو این سیاهیها را به گونهای به نمایش بگذارم و از سویی دیگر آن وجه اخلاقی انسان که او را جدا کرده نیز نمایش دهم؛ چرا که نمایش از دید من زمانی شکل میگرفت که این سیاهی در مقابل یک سفیدی و پاکی قرار گیرد، در نهایت نیز مجموعهای از این نگاه و تفکرات بود که مرا به خلق "عروسکها عاشق" میشوند وا داشت.
او در رابطه با فضا و موضوع نمایش ادامه داد: داستان از عروسک معروف نمایشهای ایرانی "مبارک" حرف میزند که از دنیای عروسکها خسته شده و میل به اختیار و انتخاب در او شکل گرفته و میخواهد دنیای آدمیان را تجربه کند. ما این فرصت را به نمایندگی از دنیای آدمیان به او میدهیم، در نتیجه مبارک تبدیل به یک آدم میشود. اما طولی نمیکشد که خستگیها و سیاهیهای دنیای آدمی او را زده و خسته میکند؛ در نتیجه پشیمان و ناامید قصد بازگشت به دنیای خود (دنیای عروسکها) میکند. در همین زمان است که با حضور زنی در نمایش، عاشق میشود و قدرت عشق نگه دارنده اوست. اما همزمان با این مسئله، او متوجه میشود زمان انسان بودن او سر آمده و باید به دنیای عروسکها باز گردد. در نتیجه او به واسطه قدرتی که عشق در او به وجود آورده، به دنبال یک جایگزین برای خود میگردد اما نمایش به گونهای پیش رفته که حتی اگر جایگزینی نیز پیدا شد، کاری نمیتوان انجام داد؛ به عبارتی، دیر شده است. چرا که قبل از پیدا شدن جایگزین، همان زنی که مبارک عاشقش شده بود، خود خواسته و از روی گذشت و فداکاری، به داخل خیمه رفته و جای مبارک تبدیل به عروسک شده است.
این کارگردان جوان تئاتر با اشاره به چگونگی اجرای نمایش، افزود: ما این نمایش را بر طبق الگوی نمایشهای شادی آور ایرانی طراحی کردیم و در اجرا از ترکیب سیاه بازی و خیمه شب بازی استفاده کردیم. درست است که در هر دو گونه، سیاه به عنوان شخص محور حضور دارد اما یکی در دنیای آدمیان و آن دیگری در دنیای عروسکها حضور دارد. نگاه ما به سمتی بود که میخواستیم ببینیم که سیاه و مبارک خیمه شب بازی را اگر در دنیای آدمیان بیاوریم، چقدر تفاوت ایجاد میشود. این تفاوتها از دید ما اثر را جذاب و سرشار از کنشهای گاه و بیگاه میکرد ، به همین دلیل ترجیح را بر این گذاشتیم از پند و اندرز و شعار دوری کنیم و اینها را تا آنجا که میتوانیم مورد قضاوت مخاطب قرار دهیم، فکر میکنم این ایده و تضاد مسئلهایست که هم کشش و هم تنوع و نوآوری ایجاد میکند.
موسوی با این یادآوری که موسیقی نیز همواره یکی از تکیهگاههای اصلی نمایش ایرانی و به ویژه سیاهبازی و خیمهشببازی است؛ تاکید کرد: همان طور که میدانید تماشاگر ایرانی همواره سیاه بازی را با موسیقیاش دیده و شنیده اما ما در این نمایش سعی کردیم نوآوری و خلاقیتی از خود نشان دهیم، بنابراین در بسیاری از قطعات معروف روحوضی دست بردیم و سعی کردیم هر یک را در دستگاهی موسیقیایی بگنجانیم. به طور خلاصه میتوان گفت موسیقی این اثر را سازهای زیادی همچون کمانچه، تمبک، طبل ریز و... ساخت و پرداخت کرده که این امر به شدت در موفقیت اجرای نمایش ما را همراهی کرده است.
حسین ناظمیانپور، رامیار خاطری، مصطفی براتی، نازنین کرمی بازیگران این نمایش هستند.
