بررسی چرایی تأثیرات این موضوع‌ها می‌تواند از چشم‌اندازهای متفاوتی از جمله سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار بگیرد و در این میان به دلیل اینکه حوزه اقتصادی به لحاظ تأثیر گذاشتن، موضوع مهمی است، اقتصاد سلامت مهم‌تر به نظر می‌رسد.
نایب رئیس کمیسیون سلامت اتاق بازرگانی خراسان رضوی در طرح این موضوع طی گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: در استان و کشور وقتی صحبت از اقتصاد سلامت می‌شود، در برابر ما یک طیف و پیوستار قرار دارد که یک طرف فعالان اقتصادی شامل تولیدکنندگان دارو، تجهیزات پزشکی، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، گیاهان دارویی، صنعت ورزش و همه کسانی قرار دارند که دست‌اندرکاران اقتصادی حوزه سلامت هستند و در طرف دیگر پیوستار کسانی هستند که از این تولیدات استفاده می‌کنند و خدمت‌دهنده حوزه سلامت به شمار می‌روند که شامل مراکز درمانی، بیمارستان‌ها، علوم پزشکی، کادر درمان و خود بیمار است.
آذر کیانی‌نژاد ادامه می‌دهد: وقتی صحبت از اقتصاد می‌شود، باید تمام این پیوستار را ببینیم؛ یعنی کفه‌های ترازوی این دو بخش در حالت تعادل قرار بگیرد و هر دو طرف پیوستار خواسته‌ها و درخواست‌های یکدیگر را پوشش بدهند و تعادل میان دو گروه بسیار اهمیت دارد و موجب می‌شود حال حوزه سلامت ما خوب باشد. جایی که این تعادل برهم بخورد و قسمت درمان از قسمت اقتصاد غافل شود، سبب می‌شود در نهایت حال اقتصاد سلامت خوب نباشد و برایند اثربخشی در جامعه نداشته باشد.
وی می‌افزاید: مشکلات زیادی در این حوزه وجود دارد و بی‌شک یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور و استان که نیازمند توجه ویژه بوده، حوزه فعالان اقتصادی سلامت است؛ زیرا هر کدام از این مهره‌ها و بازیگران اقتصاد سلامت که تولیدکنندگان یکی از ملزومات دارو و تجهیزات پزشکی و بحث‌های مرتبط با حوزه سلامت هستند، اگر نتوانند فعالیت اقتصادی خود را به درستی انجام دهند، اثرش را در حوزه درمان می‌گذارد و شاهد مشکلاتی در سطح جامعه خواهیم بود.
رسوب مطالبات حوزه درمان در وزارت بهداشت
نایب رئیس کمیسیون سلامت اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به بدهی‌های بالا در حوزه سلامت توضیح می‌دهد: آنچه مسلم است، ما شاهد یک کمبود نقدینگی بسیار بالا در حوزه سلامت و وزارت بهداشت هستیم که در دو طرف پیوستار شناور است. گاهی این بدهی سربار حوزه درمان و گاهی سربار بخش فعالان اقتصادی حوزه سلامت می‌شود. مطالبات بالای تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی، دارو و سایر تولیدکنندگان از بدنه علوم پزشکی و وزارت بهداشت سبب شده نقدینگی واحد‌های تولیدی کم و گردش سرمایه متوقف و کند شود و به مرور فعال اقتصادی حوزه سلامت تاب‌آوری خودش را از دست بدهد و تولید خوبی نداشته باشد.
