ماجراجويي خطرناك سعودي براي دامن زدن به تنش‌ها و بسيج كشورهاي منطقه عليه ايران نگراني جامعه بين‌الملل را به همراه داشته است. وزيرخارجه سعودي بار ديگر ايران را به تنش‌آفريني متهم كرد و مدعي شد عربستان اقدامات بيشتري را عليه اين كشور انجام خواهد داد. وزير خارجه ايران نيز در نامه‌اي به دبيركل سازمان ملل نوشت: سعودي‌ها بايد بين حمايت از افراطيون و تلاش براي ثبات منطقه، يكي را انتخاب كنند. كاخ سفيد نيز از عربستان و ايران خواسته با مذاكرات دوجانبه مشكل را حل كنند. بي‌طرفي واشنگتن خشم رياض را در پي داشته است. مالزي نيز نماينده‌اي را براي وساطت بين دو طرف تعيين كرده است. اين درحالي است كه عربستان از اعضاي اتحاديه عرب و سازمان همكاري اسلامي دعوت كرده براي بررسي تنش با ايران نشستي برگزار كنند.
عربستان كه با دستاويز قرار دادن حوادث پيش آمده در مقابل سفارت اين كشور در تهران تلاش دارد ايران را در منطقه منزوي كند، دست به دامن سازمان‌هاي منطقه‌اي شده تا اهداف خود را از اين طريق عملي كند. كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس شنبه شب به درخواست سعودي در رياض گردهم آمدند تا تنش‌هاي به‌وجود آمده ميان عربستان و ايران را بررسي كنند. قرار است اتحاديه عرب نيز به درخواست عربستان امروز (يك‌شنبه) نشستي را براي بررسي تنش‌هاي به وجود آمده بين تهران- رياض برگزار كند. همچنين رژيم سعودي از سازمان همكاري اسلامي درخواست كرده در همين رابطه نشستي فوق‌العاده تشكيل دهد. هرچند كشورهاي داراي وزن سياسي از جمله تركيه، پاكستان و مصر وارد ماجراجويي جديد سعودي در مقابل ايران نشده‌اند ولي تلاش‌هاي رياض براي افزايش تنش‌ها در منطقه همچنان ادامه دارد و نگراني جامعه بين‌الملل را در پي داشته است. عادل الجبير، وزير خارجه سعودي در نشست ديروز شوراي همكاري خليج فارس در ادامه اظهارات بي‌اساس خود عليه ايران مدعي شد: «تشديد تنش از جانب ايران و نه از جانب كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس است. اقدامات ايران كارد را به استخوان رسانده است. اين ايران است كه عليه عربستان سعودي مرتكب جرائم مي‌شود. اگر ايران كشوري عقلاني باشد مي‌توان با آن تعامل كرد و اگر كشوري انقلابي باشد چنين چيزي امكانپذير نخواهد بود.» الجبير مدعي شد: «اگر تهران به سياست‌هاي كنوني‌اش ادامه دهد ما اقدامات بيشتري را بررسي مي‌كنيم.»
نگراني جامعه بين‌الملل
محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در نامه‌اي به بان كي مون، دبيركل سازمان ملل متحد نوشت: عربستان سعودي بايد بين ادامه حمايت از افراطيون و شدت بخشيدن به نفرت فرقه‌اي يا تقويت حسن همجواري و ثبات منطقه‌اي يكي را انتخاب كند. وزير خارجه ايران در اين نامه نوشته است: ايران هيچ علاقه‌اي به شدت گرفتن تنش در همسايگي خود ندارد و اميدوار است عربستان سعودي نيز راه منطق را در پيش بگيرد. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، ظريف در نامه خود نوشت: «از همان روزهاي نخست انتخاب حسن روحاني به عنوان رئيس جمهور ايران، من و رئيس جمهور هم به طور علني و هم خصوصي پيام‌هايي براي عربستان سعودي ارسال كرديم مبني بر اينكه ما آماده تعامل و گفت‌وگو براي تقويت ثبات منطقه‌اي و مقابله با خشونت‌هاي افراط‌گرايانه و بي‌ثبات‌كننده هستيم.»| بقيه در صفحه15
ادامه از صفحه اول
وزير خارجه ايران در ادامه اين نامه همچنين مقامات سعودي را به تلاش براي جلوگيري از شكل‌گيري يا به شكست كشاندن موافقتنامه هسته‌اي بين ايران و 5+1 متهم كرد. عربستان و شيخ‌نشين‌هاي حوزه خليج‌فارس پس از توافق هسته‌اي ايران با 5+1 نگراني خود را با اين توافق اعلام كردند و حتي براي تضمين گرفتن بيشتر از غرب، قراردادهاي نظامي با واشنگتن منعقد كردند.