"هملت˝ راوی تروریسیم در منطقه
نمایش خیابانی "بودن یا نبودن در میدان جنگ" به نویسندگی و کارگردانی سعید خیرالهی کاری از گروه نمایش ریرا از شهرستان دهلران از جمله آثار پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر است که در روزهای پنجم و ششم بهمن به ترتیب در ساعت های 18 و 17 در محوطه مجموعه تئاتر شهر و باغ هنر(خانه هنرمندان ایران) به اجرا در خواهد آمد.
سعید خیرالهی در رابطه با فضا و موضوع نمایش به خبرنگار تئاتر هنرآنلاین گفت: این نمایش اثر آدابتهای از اثر "هملت" است که ما آن را در فضای جنگی اجرا میکنیم. به این ترتیب داستان توسط روح چند سرباز که در جنگ کشته شدهاند تعریف میشود. داستان نمایش از این قرار است که به هملت خبر میدهند پدرش توسط تروریستها کشته شده است و او که در صدد گرفتن انتقام است بعد از مدتی متوجه میشود عمو و مادرش یک کارخانه بمبسازی راه انداختهاند و پدرش به وسیله همین بمبها کشته شده است و...
او در رابطه با ایده اولیه این نمایش خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر شاهد جنگهای نیابتی در کشورهای اطراف خود هستیم. در دل این اتفاقات نیز شاهد پارادوکسهای عجیبی هستیم، به عنوان مثال گاها میشنویم افرادی که بعضا سالها در کشورهای متمدن و دموکرات زندگی کردهاند با پیوستن به گروههای ارتجاعی به بدویگری و جنایات هولناک روی آوردهاند. بنابراین من درصدد تحلیل این پارادوکس برآمدم. از سویی نیز درحالی که بخشی از جهان در آرامش به سر میبرند بخش دیگری از کشورهای دنیا درگیر جنگ و خونریزیهای بیامان هستند و بعد میبینیم که تمام آلات و تجهیزاتی که در اختیار افراد درگیر جنگ قرار میگیرد توسط همین مردمان به ظاهر متمدن در سوی دیگر تهیه میشود.
این کارگردان تئاتر با اشاره به چگونگی اجرای این نمایش، بیان کرد: سعی ما در اجرای این نمایش این بوده که از فضای تراژدی دور باشیم و فضایی کمدی و فانتزی به نمایش "هملت" بدهیم. همچنین در کنار عوامل خوبی که در این کار حضور دارند، فضای کمیک و طنز این نمایش باعث میشود مخاطب به خوبی با آن ارتباط برقرار کند و ما علاوه بر طنز موقعیت و طنزهای کلامی مخاطب را با یک اثر آدابته شده از یک متن خارجی در خیابان آشنا میکنیم.
حسام خلیلنژاد، مصطفی کولیوندی، مرتضی علیدادی و دلارام ترکی در این نمایش ایفای نقش می کنند.
تریولوژی جهانی عاری از جنگ
نمایش "فیگور" کاری از گروه "تجربه نو" نوشته اصغر خلیلی به کارگردانی مجتبی خلیلی یکی دیگر از آثار پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر است که در روزهای هفتم و نهم بهمن ماه به ترتیب در ساعت های 18 و 17 در محوطه مجموعه تئاتر شهر و محوطه برج میلاد اجرا می شود.
اصغر خلیلی نویسنده این نمایش به هنرآنلاین گفت: این اثر یک سه گانه است که نمایش "فیگور" آخرین و تکمیل کننده این آثار است. جهانی عاری از جنگ موضوعی است که در این تریولوژی به آن پرداختهایم.
او عنوان کرد: گروه تئاتر "تجربه نو" از شش عضو فعال در سه زمینه تئاتر عروسکی، صحنهای و خیابانی تشکیل شده است و در تولید تمام آثار همه با یکدیگر تعامل و همراهی دارند.
کارگردان نمایش "الیور تویست" خاطرنشان میکند: اجراهای برون مرزی برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است به همین دلیل در اجراهایمان تصویرسازی از جایگاه خاصی برخوردار است. تصویرسازی توسط بازیگران نمایش شکل میگیرد. موضوع و نوع اجرا به گونهای است که قابلیت برقراری ارتباط با تمام مخاطبان را دارد و آن به دلیل نگاه انسانی حاکم بر آن است.
