شیخ نمر باقر النمر؛ روحانی و مجتهد شیعه، فعال حقوق بشر عربستان اعدام شد. شیخ نمر سال 2014 در دادگاه عربستان سعودی به جرم اقدام علیه امنیت ملی و محاربه محکوم به اعدام با شمشیر و به صلیب کشیده شدن در انظار عمومی شد؛ شاید بتوان گفت یکی از فجیع‌ترین شیوه‌های محاکمه و این اقدام خود دلیل دیگری بر نقض حقوق بشر توسط حکومت آل‌سعود است. اعدام این روحانی شیعه با اعتراضات گسترده‌ای در میان مجامع اسلامی همراه بوده است تا جایی که حوزه علمیه قم در اعتراض به این اقدام یکشنبه را تعطیل کرده است. در این زمینه گفت‌وگویی با صباح زنگنه، دیپلمات سابق و تحلیلگر امور دیپلماسی داشتیم.

طبق اخبار منتشر شده، شیخ نمر هم علی‌رغم همه تلاش‌های بین‌المللی اعدام شد، حاکمان عربستان از این اقدام به دنبال چه بودند؟
اعدام شیخ نمر نشان‌دهنده ترس و نگرانی دولت آل‌سعود از آینده خود است. یک دولت در برابر شخص منتقدی که در سخنرانی‌هایش صرفا حقوق مردم خود را مطالبه می‌کند و هیچ‌گونه اقدام عملیاتی یا تروریستی انجام نداده است، نباید او را به اعدام محکوم کرد و چنین برخورد خشونت‌باری را انجام دهد. دولت عربستان در برابر چالش‌های مختلف داخلی و خارجی قرار گرفته و از اختلافات جناح‌های داخل خاندان حاکم رنج می‌برد و به نظر می‌آید این‌گونه اقدامات (اعدام شیخ نمر) به‌عنوان تلاشی برای سرپوش گذاشتن بر اختلافات داخلی و شکست‌های این دولت در منازعات منطقه‌ای است.

این اقدام عربستان سعودی اعتراضات بسیاری را به دنبال داشته است، پیامدهای اعدام شیخ نمر برای این کشور چه خواهد بود؟
پیامدهای چنین اقداماتی هم در داخل عربستان و هم در خارج از این کشور دیده خواهد شد؛ شخص النمر به‌عنوان یک عالم دینی که صرفا منتقد اوضاع و خواهان انجام اصلاحات در کشور بود با چنین سرنوشتی مواجه شد و این پیامی به مردم عربستان اعم از شیعه و سنی خواهد بود تا در برابر سیاست‌های غلط دولت عربستان به شیوه‌های مناسبی متوسل شوند و این دولت را بر سر جای خود بنشانند تا شاید به انجام اصلاحات تمکین کند.

آیا این اقدام اخیر حکومت آل‌سعود روابط میان اهل سنت و تشیع را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ آیا می‌توان این اقدام را سرکوب اقلیت شیعه دانست؟
این اعدام تاثیری بر روابط پیروان تشیع و اهل سنت نخواهد داشت، چراکه در میان افراد اعدام‌شده از اهل سنت مخالف دولت سعودی نیز حضور داشته‌اند. دلایل اعدام هرکدام از این افراد در یک فضا و در یک سطح خاص قابل تعریف است؛ مقایسه اعدام شیخ نمر با سایر مخالفانی که اعدام شده‌اند صرفا برای ایجاد یک فضای دودآلود و ابهام‌آلود صورت گرفته است؛ در حالی که معترضین که هرکدام به شیوه خاص خود علیه حکومت عربستان اقدام کرده بودند با اقدام شیخ النمر که صرفا در حد سخنرانی معترض بود، متفاوت است و نشان می‌دهد هم اهل سنت و هم شیعیان نسبت به دولت عربستان معترض هستند.

تعداد زیادی از بزرگان حوزه علمیه شیعه نیز در طول این دو سال به طرق مختلف پا در میانی کرده بودند تا شاید عربستان سعودی در زمینه پرونده شیخ نمر تجدید نظر کند، اما نه‌تنها پاسخی دریافت نشد که برعکس این روحانی شیعه نیز اعدام شد؛ واکنش ایران چه خواهد بود؟
دولت جمهوری اسلامی ایران نیز پیش‌تر هشدار داده بود و اکنون نیز باید معترض باشد. هم وزارت خارجه و هم سایر دستگاه‌ها باید اعتراض خود را به دولت عربستان، محافل بین‌المللی و حتی کشورهای همسایه اعلام کنند، چراکه چنین اقدامی نه‌تنها در جهت صلح، سازش، همکاری و همراهی نخواهد بود، بلکه به تنش و تشنج روابط در کل منطقه نیز کمک خواهد کرد.