هوا چون يينگ سخنگوي وزارت خارجه چين نيز با اشاره به تنش در روابط ايران و عربستان سعودي گفت: «چين مانند جامعه بين‌المللي به شدت نگران تحولات است و نگراني خود را در خصوص اين مسئله اعلام كرده است كه اتفاقات اخير مي‌تواند موجب تشديد درگيري‌ها در منطقه شود.»
وساطت اندونزی
كشورهاي داراي وزن سياسي که تنش بين ايران و عربستان را به صلاح نمي‌دانند، تلاش مي‌كنند با ميانجيگري بين دو طرف سطح تنش‌ها را كاهش دهند. پس از تركيه و روسيه، مالزي نيز آمادگي خود را براي وساطت ميان ايران و عربستان اعلام كرد. جوكو ويدودو، رئيس جمهور اندونزي جمعه شب گفت: «اندونزي به عنوان عضو جنبش غيرمتعهدها مي‌خواهد نقش خود را براي پايان تنش در مناسبات ايران و عربستان بازي كند.» رئيس جمهور اندونزي اعلام كرد كه وزير امور خارجه اين كشور قرار است روز دوشنبه يا سه‌شنبه عازم ايران و عربستان سعودي شود. ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه نيز در تماس تلفني با نخست‌وزير ايتاليا، درباره تنش‌هاي اخير در روابط ايران و عربستان سعودي گفت و گو كرد.
دوري غرب از رياض
هرچند رژيم سعودي اميدوار بود در تنش بين ايران و عربستان، واشنگتن جانب رياض را بگيرد ولي مقامات كاخ سفيد خود را از ماجرا بيرون كشيده و گفته‌اند كه تهران و رياض بايد دوجانبه مذاكره و تنش‌ها را حل كنند. جان كربي، سخنگوي وزارت خارجه امريكا در كنفرانس خبري درباره ميانجيگري بين اين دو كشور براي حل تنش‌ها گفت: «ما نظرمان را صريح بيان كرديم كه اينجا ميانجيگري مورد نياز نيست بلكه گفت‌وگوهاي دوجانبه و مذاكره آن چيزي است كه بايد حادث شود و ما از اين دو كشور مي‌خواهيم اين مسئله را عملي كنند.»
خشم رياض از بي‌طرفي غرب
محكوم كردن اعدام‌هاي گسترده در عربستان از سوي واشنگتن و بي‌طرف ماندن امريكا در تنش بين ايران و عربستان خشم مقامات سعودي را برانگيخته است. روزنامه «العرب»، چاپ لندن نوشته كه انتقادها به سياست امريكا در قبال تنش‌هاي ايجاد شده ميان ايران و عربستان از آنجا سرچشمه مي‌گيرد كه واشنگتن همانگونه كه حوادث سفارت عربستان در تهران را محكوم كرده با همان شدت اعدام شيخ نمر را نيز نكوهش كرده است. اين روزنامه نوشته: باتوجه به دوگانگي در سياست‌هاي كشورهاي غربي در اين باره رياض مطمئن شده كه غرب ترجيح مي‌دهد به ايران نزديك شود به همين دليل ميزان اعتماد ميان اين كشور و غرب كه از همپيمانان ديرين عربستان به شمار مي‌رود كاهش چشمگيري داشته است.
