سرویس بین الملل خرداد: در اینجا به  برخی از رویدادهای مهم در روابط پر فراز و نشیب میان ایران و عربستان سعودی در طول سه دهه گذشته اشاره می شود:

 

1979 میلادی، پیروزی انقلاب اسلامی خبری بد برای حکام عربستان سعودی

حاکمان عربستان سعودی با نگاهی مبهوت و همراه با سردرگمی به سقوط نظام محمدرضا پهلوی می نگریستند. آنان شاهد به قدرت رسیدن حکومتی اسلامی در ایران بودند که معتقد به مکتب شیعه بود و از این رو برای ایدئولوژی وهابی خود احساس خطر می کردند چرا که سالیان سال شیعیان عربستان را به حاشیه رانده بودند.

 

 

جنگ هشت ساله ایران و عراق؛ حمایت سعودی ها از دشمن ایرانیان

 

ایران در جریان جنگ هشت ساله تحمیلی از سوی عراق در فاصله سال های 1988-1980 میلادی از عربستان سعودی به دلیل حمایت از صدام حسین به شدت انتقاد کرد

 

 

1988-1987 میلادی حادثه مکه و کشتار ایرانیان

 

روابط ایران و عربستان سعودی در جولای سال 1987 میلادی به بدترین سطح ممکن رسید. در آن سال 402 زائر که 275 نفر از آنان ایرانی بودند در جریان برگزار مناسک حج جان خود را از دست دادند. معترضین به این حادثه در تهران به سفارت عربستان سعودی حمله کردند و هم چنین سفارت کویت نیز آتش زده شد. یکی از دیپلمات های سعودی در تهران بر اثر جراحات وارده جان خود را از دست داد. در آن زمان ریاض ایران را متهم به تعلل در انتقال دیپلنماتش به بیمارستان در عربستان سعودی کرد. ملک فهد قطع روابط ریاض با تهران را در سال 1988 میلادی اعلام کرد. روابط دو کشور اما در سال 1991 میلادی از سر گرفته شد.

 

 

سفر بلندپایه ترین مقام سعودی به تهران ، 1997 میلادی
در دسامبر سال 1997 میلادی ملک عبدالله به ایران سفر کرد. این نخستین سفر بلندپایه ترین مقام عربستان سعودی به ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی بود

 

 

دوره بهبود روابط تهران – ریاض، 1999 میلادی

 

ملک فهد پیروزی رییس جمهوری اصلاحات در انتخابات ریاست جمهوری را در سال 2001 میلادی تبریک گفت و اعلام کرد که ریاض از سیاست های اصلاح طلبانه تازه دولت ایران استقبال می کند. رییس جمهوری اصلاحات تلاش های گسترده ای را برای بهبود روابط ایران و عربستان سعودی انجام داد. او به عربستان سعودی سفر کرد سفری که از زمان پیروزی انقلاب در ایران بی سابقه بود. بهبود روابط میان ایران و عربستان سعودی منجر به امضای پیمان امنیتی میان دو کشور در آوریل سال 2001 میلادی شد.

 

 

فزایش تنش در روابط دو کشور، 2012-2003 میلادی

در سال 2003 میلادی پس از حمله نیروهای امریکایی علیه عراق و ساقط شدن حکومت صدام حسین در عراق ایران نفوذ بیش تری در عراق پیدا کرد که خود منجر به تغییر معادلات منطقه ای به نفع ایران شد.

در سال 2006 میلادی جنگ میان اسرائیل و حزب الله لبنان سبب شد تا عربستان سعودی از جانب ایران برای منافع خود در منطقه احساس خطر کند. برنامه هسته ای ایران به عامل نگرانی برای عربستان سعودی تبدیل شد. به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد بر این موضوع دامن زد.

طبق اسناد فاش شده از سوی ویکی لیکس، پادشاه عربستان سعودی در سال 2008 میلادی به دیپلمات های سعودی گفته بود که خواستار آن است که امریکا به ایران حمله کند و از این موضوع به عنوان "قطع کردن سر مار" یاد کرده بود.

بهار عربی، 2011 میلادی

 

عربستان سعودی در سال 2011 میلادی دچار هراسی عمیق از قیام های دموکراسی خواهانه مردمی در منطقه از تونس تا مصر شد. تظاهرات در بحرین نیز که خط قرمز رژیم سعودی محسوب می شد هراس سعودی ها را از افزایش قدرت شیعیان در منطقه موجب شد.

 

نیروهای سعودی برای سرکوب قیام مردمی در بحرین دست به مداخله مستقیم نظامی در آن کشور و ورود نیروهای نظامی و امنیتی شان زدند. امریکا مدعی شد که توطئه قتل سفیر عربستان سعودی در واشنگتن را کشف کرده است. ریاض مدعی شد که تهران عامل اصلی این سوء قصد بوده است در حالی که دولت ایران این ادعا را تکذیب کرد.

 

 

از سال 2011 میلادی تاکنون، بحران سوریه و توافق هسته ای 
دولت حسن روحانی از ژوئن سال 2013 میلادی اعلام کرد که ایران درصدد بهبود روابط با کشورهای مختلف به خصوص کشورهای عربی همسایه است. ایران در ماه نوامبر پس از حصول توافق هسته ای با قدرت های غربی متعهد شد که به بهبود روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مبادرت ورزد.

 

عربستان سعودی که ریاست شورای همکاری خلیج فارس را برعهده دارد در ماه دسامبر اعلام کرد که خواستار بهبود روابط با ایران است اما مدعی شد که ایران در امور داخلی کشورهای عربی مداخله می کند.

 

سردی روابط ایران و عربستان پس از بحران سوریه و جانبداری هر یک از دو کشور از یکی از طرفین درگیری سبب تشدید تنش میان روابط دو کشور شد.

 

مجروح شدن بیش از 15 زائر ایرانی در جریان سقوط جرثقیل در مکه در سپتامبر سال جاری میلادی و کشته شدن بیش از 400 زائر ایرانی در جریان حادثه اخیر در منا بر اثر بی کفایتی و مدیریت نادرست خج از سوی مسئولان سعودی به همراه عدم پاسخگویی مسئولان آن کشور بر شدت خصومت میان تهران و ریاض افزود. 

 

ژانویه 2016 میلادی؛ خط پایانی بر روابط دیپلماتیک تهران – ریاض

 

 

اوج گیری تنش در روابط ایران و عربستان سعودی درباره تحولات منطقه ای به خصوص بحران در سوریه و یمن و هم چنین نوع مواجهه با داعش در عراق در نهایت نشانه های خود را پس از اعدام شیخ نمر روحانی معترض شیعه در عربستان سعودی نشان داد.

 

در تاریخ 2 ژانویه 2016، پس از اعلام خبر اعدام 47 نفر توسط دولت عربستان سعودی به اتهام جرایم تروریستی که در میان انان شیخ نمر نیز حضور داشت مقام های سیاسی و دیپلماتیک ایران به طور رسمی این اقدام دولت سعودی را محکوم کردند با این حال، تعدادی از نیروهای خودسر با حمله به سفارت و کنسولگری های عربستان در تهران و مشهد و استفاده از کوکتل مولوتف و سنگ به همراه شکستن شیشه های دفتر کنسولی و به هم ریختن فضای داخلی آنجا سبب شدند تا ریاض تصمیم بگیرد روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرده و به سفیر جمهوری اسلامی ایران و دیپلمات ها ایرانی مهلت دهد تا خاک عربستان را ترک کنند.