معماری نیوز ا در میان بی‌تفاوتی مردم و مسئولان تهرانی‌ها دیروز را با هاله سنگینی در هوا و در برابر چشم‌هایشان گذراندند و سعی کردند تا می‌توانند نفس عمیق نکشند؛ مثل چند روز گذشته. اما آلودگی هوا دیروز یک فرق با چند روز آلوده‌ای که تهران این روزها از سر می‌گذراند، داشت؛ دیروز هوای تهران آن‌قدر در آلوده بودن، شورش را درآورد که از وضع هشدار برای گروه‌های حساس خارج شد و به وضع قرمز رسید؛ یعنی هوایی با غلظت ذرات معلق ۲.۵ میکرون و ۷برابر استاندارد سازمان بهداشت جهانی است.
برای همین بود که دیروز هم مسئولان شرکت کنترل کیفیت هوا، وزارت بهداشت و سازمان محیط‌زیست دراین‌باره هشدار دادند و هم معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره تشدید آلودگی هوای پایتخت اطلاعیه صادر کرد. این خبر را دیروز «وحید حسینی»، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا اعلام کرد. او گفت که دیروز هوای تهران به‌دلیل افزایش غلظت آلاینده وارد وضع قرمز شد و شرایط ناسالم برای همه افراد جامعه داشت: «شاخص کیفیت هوا روز دوشنبه روی عدد ۱۶۲ قرار گرفت و هوای تهران وارد وضع قرمز شده است و تنفس دراین هوا برای همه افراد جامعه ناسالم محسوب می‌شود.»
وحید حسینی در پاسخ به این سوال که آیا هوای تهران درشرایط هشدار است، گفت: «کیفیت هوای تهران دیروز با روز یکشنبه تفاوت چندانی ندارد اما روز دوشنبه شاخص کیفیت هوا بالای ۱۵۰ قرار گرفت و هوا وارد وضع قرمز یا همان هشدار شده اما زمانی که می‌گوییم هوای تهران برای گروه‌های حساس ناسالم است به این معنا نیست که سایر افراد تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرند و سایر افراد جامعه هم تحت‌تأثیر همان آلودگی‌ها قرار دارند و کیفیت هوای تهران تقریبا در بیشتر روزهای سال و در فصل‌های سرد سال تقریبا درهمین شرایط امروز است.» او در گفت‌وگو با «شهروند» گفت که دیروز دومین روز آلوده تهران در امسال است: «امسال ما یک روز را داشتیم که شاخص کیفیت هوا بالای ٢٠٠ بود، بعد از آن هم دیروز به‌عنوان ناسالم‌ترین روز تاکنون شناخته می‌شود.»
حسینی با بیان این‌که ٦٠درصد از آلایندگی که در هوای تهران تولید می‌شود از وسایل نقلیه متحرک است، ادامه داد: «بیشترین مشکل آلودگی هوای تهران، خودروها و موتورسیکلت‌های کاربراتوری است. ما می‌خواستیم آنها را در طرح کاهش آلودگی هوا در کلاس زرد بگذاریم که رفت‌وآمدشان محدود شود و اگر این اتفاق می‌افتاد، درصد زیادی از آلودگی هوا کم می‌شد ولی پلیس با اجرای آن مخالفت کرد. در ارتباط با خودروهای دیزلی دو‌سال است که ما فشار می‌آوریم که باید از فیلترهای دوده استفاده شود ولی خودروسازها به روش‌های مختلف از اجرای این موضوع سر باز می‌زنند و نهادهای دیگر هم به نوعی آن را اجرا نمی‌کنند.
درحالی که آلودگی هوا منتظر قوانین و اجرای آنها نمی‌ماند. از طرف دیگر ذرات معلقی که در هوای تهران است، بسیار ریز هستند و ماسک‌های معمولی تأثیر زیادی در کاهش تاثیرات آن ندارد چون رد می‌شوند. مردم فقط باید در روزهایی که هوای تهران بسیار آلوده است، کمتر بیرون بیایند چون در خانه پراکندگی این ذرات کمتر است.»
رطوبت بالای هوا، آلودگی را ملموس‌تر کرد
حسینی درباره علت کاهش شدید میدان دید در تهران در روزهای اخیر به‌ویژه دیروز افزود: «هوای تهران آلوده است و غلظت آلاینده‌ها کیفیت هوا را کاهش داده اما کاهش شدید میدان دید در تهران که شهروندان تهرانی شاید امروز آن را بیشتر احساس کرده‌اند، ناشی از بالابودن رطوبت هواست.
