به گزارش ایرنا، عربستان با قطع روابط دیپلماتیک با ایران، بر متحدان خود نیز فشار آورده تا از این اقدام پیروی کنند.
در این شرایط جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن اقدام غیرانسانی و غیراخلاقی ریاض در اعدام یک روحانی برجسته شیعه، تعرض به نمایندگی های دیپلماتیک عربستان سعودی را در تهران و مشهد غیرقابل قبول خوانده است.
بر خلاف ادعاها، ایران پس از اعدام آیت الله نمر اقدامی در قبال عربستان سعودی انجام نداد و افراد مشکوک که در داخل جمعیت معترضان علیه ساختمان های سفارتخانه و کنسولگری عربستان سعودی در تهران و مشهد اقدام کردند، نیز تحت پیگرد قضایی قرار گرفتند.
موضع گیری به موقع سران ایران و فاصله گیری از این جریان مشکوک، پیام مهمی برای جامعه جهانی و به ویژه سیاستمداران کشورهای منطقه خلیج فارس ارسال کرد که تهران شیوه های افراط گرایانه را برنمی تابد.
اما سران ریاض در چارچوب برنامه از قبل تعیین شده تنش آفرینی در منطقه ای با هدف جبران شکست های خود در سوریه و یمن، موضع و پیام شفاف ایران را نادیده گرفتند.

*** آیت الله نمر افراط گرا نبود
زندگینامه شهید آیت الله نمر و فیلم های سخنرانی این واقعیت را روشن می کند که وی به هیچ وجه فردی افراط گرا نبود.
آیت الله نمر شخصیت برجسته دینی و سیاسی عربستان در افزایش آگاهی سیاسی و اجتماعی و مذهبی شیعیان این کشور نقش زیادی داشت و به فعالیت های مسالمت آمیز شجاعانه سیاسی همراه با منطق و ایمان و دفاع از مظلومان و محرومان شهرت یافته بود و برای مخالفت و انتقاد علنی به شهادت رسید.
آیت الله شیخ نمر باقر النمر سال 1959 میلادی در العوامیه یکی از شهرهای استان القطیف در منطقه الشرقیه عربستان چشم به جهان گشود.
ایشان به یک خانواده والامقام در منطقه منتسب هستند که در آن روحانیون بی نظیر و برجسته ای همچون آیت الله شیخ محمد بن ناصر آل نمر پرورش یافته اند.
خاندان النمر همچنین وعاظ و خطبای منابر حسینی سرشناسی همچون پدربزرگ پدری وی حاج علی بن ناصر آل نمر را تربیت کرده و پرورش داده است.
شیخ نمر تحصیلات مقدماتی خود را در همان شهر العوامیه به پایان رساند و سال 1989، برای آشنایی نزدیک تر با انقلاب اسلامی و تحصیلات حوزوی ابتدا به ایران مهاجرت کرد تا در تهران در حوزه علمیه حضرت قائم(عج) حضور پیدا کند که همان سال توسط آیت الله سید محمدتقی مدرسی در تهران تأسیس شده بود.
وی پس از 10 سال تحصیل در حوزه علمیه حضرت قائم(عج)، عازم سوریه شد و در حوزه علمیه حضرت زینب (ع) برای ادامه تحصیلات حوزوی و علوم دینی در حضور اساتید این حوزه به تحصیل پرداخت.
شیخ نمر در مبارزات سیاسی خود بسیار صادقی بود و بدون هر گونه پیرایش یا ترس از زندانی شدن، سخنان خود را در دفاع از مظلومان بیان می کرد.

*** نمادهای جهانی عربستان
عربستان در جهان با نمادهای گردن زدن خیابانی، محرومیت مردم از مشارکت در امور سیاسی، سلطنت زیر چتر امنیتی، نبود نظام انتخاباتی، محرومیت زنان از آزادی های اجتماعی و حتی رانندگی، نبود نظام قضایی مبتنی بر حقوق بین المللی و حمایت از گروه های تروریستی القاعده، داعش، احرالشام و جندالشام شناخته می شود و دامنه این اقدامات ریاض اکنون کشورهای عربستان و سوریه را به بحران کشانده است.
اکنون معادله گروه های تروریستی متکی به دلارهای نفتی ریاض و تسلیحات خریداری شده از غرب برای همه جهانیان اشکار شده است.
در همین راستا، مقام های سعودی در اجلاسی که چندی پیش در ریاض با عنوان نشست نمایندگان گروه های معارض سوری برگزار شد، میزبان نمایندگان گروه های تروریستی احرار الشام و جیش الاسلام بودند.
این اقدام ریاض اعتراض مسکو را برانگیخت و «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه این کشور اعلام کرد روسیه حضور نمایندگان گروه های تروریستی احرار الشام و جیش الاسلام در مذاکرات سوری را نمی پذیرد.
با این وجود و در شرایطی که دیگر به مدرکی برای اثبات روابط عربستان سعودی با گروه های تروریستی نیاز نیست، ریاض جمهوری اسلامی ایران را به حمایت از تروریست ها متهم کرده است.
این ادعای رژیم آل سعود با توجه به خسارت هایی که ایران از تروریست ها دیده و نیز مبارزات تهران با گروه تروریستی داعش و حمایت از کشورهای سوریه و عراق در مبارزه با گروه های تروریستی مورد حمایت غربی عربی، نشان می دهد که ادعای عربستان هیچ مشروعیتی ندارد.