او افزود: این نخستین کاری نیست که در تئاتر خیابانی نوشتهام، پیش از این نمایشهایی مانند "کابوس واقعی" و "شطرنج" را نوشته و اجرا کردهام. کارگردانی این نمایش بر عهده مجتبی خلیلی است البته ما همیشه با هم تعامل داشتهایم.
خلیلی در رابطه با اهمیت تئاتر خیابانی گفت: معتقدم نمایش خیابانی فراتر از اجرای صحنهای است، تنها جنبه عام بودن و سرگرمی را ندارند. مخاطب آن گستردهتر است بنابراین باید از ویژگیهای خاص و درستی برخوردار باشد تا همه بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. چراکه این نمایشها به مانند کارهای صحنهای نیست که تماشاگرانش از قبل و با آگاهی و شناخت به تماشای آن بنشینند. عموما کارگردانان این حوزه میتوانند در صحنه هم موفق عمل کنند.
در خلاصه این نمایش آمده است؛ فیگورهای سربازان جنگ، معلق در میان زمین و هوا، و پرنده صلح آنها را رهایی میبخشد.
مرجان قاسمی، آرزو علیپور، محسن اسدی، حسین امیری، علی گنجی، محمدجواد محمدی و محمدرضا مهدی بازیگرانی هستند که در این نمایش ایفای نقش می کنند.
.jpg)
پارادوکس آیینهای نمایشی
نمایش "خوشه برنج" به نویسندگی و کارگردانی محسن اردشیر یکی از آثار راه یافته به بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و چهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر است که در روزهای هفتم و هشتم بهمن ماه به ترتیب در ساعت های 17 و 16:30 در محوطه برج میلاد و محوطه مجموعه تئاتر شهر پذیرای علاقمندان تئاتر است.
محسن اردشیر در رابطه با ایده اولیه این نمایش به خبرنگار تئاتر هنرآنلاین گفت: کشور ما در حال حاضر به شکل عجیبی در خشک سالی به سر میبرد؛ به طوری که روستاهای اطراف استان مازندران هم با اینکه سرسبزترین استان کشور به شمار میآید دچار کم آبیهای شدهاند. ایده شکلگیری این اثر هم از دغدغه من برای مسائل زیست محیطی شکل گرفت. در ارتباط با همین موضوع به این فکر افتادم که در گذشته مردم ما به هنگام بارشهای بیش از حد، آئینی را با عنوان "مم مم شو" اجرا میکردند که طی آن آئین از طبیعت میخواستند تا از بارشهای بیاندازه جلوگیری کند. اما اکنون چیزی حدود ۲۵ سال است که دیگر این آئین اجرا نمیشود و ما شاهد بارشهای آنچنانی نیستیم که نیازی به برگزاری این آئین باشد و به جای آن ما آئین "شیلونه" یا "تمنای باران" را داریم که با برگزاری این آئین از طبیعت میخواهیم که زمینهای ما را از خطر خشکسالی نجات دهد. پارادوکس این دو آئین در نهایت موجب خلق "خوشه برنج" شد.
او با اشاره به خط داستانی این نمایش ادامه داد: "خوشه برنج" روایت عشق یک کشاورز به خوشه برنج است. بنا به شرایط نامناسب آب و هوایی خوشه برنجی که این کشاورز به آن عشق میورزد به مرگ نزدیک میشود اما در نهایت با برپایی آئین تمنای باران این خوشه برنج از مرگ نجات پیدا میکند و زندگی دوباره شکل میگیرد.
کارگردان نمایش "خوشه برنج" در رابطه با چگونگی اجرای این نمایش در جشنواره تئاتر فجر بیان کرد: ما حدود دو سال پیش پرمخاطبترین اجرای تئاتر خیابانی در جشنواره فجر را داشتیم. موسیقی در این نمایش حرف اول را میزند و برای اجرا از تمام شیوههای ترکیبی خیابانی بهره بردیم. این نمایش به لحاظ بصری هم به گونهای است که میتواند مخاطب را جذب کند.