روز دوشنبه میزان رطوبت نسبی در هوا حدود ۸۰درصد برآورد شده و به نوعی آلودگی هوا و وجود مه در هوای تهران درآمیخته شده و بنابراین کاهش شدید میدان دید در تهران وابسته به آلودگی نیست و بخشی از این موضوع ناشی از رطوبت بالای هواست.» او تأکید کرد: «تهران در سال گذشته تا روز ۲۱ آذر ۶۸روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲روز ناسالم (در شرایط هشدار) را سپری کرده و امسال هم با ۶۳روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۳روز ناسالم برای همه افراد جامعه شرایطی مشابه سال گذشته داشته و این شرایط هم عجیب نیست چراکه کاری برای کاهش آلودگی هوای تهران انجام نشده است.» آلودگی هوای تهران اما دیروز به جایی رسید که معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که هوا برای تمامی گروه‌های جامعه و یعنی ٩میلیون شهروند تهرانی ناسالم است. دراین اطلاعیه آمده است: «با توجه به تشدید آلودگی هوای تهران، از عموم شهروندان درخواست شده چنانچه کار ضروری ندارند از خانه خارج نشوند و صرفا درصورت ضرورت مبادرت به خروج از منزل کنند، چراکه آلودگی هوای امروز به ٢٢ منطقه شهر تسری پیدا کرده، درصورتی که روز گذشته ١٠ منطقه تهران ازجمله مناطق ٢٠، ١٤و ١٧، آلوده‌ترین نقاط تهران بودند.»
حسینی در ادامه با تأکید بر این‌که درکشورهای مختلف دنیا راهکارهای آزموده‌شده‌ای وجود دارد و تمام این راهکارها با رویکردهای اجرایی برای اجرا در تهران مطالعه شده است، گفت: «مسأله این است که آلودگی هوا اولویت نیست نه برای مدیران و نه برای نمایندگان مردم. دلیل این‌که اولویت نیست، هم این است که مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا، مرگ خاموش است.
الان اگر حادثه‌ای رخ بدهد، مثلا هواپیمایی در تهران سقوط کند همه می‌آیند وسط کار و برنامه‌های تحقیق و تفحص می‌گذارند و دنبال عامل حادثه می‌گردند اما در تهران سالانه هزاران نفر دقیقا به دلیل آلودگی هوا جان می‌دهند و اگر ما آمار رسمی و محافظه‌کاران وزارت بهداشت درباره آمار مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا را درنظر بگیریم، یعنی همان ٥ و ٦هزار نفر را، این یعنی سالانه ٢٠ هواپیما در تهران سقوط می‌کند اما به چشم ما نمی‌آید.»
از طرف دیگر آلودگی هوای دیروز تهران آن‌قدر زیاد بود که حتی وزارت بهداشت هم دراین‌باره هشدار داد. «خسرو صادق‌نیت»، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اشاره به آلوده بودن هوای شهر تهران در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه این هفته گفت: «دراین شرایط افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی، کودکان و سالمندان باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل اجتناب کنند.» او ادامه داد:«درشرایط ناسالم بودن هوا، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا ریوی، کودکان و سالمندان باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل اجتناب ورزند و افراد دیگر باید فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند.»
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط‌زیست استان تهران هم دیروز درباره آخرین وضع هوای پایتخت توضیحاتی را ارایه کرد. «محمد رستگاری» با بیان این‌که بالاترین شاخص آلودگی هوا در ایستگاه‌های شهیدبهشتی با ١٧٩، پارک شکوفه١٧٣ و سوهانک با عدد ١٧٢ بوده است، به «شهروند»گفت: «اواخر دوشنبه شاهد ناپایداری هوا خواهیم بود که غلظت آلایندگی را کم می‌کند اما شرایط ناسالم هوا فردا (سه‌شنبه) ادامه خواهد داشت.» رستگاری با بیان این‌که روز گذشته نامه‌ای به آموزش‌وپرورش شهر تهران ارسال شد، ادامه داد: «برهمین اساس از آنها درخواست کردیم که کلاس‌های ورزش که در هوای آزاد است، را تعطیل کنند و همچنین نامه‌ای به بهزیستی شهر تهران ارسال شد تا از فعالیت کودکان در مهدکودک‌ها در فضای باز جلوگیری شود و همچنین اورژانس در حالت آماده‌باش است.»
