خبرگزاری فارس- علی الله سلیمی: حکومت محلی موضوعی میان رشته ای است که از رشته های علمی متعددی نظیر علوم سیاسی، حقوق مدیریت، اقتصاد، علوم اجتماعی و جغرافیا بهره برده است. حکومت محلی وظایف گسترده دولت ملی را در مقیاس محدودتر انجام می دهد.

حاکمیت سیاسی در کشور پهناور ایران به سطوح پیچیده مدیریتی با محوریت عقانیت، اعتدال و کار آمدی وابسته است. حاصل مجموعه یافته ها را می توان در این جمله خلاصه کرد که «نظام مناسب برای ایران نظام نیمه متمرکز است.» در این خصوص، کتاب«حکومت محلی، یا استراتژی توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران» نوشته

محمدباقر قالیباف از جهات گوناگون قابل توجه است. این کتاب در پنج فصل تنظیم شده که با رویکرد توزیع قدرت متوازن سیاسی در واحد ملی به رهیافت جدیدی در مدیریت سرزمینی ایران منتهی شده است.

فصل اول کتاب به بررسی مفاهیم دولت و حکومت اختصاص دارد. در فصل دوم سازمان و ساختار حکومت محلی را مورد بحث قرار می دهد و در فصل سوم تمرکززدایی در چارچوب حکومت محلی تجزیه و تحلیل شده است. فصل چهارم تجارب حکومت محلی را مورد توجه قرار داده و فصل پنجم تمرکز و عدم تمرکز در ایران پس از استقرار دولت مدرن را ارزیابی کرده است.

کتاب حاضر از آن جهت قابل توجه است که در چند دهه اخیر مطالعات زیادی در کشورهای مختلف حول محور تمرکززدایی، خود مدیریتی، منطقه مداری و اختیارسپاری به منظور ارائه الگویی مناسب تر جهت توسعه یافتگی و نیز به منظور تشویق شهروندان به مشارکت حداکثری صورت گفته است. چرا که یکی از مباحث مهم مربوط به توسعه، تمرکززدایی است که خود به مولفه هایی چون سطح توسعه اقتصادی، وسعت و پراکندگی جغرافیایی و قومی و... وابسته است و علوه بر ابعاد حقوقی، دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اداری و اقتصادی است که باید در مورد هر کدام بحث و بررسی جداگانه ای صورت گیرد.

کتاب «حکومت محلی، یا استراتژی توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران» می کوشد به خواننده یادآوری کند که مطالعات بر روی تمرکززدایی برای راهبردی در جهت ایجاد تعادل در ساختار حکومت، استفاده بیشترین منابع و ظرفیت های سطوح خردتر در یک جامعه و تقویت پاسخ گویی مسئولان در برابر شهروندان از اهمیت خاصی برخوردار است. به بیان دیگر، در حکومت های محلی قدرتمند، علاوه بر وظایف خدماتی، اقتصادی و اجتماعی، به وظایف سیاسی، امنیتی و قضایی هم پرداخته می شود. همچنین در مراحل فرآیندی نیز از مرحله تشخیص و تصمیم گیری تا اجرا، نظارت و بازخورد در امور محلی دخالت می کنند. حکومت محلی که می تواند به صورت وسیله ای مطمئن برای شرکت مردم در تصمیم گیری های امــور محلی نقش مهمی ایفا کند، از لحاظ عملی یعنی در مفهوم توسعه نیز مورد توجه قرار گرفته اند. طرح های توسعه بر اساس یک آیین قراردادی در فرآیند برنامه ریزی های عمومی خود همواره حکومت های محلی را عامل مهمی در نظر داشته است که با واگذاری مدیریت شهری به نهادهای مردمی، اداره شهر شکلی پویا و زنده به خود گرفته و برای مشارکت کامل مردم در امور زمینه ایجاد می شود.

سازمان، یک موجودیت اجتماعی(دو نفر یا بیشتر)است که هدفدار بوده و به طور سنجیده و منطقی ساختار یافته باشد.(تقسیم وظایف مناسب با افراد). حکومت محلی نیز یک نوع سازمان عمومی است. به اعتقاد مولف، برای شناخت موثر حکومت های محلی نگرش سیستمی بهترین و کارآمدترین رویکرد است و برای شناخت مؤثر حکومت های محلی آن را باید به عنوان یک سیستم مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. تأثیر متقابل محیط و سازمان اهمیت دارد، حکومت های محلی به عنوان یک سیستم از عناصری تشکیل شده که هم از محیط تأثیر می پذیرد و هم می تواند بر محیط تأثیرگذار باشــد و درصورتی که عناصر تشکیل دهنده، تقویت کننده یکدیگر باشند می توانند محیط را تغییر دهند. ولی همواره محیط روی عملکرد حکومت های محلی تأثیرگذار بوده و آنها باید تا حدودی خــود را با محیط تطبیق دهند.

در کتاب حاضر به این مسئله هم تاکید می شود که از نظر مفهومی حکومت محلی چند بعدی است، یک موجودیت اجتماعی سازمان یافته که با احساس همبستگی و یگانگی توأم اســت و نیز یک بخش فرعی سیاسی از یک کشور است. کشور، ایالت یا واحدهای مهم سیاسی دیگر حکومت ترکیبی از مکانیسم های سیاســی برای اداره یک کشور به عنوان یک شخصیت حقوقی دارای مفهوم قانونی است. به لحاظ اجتماعی و فرهنگی یک گروه ســازمان یافته از افراد که درون محدودهای جغرافیایی خاص اقامت دارند، با یکدیگر پیوند ایجاد کرده و با احساس یگانگی همراه با خصایص اجتماعی فرهنگی که نشانگر خاصی نیز دارد، موجودیت اجتماعی جداگانه ای را تشکیل می دهند که از آن جمله می توان به به محل آنها اعم از روستا، شهرک، شهر، واحد تجاری صنعتی، عشایر و ترکیب اجتماعی فرهنگی جوامع شهری و روســتایی که در رخسار حکومت محلی منعکس می شود اشاره کرد. در مجموع، مهم ترین جنبه مفهوم حکومت محلی به ویژگی سیاسی آن برمی گردد. حکومت محلی از نظر سیاسی برای برآوردن نیازها از آزادی عملیاتی برخوردار است و این نماد حکومت محلی است.

در هر جامعه تعادلی از این فرهنگ ها باید وجود داشته باشد تا نارسایی ها در کاهش مشارکت سیاسی افراد جامعه برطرف شود و زمینه سیاسی لازم برای مشارکت مردم محل از طریق توسعه حکومت های محلی خودگردان فراهم شود. هرچه افراد محل از نظر اقتصادی دارای وضعیت بهتری باشــند، به عنوان یک منبع قوی برای اجرای برنامه های حکومت محلی ایفای نقش می کنند. ثبات مالی و وضعیت مناسب اقتصادی یکی از پایه های اصلی تعیین درجه استقلال سیاسی مدیریتی حکومت محلی بوده است.

کتاب حاضر از جداول و نمودارهای متعددی برخوردار است که برای وضوح بیشتر مباحث در کنار بحث های اصلی آمده است.

چاپ دوم کتاب «حکومت محلی، یا استراتژی توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران» در 241 صفحه و شمارگان 2000 نسخه از سوی موسسه انتشارات امیرکبیر چاپ و منتشر شده است.

انتهای پیام/و