محمدرضا شجاعی، مجید اکبری، مرتضی ابراهیمی، اسماعیل شایانپور، کمیل احمدی، محمد آذرگشپ، سعید نصیری، علی اهنگری، علیرضا قربانی، مهیار ورزگان، امیرعلی یزدی، آیدا احمدی، نگار مجدد، یسنا بهداد، حُسنی هدایتی، امیرمحمد بهزادی، علی تقیزاده، حسین رضایی، شایق موسوی، سجاد حسینی، افشین نبیپور، پونه قدیری، غنچه شکوهیان، سارا برزهکار بازیگران این نمایش هستند.
بازسازی خواب در عالم واقع
نمایش "خانه" به نویسندگی و کارگردانی خداداد خدام کاری از گروه "نماد" از شهرستان اراک یکی از آثار پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی وچهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر است که در روزهای ششم و هفتم بهمن ماه به ترتیب در ساعت های 17 و 18 در محوطه برج میلاد و محوطه مجموعه تئاتر شهر اجرا می شود.
خداداد خدام در رابطه با این اثر نمایشی به خبرنگار تئاتر هنرآنلاین گفت: این نمایش که قرار است یک دغدغه و معضل اجتماعی را با شیوه نمایش های ایرانی به تصویر بکشد؛ روایتگر داستان مردی است که پس از سالیان طولانی گمشده خود را در خواب میبیند اما از آنجا که امکان وقوع و تعبیر آن در عالم واقع وجود ندارد تصمیم می گیرد تا آن خواب را به گونه ای بازسازی کند، بنابراین به کمک دو تن از دوستان خود که یکی نقال و دیگری نوازنده تعزیه است، آن خواب را در عالم واقع بازسازی می کند تا به این وسیله رویای خود را تعبیر کرده باشد.
او با این توضیح که این نمایش با تکیه بر مفاهیم انتزاعی قصد دارد مسئله کم رنگ شدن روابط میان اعضای خانواده را به تصویر بکشد، با اشاره به چگونگی اجرای نمایش، افزود: از آنجا که نمایش های ایرانی ارتباط خوبی با تماشاگر در محیط باز برقرار می کنند ما اجرای محیطی آن را به اجرای صحنه ای ترجیح دادیم و برای اجرا از شیوه هایی همچون تعزیه ،نقالی و پرده خوانی استفاده کردیم.
این کارگردان تئاتر همچنین در بخش دیگری از این گفتوگو با بیان اینکه ذات هنر دیده شدن و اثبات است، اظهار کرد: کسانی که وارد هنر می شوند خواسته درونی شان دیده شدن و اثبات خود است قطعا روی صحنه رفتن و معرفی شدن در پروسه تئاتر و در نمایش کار بلند بسیار طولانی است و ممکن است حضور کم تجربه ها در این مسیر طولانی باعث آسیب و سرخوردگی شان شود؛ اما کار کوتاه این فرصت را می دهد تا تجربه پیدا کنند و انگیزه ایفای یک نقش کوتاه یا کارگردانی و نویسندگی یک کار کوتاه مسیر را برای این افراد باز می کند.
خدام ادامه داد: حتی این جشنواره فرصتی شده است تا بسیاری از بازیگران و کارگردانان با تجربه نیز دست به قلم ببرند و تجربه سالیان خود را در حیطه نمایشنامه کوتاه محک بزنند.
محمد صمدیان، خداداد خدام، کامران صمدیان بازیگران این نمایش هستند.
نمایشی خیابانی با موضوع مقاومت
نمایش "مین بال" نوشته سید محسن مهدویان به کارگردانی صادق حسین پور کاری از گروه تئاتر پژواک از شهر رشت یکی از آثار پذیرفته شده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر است که در روزهای هفتم و هشتم بهمن، ساعت ۱۷ در باغ هنر و تئاتر شهر اجرا می شود.
در خلاصه این نمایش آمده است؛ کاپیتان از جانبازان اعصاب و روان هشت سال دفاع مقدس، به همراه همرزم خود، پس از سالها به دنبال زمین گمشده خود میگردد تا .... .
این نمایش با موضوع مقاومت با بازی بهرام نوری و محمد رسائلی اجرا خواد شد.