او در توضیح بیشتر گفت:« دو عامل در ایجاد آلودگی هوا نقش دارند، یکی عوامل اقلیمی و دیگری میزان انتظار آلاینده های هوا. در بخش اول، وضعیت خارج از کنترل ماست و به شرایط اقلیمی باز می گردد، به هر حال هر سال در فصل پاییز وارونگی هوا وجود دارد و این یک پدیده طبیعی است، اما در مورد عامل دوم، می توان اقداماتی انجام داد که میزان انتشار آلاینده ها کمتر شود تا کیفیت هوای بهتری داشته باشیم.»
او ادامه داد:«طی سال های گذشته کارهای خوبی برای کاهش تاثیر عامل دوم انجام و منجر شده تا تعداد روزهای ناسالم کم شود، برای نمونه در سال ٩٣ نسبت به سال ٩٢، تهرانی‌ها ٤٤ روز کمتر در معرض آلودگی هوا قرار داشتند.»
او به اقداماتی که محیط زیست در سال های گذشته برای کاهش آلودگی هوا انجام داده اشاره کرد:« بهبود کیفیت سوخت، گازسوز کردن نیروگاه های شهر تهران، ارتقای استاندارد خودروهای جدید تولیدی به یورو ٤ و از رده خارج کردن حدود ٣٠٠ هزار خودرو در سطح کشور، از جمله اقداماتی است که در سال‌های گذشته برای کاهش آلودگی هوا صورت گرفته است، مجموع این اقدامات هم باعث شد تا میزان آلایندگی‌ها هر سال کمتر شود.»
رستگاری در پاسخ به بیماری‌هایی که نشات گرفته از آلودگی هواست، گفت:« این موضوع در حوزه تخصصی ما نیست، ما هم مسائلی که درباره شیوع بیماری های مرتبط با آلودگی هوا مطرح می‌شود را تایید نمی کنیم، اما معتقد هستیم که حساسیت و آگاهی مردم بالا رفته، به هر حال ما در سال های گذشته آلایندگی بیشتری داشتیم و خیلی از بیماری هایی که حالا خودشان را نشان داده اند، به احتمال زیاد مربوط به این آلودگی هاست.» با ادامه‌دارشدن آلودگی هوای پایتخت، شهردار منطقه ١٤ اعلام کرد: «به‌منظور کاهش آلودگی‌های محیط‌زیست، واحدهای صنفی آلاینده محیط‌زیست در منطقه١٤ تعطیل می‌شوند.»
فرهود حمیدی گفت: «این طرح در محله‌های منطقه به‌ویژه نقاطی که صنوف آلاینده بیشتری در آنها وجود دارد، در اولویت اجراست.»
∎
برای همین بود که دیروز هم مسئولان شرکت کنترل کیفیت هوا، وزارت بهداشت و سازمان محیط‌زیست دراین‌باره هشدار دادند و هم معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره تشدید آلودگی هوای پایتخت اطلاعیه صادر کرد. این خبر را دیروز «وحید حسینی»، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا اعلام کرد. او گفت که دیروز هوای تهران به‌دلیل افزایش غلظت آلاینده وارد وضع قرمز شد و شرایط ناسالم برای همه افراد جامعه داشت: «شاخص کیفیت هوا روز دوشنبه روی عدد ۱۶۲ قرار گرفت و هوای تهران وارد وضع قرمز شده است و تنفس دراین هوا برای همه افراد جامعه ناسالم محسوب می‌شود.»
وحید حسینی در پاسخ به این سوال که آیا هوای تهران درشرایط هشدار است، گفت: «کیفیت هوای تهران دیروز با روز یکشنبه تفاوت چندانی ندارد اما روز دوشنبه شاخص کیفیت هوا بالای ۱۵۰ قرار گرفت و هوا وارد وضع قرمز یا همان هشدار شده اما زمانی که می‌گوییم هوای تهران برای گروه‌های حساس ناسالم است به این معنا نیست که سایر افراد تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرند و سایر افراد جامعه هم تحت‌تأثیر همان آلودگی‌ها قرار دارند و کیفیت هوای تهران تقریبا در بیشتر روزهای سال و در فصل‌های سرد سال تقریبا درهمین شرایط امروز است.» او در گفت‌وگو با «شهروند» گفت که دیروز دومین روز آلوده تهران در امسال است: «امسال ما یک روز را داشتیم که شاخص کیفیت هوا بالای ٢٠٠ بود، بعد از آن هم دیروز به‌عنوان ناسالم‌ترین روز تاکنون شناخته می‌شود.»