کیانی‌نژاد با تأکید بر الزام سودآوری هر واحد تولیدی و خدماتی برای ادامه مسیر تشریح می‌کند: طبق فرمول‌های اقتصادی باید هر فعالیتی برای ادامه، سودآور باشد. چطور می‌توانیم انتظار داشته باشیم وقتی مطالبات از بدنه دولت افزایش می‌یابد و سرمایه در گردش تولیدکننده از دستش خارج می‌شود و به چرخه اقتصادی‌اش برگشت پیدا نمی‌کند، یک بنگاه اقتصادی سرپا بماند؟
وی نخستین مطلب در بحث فعالان اقتصادی خراسان رضوی را کمبود نقدینگی می‌داند و ادامه می‌دهد: مطالبات در بدنه وزارت بهداشت رسوب کرده و از طرف دیگر به دلیل سیاست‌های بانک مرکزی، بانک‌ها در زمینه دادن وام و تسهیلات قفل هستند و این منطقی است که تولیدکننده دارو و ملزومات پزشکی بگوید دیگر تولید برایش توجیه ندارد. فرض کنیم این دارو یک داروی ضد سرطان باشد، چطور می‌توانیم با وجدان خود برای تولید نشدن این قبیل داروهای ضروری کنار بیاییم؟
بار کمبود نقدینگی بیمارستان بر دوش بیمار
نایب رئیس کمیسیون سلامت اتاق بازرگانی خراسان رضوی عنوان می‌کند: اگر ما شاهد تجمعات و اعتراض پرستاران و نارضایتی پزشکان و کادر درمان هستیم، به دلیل همین مطالبه رسوب شده در وزارت بهداشت بوده که نتیجه آن مهاجرت‌های کادر درمان است. آیا ایران و حتی استان ما باید به نقطه‌ای برسند که از کشورهای دیگر پزشک بیاورند در حالی که پزشکان خودمان به دنبال مهاجرت هستند! بیمارستانی که نقدینگی ندارد، این کمبود خود را یا به تولیدکنندگان حوزه درمان می‌دهد و مسیر کار آنان را مختل می‌کند یا به کادر درمان وارد کرده که شکایت کادر درمان و توقف همکاری آنان را به دنبال دارد؛ اما باید تأکید کرد برایند همه این مسائل به زیان بیماران تمام می‌شود که نمی‌توانند به درستی از بدنه درمان
استفاده کنند.
کیانی‌نژاد ضروری‌ترین بحث تولیدکنندگان حوزه سلامت را تأمین مواد اولیه می‌داند و می‌گوید: باید به طور جدی و اساسی در این مورد فکر کرد. در حال حاضر در وزارت بهداشت بحث تک‌نرخی شدن ارز یا حذف ارز یارانه‌ای بسیار مطرح است و گفته می‌شود این اقدام به زیان تولیدکننده و بیمار است؛ اما وقتی به درستی نگاه می‌کنیم، خواهیم دید وجود ارز دولتی و چند نرخی بودن ارز، ایجادکننده فضای رانت و قاچاق است. از طرفی بانک مرکزی نمی‌تواند در فاصله‌های زمانی مناسب ارز دولتی متناسب با نیاز واحد‌های تولیدی دارو و تجهیزات پزشکی به خصوص دارو را که حیاتی و مهم است، تأمین کند و تولیدکننده در صف تأمین ارز می‌ماند و در مقابل، دارویی را تولید می‌کند که ظرفیت قاچاق برای آن وجود دارد؛ چون با یارانه تولید شده است. هرچند طرح دارویار با فرضیه درستی تدوین شده؛ اما به طور صحیح اجرا نمی‌شود و همه این‌ها موجب شده فرصت‌ها برای رانت، قاچاق و فساد در زمینه تولید و توزیع دارو و تجهیزات پزشکی در حوزه سلامت
ایجاد شود.
وی تأکید می‌کند: بحث زیرساخت‌ها در حوزه فعالان اقتصادی، نقطه بعدی است که باید به آن توجه ویژه شود. شرکت‌های تجهیزات پزشکی که در استان در حال ایجاد هستند، عموماً از نوع دانش‌بنیان‌ها و هسته‌های کوچک بوده که نیازمند توجه و کمک برای رشد و توسعه‌اند.
شرکت‌های داروسازی قدیمی و باسابقه نیاز دارند زیرساخت‌های خودشان را به روز کنند و تولیدکنندگان جدیدی که اغلب از جنس تولیدکنندگان گیاهان دارویی هستند، برای اینکه محصولاتشان وارد زنجیره حوزه سلامت شود، نیازمند ایجاد زیرساخت‌های خود مطابق الزامات و قوانین سازمان غذا و دارو و استانداردهای بین‌المللی‌اند. باید پرسید توجه به کمبود نقدینگی و نبود تسهیلات این فرایند چطور امکان‌پذیر بوده و نیاز است با بررسی آسیب‌هاو فرصت‌ها هر چه سریع‌تر به سراغ حل این موضوعات برویم.
خبرنگار: طاهره فجر داودلی