لازم به ذكر است عربستان و غرب در اكثر تحولات منطقه از جمله سوريه، عراق و يمن بايكديگر همسو هستند و سعودي‌ها انتظار داشتند در تنش با تهران هم در يك جبهه قرار بگيرند ولي غرب به اين خواسته سعودي پاسخ سردي داد. فيليپ استيونز، كارشناس بريتانيايي مدعي است: «باراك اوباما رئيس جمهور امريكا آماده نيست تا اولويت‌هاي خود را كه از ميل او به اجراي برجام نشئت گرفته تغيير دهد، به همين دليل مقام‌هاي سعودي از رشد روابط تهران و واشنگتن خشمگين شده و تلاش مي‌كنند چهره‌اي قدرتمند از خود در منطقه به نمايش بگذارند.»
همچنين سايت كوارتز نيز در تحليلي با انتقاد از تنش‌آفريني‌هاي رياض در منطقه مي‌نويسد: «اين اقدام رياض بهره‌اي نخواهد داشت و نگراني‌ها را نسبت به عقلانيت و ثبات اين كشور پادشاهي افزايش داده است. اين همپيمان ديرپاي امريكا آهسته آهسته مشت آهنين خود را در برابر مردم منطقه و كشور خود باز مي‌كند. اين حقيقت همراه با ايدئولوژي حاكم و زرادخانه انباشته اين كشور سبب مي‌شود، رياض بسيار خطرناك جلوه كند.»
محاكمه 4 ايراني در عربستان
رژيم سعودي كه در راستاي تشديد تنش‌ها سفارت ايران در يمن را مورد هدف قرار داد اين بار قصد دارد چهار ايراني را به اتهام جاسوسي و تروريستي محاكمه كند. پايگاه سعودي «عرب نيوز» خبر داد كه عربستان سعودي درصدد محاكمه سه ايراني به اتهام‌هاي تروريستي و يك تن ديگر به اتهام جاسوسي براي ايران و همكاري با سازمان اطلاعات اين كشور است. در گزارش اين رسانه كه البته خبرگزاري فرانسه هم آن را مخابره كرده آمده است: «دفتر تحقيقات و دادستاني كل در فرآيند ارجاع پرونده چهار تبعه ايراني دخيل در موضوعات مربوط به امنيت ملي (عربستان) به دادگاه جنايي ويژه براي برگزاري دادگاهشان است.»
تظاهرات در شرق عربستان
با گذشت يك هفته از اعدام شيخ نمر باقر النمر، روحاني برجسته شيعه تظاهرات شيعيان عربستان در شرق اين كشور همچنان ادامه دارد. شركت‌كنندگان در اين تظاهرات كه شامگاه جمعه در اعتراض به اعدام شيخ نمر برگزار شد، شعارهايي ضدآل‌سعود سر دادند. شركت‌كنندگان در اين تظاهرات درخواست كردند پيكر شيخ نمر و سه شهيد ديگر به آنها تحويل داده شود. شهر العواميه در شرق عربستان از يك هفته پيش تاكنون در اعتراض به اعدام شيخ نمر ناآرام است. تصاوير منتشره نيز نشان مي‌دهد صدها نفر در خيابان‌ها شعار مي‌دهند و بعضي از آنها لباس سياه پوشيده‌اند. يكي از ساكنان العواميه اعلام كرد: «شيخ نمر معترضي مسالمت‌جو بود و اعدام وي وضعيت را ناآرام‌تر خواهد كرد و وضعيت كنوني در مقايسه با قبل از اعدامش كاملاً تغيير كرده است.» از سوي ديگر، شماري از زره‌پوش‌هاي نيروهاي نظامي - امنيتي رژيم سعودي از چند جهت به شهرك العواميه در استان القطيف واقع در منطقه شرق عربستان يورش بردند. به گزارش شبكه تلويزيوني نبأ، نيروهاي سعودي همزمان با اين يورش اقدام به تيراندازي بي‌هدف در اين شهرك كردند.