حسینی با بیان این‌که ٦٠درصد از آلایندگی که در هوای تهران تولید می‌شود از وسایل نقلیه متحرک است، ادامه داد: «بیشترین مشکل آلودگی هوای تهران، خودروها و موتورسیکلت‌های کاربراتوری است. ما می‌خواستیم آنها را در طرح کاهش آلودگی هوا در کلاس زرد بگذاریم که رفت‌وآمدشان محدود شود و اگر این اتفاق می‌افتاد، درصد زیادی از آلودگی هوا کم می‌شد ولی پلیس با اجرای آن مخالفت کرد. در ارتباط با خودروهای دیزلی دو‌سال است که ما فشار می‌آوریم که باید از فیلترهای دوده استفاده شود ولی خودروسازها به روش‌های مختلف از اجرای این موضوع سر باز می‌زنند و نهادهای دیگر هم به نوعی آن را اجرا نمی‌کنند.
درحالی که آلودگی هوا منتظر قوانین و اجرای آنها نمی‌ماند. از طرف دیگر ذرات معلقی که در هوای تهران است، بسیار ریز هستند و ماسک‌های معمولی تأثیر زیادی در کاهش تاثیرات آن ندارد چون رد می‌شوند. مردم فقط باید در روزهایی که هوای تهران بسیار آلوده است، کمتر بیرون بیایند چون در خانه پراکندگی این ذرات کمتر است.»
رطوبت بالای هوا، آلودگی را ملموس‌تر کرد
حسینی درباره علت کاهش شدید میدان دید در تهران در روزهای اخیر به‌ویژه دیروز افزود: «هوای تهران آلوده است و غلظت آلاینده‌ها کیفیت هوا را کاهش داده اما کاهش شدید میدان دید در تهران که شهروندان تهرانی شاید امروز آن را بیشتر احساس کرده‌اند، ناشی از بالابودن رطوبت هواست.
روز دوشنبه میزان رطوبت نسبی در هوا حدود ۸۰درصد برآورد شده و به نوعی آلودگی هوا و وجود مه در هوای تهران درآمیخته شده و بنابراین کاهش شدید میدان دید در تهران وابسته به آلودگی نیست و بخشی از این موضوع ناشی از رطوبت بالای هواست.» او تأکید کرد: «تهران در سال گذشته تا روز ۲۱ آذر ۶۸روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲روز ناسالم (در شرایط هشدار) را سپری کرده و امسال هم با ۶۳روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۳روز ناسالم برای همه افراد جامعه شرایطی مشابه سال گذشته داشته و این شرایط هم عجیب نیست چراکه کاری برای کاهش آلودگی هوای تهران انجام نشده است.» آلودگی هوای تهران اما دیروز به جایی رسید که معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که هوا برای تمامی گروه‌های جامعه و یعنی ٩میلیون شهروند تهرانی ناسالم است. دراین اطلاعیه آمده است: «با توجه به تشدید آلودگی هوای تهران، از عموم شهروندان درخواست شده چنانچه کار ضروری ندارند از خانه خارج نشوند و صرفا درصورت ضرورت مبادرت به خروج از منزل کنند، چراکه آلودگی هوای امروز به ٢٢ منطقه شهر تسری پیدا کرده، درصورتی که روز گذشته ١٠ منطقه تهران ازجمله مناطق ٢٠، ١٤و ١٧، آلوده‌ترین نقاط تهران بودند.»
حسینی در ادامه با تأکید بر این‌که درکشورهای مختلف دنیا راهکارهای آزموده‌شده‌ای وجود دارد و تمام این راهکارها با رویکردهای اجرایی برای اجرا در تهران مطالعه شده است، گفت: «مسأله این است که آلودگی هوا اولویت نیست نه برای مدیران و نه برای نمایندگان مردم. دلیل این‌که اولویت نیست، هم این است که مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا، مرگ خاموش است.
الان اگر حادثه‌ای رخ بدهد، مثلا هواپیمایی در تهران سقوط کند همه می‌آیند وسط کار و برنامه‌های تحقیق و تفحص می‌گذارند و دنبال عامل حادثه می‌گردند اما در تهران سالانه هزاران نفر دقیقا به دلیل آلودگی هوا جان می‌دهند و اگر ما آمار رسمی و محافظه‌کاران وزارت بهداشت درباره آمار مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا را درنظر بگیریم، یعنی همان ٥ و ٦هزار نفر را، این یعنی سالانه ٢٠ هواپیما در تهران سقوط می‌کند اما به چشم ما نمی‌آید.»