*** برنامه ریزی قتل شیخ نمر
شواهد موجود حاکی از برنامه ریزی رژیم ال سعود در قتل مظلومانه آیت الله نمر بود و در واقع قربانی توطئه سازمان یافته ای شد که توسط ریاض اجرا شد.
«سیمون باغداساروف» نماینده سابق دومای روسیه و رییس مرکز مطالعات خاورمیانه و آسیای مرکزی روسیه در این رابطه معتقد است که دولت عربستان سعودی قتل شیخ نمر باقر النمر روحانی برجسته این کشور را برای تیره کردن روابط با ایران از قبل برنامه ریزی کرده بود.
به گزارش ایتارتاس، باغداساروف که چندین سال عضو کمیسیون امور بین المللی دومای روسیه بوده است، تصریح کرد: رویارویی سیاسی و تیرگی روابط بین ایران و عربستان سعودی نامنتظره نبوده و آن را می شد پیش بینی کرد.
کارشناس روس اضافه کرد: این وضعیت از مدت ها پیش شروع شده بود و این مساله به سوریه هم مربوط می شود.
رییس مرکز مطالعات خاورمیانه و آسیای مرکزی در روسیه گفت: در یمن هم زد و خوردهای مسلحانه ادامه دارد و نکته قابل توجه این که قتل روحانی عربستانی با پایان اتش بس موقت در این کشور همراه شد و کاملا آشکار بود که دیر یا زود شیخ نمر اعدام می شود و عربستان سعودی در جستجوی فرصت مناسب بود تا روابط با ایران را تا حد ممکن تیره کند.
«الکسی پوشکوف» رئیس کمیسیون امور بین المللی دومای روسیه نیز معتقد است که عربستان سعودی با قطع روابط با ایران بطور عمدی به تنش آفرینی در مورد این کشور می پردازد.
پوشکوف روز دوشنبه در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر نوشت: ریاض که روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد به تنش آفرینی روی آورده است.
وی هشدار داد: این مساله بر اوضاع منطقه خاورمیانه که گرفتار هرج و مرج و خصومت شده است، تاثیر بسیار منفی خواهد گذاشت.
«میخاییل گوسی اف» کارشناس سیاسی و دیپبمات ارشد شوروی سابق نیز بر این باور است که هدف اصلی عربستان سعودی از تنش آفرینی علیه ایران، ضربه زدن به روند اجرای توافقنامه برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) بین تهران و 1+5 بود.
گوسی اف در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در مسکو تصریح کرد: مقام های عربستان سعودی بارها نارضایتی خود را از دستیابی مذاکره کنندگان هسته ای به توافق برجام اعلام کرده اند و از این که این برنامه برای لغو تحریم ها در مورد ایران به اجرا در می آید، نگران هستند.
این کارشناس روس یادآوری کرد: دولت عربستان قبلا سیاست های خود را با اسراییل علیه ایران و برنامه هسته ای تهران هماهنگ کرده و مواضع مشترکی در قبال برجام اتخاذ کرده اند که قابل تامل است.
وی با طرح این احتمال که عربستان سعودی آیت الله «نمر باقر النمر» را برای اجرای برنامه گسترده تنش آفرینی علیه ایران اعدام کرده است، گفت: ریاض می دانست تهران در قبال این اقدام سکوت نخواهد کرد و از واکنش تهران می تواند برای ضربه زدن به برجام استفاده کند.
دیپلمات شوروی سابق خاطرنشان کرد: حتی قبل از عقد برجام و در مراحل مذاکرات ایران و گروه 1+5 ، عربستان سعودی بارها برای ناکام گذاشتن این مذاکرات و جلوگیری از عقد این توافقنامه بسیار مهم بین المللی برنامه ریزی کرده و حتی بودجه نیز اختصاص داده بود. به همین دلیل احتمال زیاد وجود دارد که اعدام آیت الله نمر در راستای نقشه بزرگی انجام گرفته است تا تحریم ها در مورد ایران لغو نشود.
این کارشناس سیاسی روسیه اظهار کرد: در شرایطی که عربستان سعودی بجای مذاکره با ایران، با این کشور بزرگ منطقه قطع رابطه کرده است، تهران وظیفه بزرگی برای حفظ امنیت منطقه دارد و باید خویشتنداری کند.

