کبری آکیش

 اعدام شهید آیت‌الله نمر باقر النمر، روحانی برجسته شیعی و 46 تن دیگر توسط رژیم عربستان سعودی اتفاق غیرمنتظره‌ و خشونت باری بود که نه تنها از سوی بسیاری از محافل و مقامات منطقه‌ای و بین‌المللی محکوم شد که نگرانی‌ها از بروز تنش‌های مذهبی در منطقه خاورمیانه را بشدت افزایش داد. همچنین سازمان‌های حقوق بشری اقدامات عربستان سعودی در اجرای مجازات اعدام و برگزاری دادگاه‌های نمایشی و غیرمنصفانه را از مصادیق صریح نقض حقوق بشر دانستند و از بروز این اقدام‌ها ابراز نگرانی شدید کردند. اما بجز واکنش‌های مرسوم دیپلماتیک، رسانه‌های مکتوب و شنیداری و تصویری نیز بنا بر رسالت خبری خود وضعیت اعدام‌ها از جمله اعدام شهید نمر باقر النمر و همچنین وضعیت زندگی و معیشت اقلیت‌های مذهبی قومی در عربستان را به انتقاد گرفتند.
روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی تحلیلی به انتقاد از شیوه حکومتداری ملک سلمان پرداخت. ستون نویس این روزنامه در تحلیل خود از وقایع داخلی عربستان در دوره ملک سلمان نوشت: از یک سال گذشته تاکنون که ملک سلمان، پادشاه فعلی عربستان سعودی به قدرت رسیده، شمار اعدام‌ها در این کشور بشدت افزایش یافته، طوری که دوم ژانویه 2016 تنها در یک روز 47 نفر اعدام شدند در حالی که در سال 2014 که ملک عبدالله در قدرت بود، 87 نفر اعدام شدند. آمار اعدامی‌های دوم ژانویه 2016 بیش از نیمی از اعدامی‌های کل سال 2014 است. گاردین در ادامه مطلب خود به گزارش عفو بین‌الملل درباره شمار اعدامی‌های سال 2015 عربستان که 157 نفر بود، اشاره کرد و نوشت، در گزارش عفو بین‌الملل آمده است این تعداد اعدامی در یک سال از سال 1995 تاکنون بی‌سابقه بوده است.
شبکه خبری ان‌بی‌سی نیوز هم در گزارشی ضمن ابراز تأسف از اعدام شیخ نمر آنچه را که باعث نگرانی در عربستان است، ادامه روند اعدام‌ها بویژه وضعیت کودکان زندانی توصیف کرد و نوشت، اکنون نگرانی‌های جدی درباره سرنوشت تظاهرات‌کنندگان کودک و نوجوانی که در زندان‌های عربستان به سر می‌برند و به اعدام محکوم شده‌ و در صف گردن‌زنی آل سعود هستند، وجود دارد. متحدان ریاض از جمله واشنگتن و لندن نباید چشمان خود را به روی چنین قساوت‌هایی ببندند و باید بسرعت از پادشاهی عربستان بخواهند، این رویه را تغییر دهد. شیخ نمر هرگز اتهامات سیاسی خود را انکار نمی‌کرد اما همواره تأکید می‌کرد، سلاح حمل نکرده و دیگران را به خشونت دعوت نکرده است.
نیویورک تایمز نیز در تحلیلی از تلاش دولت عربستان برای آماده‌سازی اذهان عمومی برای انجام این اعدام نوشت. به اعتقاد این روزنامه امریکایی، از گزارش‌های چند هفته اخیر وب‌سایت‌های خبری عربستان و العربیه، کانال ماهواره‌ای این کشور که حاوی مستندهای چند قسمتی با مضامین جنگ پادشاهی سعودی علیه القاعده بود، مشخص بود که عربستان در تلاش برای جهت دادن افکار عمومی به منظور خاصی در حال فعالیت است. اما با وجود این آماده سازی‌ها نمی‌توان شوک وارد شده به جامعه عربستان را نادیده گرفت. به تعبیر بسیاری از منتقدان و ناظران مسائل عربستان، افزایش اعدام‌ها و وضعیت حقوق بشر در این کشور می‌تواند منجر به اختلافات شدید داخلی شود. مجله امریکایی اسلیت در همین ارتباط نوشت، اعدام شیخ نمر، روحانی محبوب شیعه و 46 تن دیگر تنها در یک روز سراسر خاورمیانه را خشمگین کرد. هرچند اکثر کسانی که روز شنبه اعدام شدند به خاطر ارتباط با حملات القاعده در یک دهه اخیر محکوم به اعدام شده بودند اما قضیه شیخ نمر فرق می‌کرد. او طرفدار جدی صلح و تظاهرات‌های مسالمت‌آمیز بود. به اعتقاد تحلیلگر این مجله اعدام شیخ نمر همزمان با اعدام تروریست‌های مرتبط با القاعده با این هدف انجام شده که به صورت تلویحی نشان دهد، فعالیت او یک تهدید جدی برای امنیت ملی عربستان بوده است.  اما بجز تأثیرات داخلی هیچ تردیدی نیست که اعدام شیخ نمر می‌تواند تأثیر منطقه‌ای قابل توجهی نیز برای عربستان داشته باشد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به پیامدهای منطقه‌ای اعدام شیخ نمر پرداخت و نوشت، این اتفاق نقطه کانونی دیگری برای مشاجره‌های سیاسی و مذهبی بین ایران و عربستان به وجود آورد. تهران و ریاض در دو موضع مخالف جنگ‌های داخلی یمن و سوریه هستند و عربستان سعودی از اینکه نارضایتی خود را از توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهان آشکارا بیان کند، هیچ ابایی ندارد. آسوشیتدپرس در ادامه آورد، اعدام شیخ نمر روابط عراق و عربستان را نیز پیچیده کرد. سفارت عربستان در عراق جمعه گذشته پس از 25 سال بازگشایی شده بود اما اعدام شیخ نمر باعث شد، درخواست‌های عمومی بسیاری از حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق برای بسته شدن مجدد این سفارت مطرح شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، عربستان فرصت عادی شدن روابط دیپلماتیک با بغداد را از دست خواهد داد.