از طرف دیگر آلودگی هوای دیروز تهران آن‌قدر زیاد بود که حتی وزارت بهداشت هم دراین‌باره هشدار داد. «خسرو صادق‌نیت»، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اشاره به آلوده بودن هوای شهر تهران در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه این هفته گفت: «دراین شرایط افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی، کودکان و سالمندان باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل اجتناب کنند.» او ادامه داد:«درشرایط ناسالم بودن هوا، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا ریوی، کودکان و سالمندان باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل اجتناب ورزند و افراد دیگر باید فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند.»
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط‌زیست استان تهران هم دیروز درباره آخرین وضع هوای پایتخت توضیحاتی را ارایه کرد. «محمد رستگاری» با بیان این‌که بالاترین شاخص آلودگی هوا در ایستگاه‌های شهیدبهشتی با ١٧٩، پارک شکوفه١٧٣ و سوهانک با عدد ١٧٢ بوده است، به «شهروند»گفت: «اواخر دوشنبه شاهد ناپایداری هوا خواهیم بود که غلظت آلایندگی را کم می‌کند اما شرایط ناسالم هوا فردا (سه‌شنبه) ادامه خواهد داشت.» رستگاری با بیان این‌که روز گذشته نامه‌ای به آموزش‌وپرورش شهر تهران ارسال شد، ادامه داد: «برهمین اساس از آنها درخواست کردیم که کلاس‌های ورزش که در هوای آزاد است، را تعطیل کنند و همچنین نامه‌ای به بهزیستی شهر تهران ارسال شد تا از فعالیت کودکان در مهدکودک‌ها در فضای باز جلوگیری شود و همچنین اورژانس در حالت آماده‌باش است.»
او در توضیح بیشتر گفت:« دو عامل در ایجاد آلودگی هوا نقش دارند، یکی عوامل اقلیمی و دیگری میزان انتظار آلاینده های هوا. در بخش اول، وضعیت خارج از کنترل ماست و به شرایط اقلیمی باز می گردد، به هر حال هر سال در فصل پاییز وارونگی هوا وجود دارد و این یک پدیده طبیعی است، اما در مورد عامل دوم، می توان اقداماتی انجام داد که میزان انتشار آلاینده ها کمتر شود تا کیفیت هوای بهتری داشته باشیم.»
او ادامه داد:«طی سال های گذشته کارهای خوبی برای کاهش تاثیر عامل دوم انجام و منجر شده تا تعداد روزهای ناسالم کم شود، برای نمونه در سال ٩٣ نسبت به سال ٩٢، تهرانی‌ها ٤٤ روز کمتر در معرض آلودگی هوا قرار داشتند.»
او به اقداماتی که محیط زیست در سال های گذشته برای کاهش آلودگی هوا انجام داده اشاره کرد:« بهبود کیفیت سوخت، گازسوز کردن نیروگاه های شهر تهران، ارتقای استاندارد خودروهای جدید تولیدی به یورو ٤ و از رده خارج کردن حدود ٣٠٠ هزار خودرو در سطح کشور، از جمله اقداماتی است که در سال‌های گذشته برای کاهش آلودگی هوا صورت گرفته است، مجموع این اقدامات هم باعث شد تا میزان آلایندگی‌ها هر سال کمتر شود.»
رستگاری در پاسخ به بیماری‌هایی که نشات گرفته از آلودگی هواست، گفت:« این موضوع در حوزه تخصصی ما نیست، ما هم مسائلی که درباره شیوع بیماری های مرتبط با آلودگی هوا مطرح می‌شود را تایید نمی کنیم، اما معتقد هستیم که حساسیت و آگاهی مردم بالا رفته، به هر حال ما در سال های گذشته آلایندگی بیشتری داشتیم و خیلی از بیماری هایی که حالا خودشان را نشان داده اند، به احتمال زیاد مربوط به این آلودگی هاست.» با ادامه‌دارشدن آلودگی هوای پایتخت، شهردار منطقه ١٤ اعلام کرد: «به‌منظور کاهش آلودگی‌های محیط‌زیست، واحدهای صنفی آلاینده محیط‌زیست در منطقه١٤ تعطیل می‌شوند.»
فرهود حمیدی گفت: «این طرح در محله‌های منطقه به‌ویژه نقاطی که صنوف آلاینده بیشتری در آنها وجود دارد، در اولویت اجراست.»