***تلاش روسیه برای آشتی ایران و عربستان سعودی
با توجه به اینکه بروز تنش های شدید میان ایران و عربستان سعودی می تواند بر روند حل سیاسی بحران های خاورمیانه تاثیر منفی بگذارد، روسیه در شرایطی که در تعطیلات 10 روزه آغاز سال نو میلادی به سر می برد در این باره دو پیام داد.
نخست یک مقام وزارت امور خارجه روسیه آمادگی این کشور را برای میانجیگری میان ایران و عربستان سعودی اعلام کرد.
مقام روس در گفت و گو با خبرگزاری روسیا سگودنیا خاطرنشان کرد : مسکو دارای روابط دوستانه با تهران و ریاض است و درصورت لزوم، آماده است نقش میانجی را در رفع اختلافات موجود و جدید ایفا کند.
وی افزود: تاسف عمیق خود را از تنش در روابط ایران و عربستان ابراز می کنیم زیرا که باور داریم این دو کشور بزرگ مسلمان نقش بانفوذی در منطقه، عرصه جهانی و بازار نفت دارند.
این منبع تاکید کرد که مسکو انتظار دارد عربستان و ایران به مشارکت در مذاکرات وین درباره سوریه ادامه دهند.
وی همچنین به امادگی طرف روس برای دعوت از طرف های ایرانی و عربستانی برای مذاکره با یکدیگر اشاره کرد.
دومین پیام مسکو خویشتنداری تهران و ریاض بود که در قالب یک بیانیه از وزارت امور خارجه روسیه اعلام شد.
وزارت امور خارجه روسیه در این بیانیه با ابراز نگرانی درباره اوضاع خاورمیانه، از ایران و عربستان خواست مسائل خود از طریق گفت و گو و مذاکره حل و فصل کنند.
مسکو با ابراز نگرانی از متشنج شدن بیشتر اوضاع منطقه خاورمیانه خاطرنشان کرد: «روسیه با این دو کشور بزرگ منطقه روابط دوستانه سنتی دارد و از تهران ریاض و سایر کشورهای منطقه خلیج فارس مصرانه می خواهد خویشتنداری نشان دهند و از هر گونه اقدامی که وضعیت را پیچیده تر و تنش ها را تشدید کند ازجمله در عرصه بین مذاهب خودداری کنند.»

***علت های اصلی نگرانی روسیه از تیرگی روابط ایران و عربستان
علت اصلی این نگرانی مسکو استفاده گروه های تروریستی از فرصت موجود برای تشدید فعالیت های خود در منطقه خاورمیانه است.
آشکار است که در شرایط رقایت ژئوپلیتیکی و رویارویی سیاسی شدید در منطقه خاورمیانه ، گروه های تروریستی بستر و زمینه مناسبی برای گسترش دامنه فعالیت خود می یابند، هر چند ریاض تا کنون هم همکاری قابل توجهی در مبارزه با تروریسم نداشته است.
در نگاه بسیاری از کارشناسان، اقدامات ریاض در مقابله با گروه های تروریستی بیشتر نمایشنامه وار و غیر واقعی است زیرا مقام های عربستان از تروریست ها به عنوان ابزار برای دستیابی به اهداف خود استفاده و به همین دلیل این گروه ها را حمایت کرده و در کشورهایی مانند سوریه و عراق بکار می گیرند.
روس ها نگرانند که در صورت تشدید تنش بین تهران و ریاض، اقدام های عربستان سعودی سبب افزایش فعالیت گروه های تروریستی در منطقه شود که برای امنیت منطقه خاورمیانه چالش جدی به وجود می آورد.
معاون مرکز فناوری های سیاسی روسیه نیز در این رابطه اعلام کرد: قطع روابط دیپلماتیک عربستان سعودی با ایران اقدامی است که گروه تروریستی داعش از آن نفع خواهد برد و به این دلیل بر وضع امنیت منطقه تاثیر خواهد گذاشت.
«الکسی ماکارکین» در گفت و گو با خبرگزاری روسی اینترفاکس گفت: قطع روابط دیپلماتیک عربستان سعودی و ایران، مبارزه با تروریسم در منطقه خاورمیانه را به شدت دشوار و پیچیده می کند و گروه تروریستی تکفیری داعش بیش از دیگران از این وضعیت سود خواهد برد.
معاون مرکز فناوری های سیاسی روسیه گفت: این اقدام، وضع ژئوپلیتیکی را در منطقه تغییر نمی دهد، اما موجب تشدید اختلافات مذهبی خواهد شد و اعدام روحانی برجسته شیعه در عربستان سعودی و اعتراضات ایران به این اقدام، رویارویی ها را بیشتر نمایان کرد.
«کنستانتین کاساچیف» رییس کمیسیون امور بین المللی شورای فدراسیون (مجلس سنای روسیه) هم معتقد است که آمریکا از رژیم وفادار خود در عربستان سعودی در اعدام آیت الله نمر باقر نمر روحانی برجسته شیعه حمایت می کند.
مقام روس همچنین خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی که اختلاف مذهبی بین کشورهای منطقه رخ داده است، آمریکا با جانبداری از رژیم های وفادار رفتار غیرسازنده دارد.
اکنون روس ها به خوبی می دانند که آمریکا در رویارویی عربستان سعودی و ایران از متحد نزدیک خود در منطقه و حاکمان ریاض حمایت خواهد کرد. زیرا بهانه بیشتری برای استقرار نیروهای خود و توجیه حضور گسترده تر نظامی در کشورهای عربی خاورمیانه می یابد و از طرف دیگر تسلیحات بیشتری به کشورهای منطقه می فروشد.
اروپام*391**1516