نامه نیوز - نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در رأس هیئتی عالی بعد از سفر به بغداد و ملاقات با اعضای چارچوب هماهنگی و نشست ائتلاف دولت بلافاصله به جمهوری اسلامی ایران سفر کرد. وی در این سفر با تمام مقام های عالی کشورمان ملاقات کرد که تحلیلگران سیاسی، فصل جدیدی از روابط سیاسی میان ایران با اقلیم کردستان را پیش بینی می کنند. 

روابط جمهوری اسلامی ایران با اقلیم به دلیل حضور عوامل موساد و عناصر ضد انقلاب در کردستان عراق به تیرگی گراییده بود و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در چند مورد حملات موشکی به مواضع جاسوس های صهیونیست در کردستان انجام داد.

درباره این سفر چند نکته وجود دارد:

1. رایزنی های بارزانی در بغداد و تهران که در جایگاه ریاست اقلیم انجام می شود، در وهله نخست ماهیت حزبی دارد که مهم ترین علت آن احساس خطر پارتی از روند تحولاتی است که در عراق و منطقه رخ می دهد و نتیجه آن تضعیف پارتی در مقایسه با رقیب دیرینه خود، یعنی اتحادیه میهنی در اقلیم کردستان است.

2. نیچروان بارزانی بعد از دیدار با مقام معظم رهبری در صفحه شخصی خود در ایکس (توییتر سابق) نوشت: در تهران به دیدار آیت‌الله ‌العظمى سید علی خامنه‌ای (حفظه الله)، رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران شرفیاب شدم. در این نشست بر آمادگی و تمایل عراق و اقلیم کردستان برای پیشبرد روابط همه‌جانبه با جمهوری اسلامی ایران تأکید کردیم. 

مقام معظم رهبری جایگاهی فراتر از مهمانی خارجی برای  بارزانی در نظر گرفتند که حاوی پیام های مهمی بود. این دیدار در اتاقی خصوصی که با مسئولان ایرانی برگزار می شود، انجام شد که به نظر می آید مهم ترین پیام آن این باشد، هویت کُردی هویتی ایرانی است و جمهوری اسلامی ایران در روابط خود با اقلیم کردستان رفتاری پدرانه دارد.آخرین باری که رهبر انقلاب شخصیتی از اقلیم کردستان را به حضور پذیرفتند تقریباً 13 سال قبل و مسعود بارزانی بود.

3. رهبر معظم انقلاب در این دیدار فرمودند: ما، میان خودمان و جامعه‌ کُردی - چه در ایران، چه در عراق- از هر ملت دیگری نسبت نزدیک‌تری می‌بینیم؛ آنها جزو ما هستند. 

4. بارزانی در نخستین کنفرانس خبری بعد از سفر ایران به صورت قاطع بر لزوم خلع سلاح و برچیدن مقر گروهک های تجزیه طلب تأکید کرد. بارزانی هشدار داد، گروه هایی که از قانون سرپیچی کنند و بخواهند روابط اقلیم و همسایگان را مختل کنند، جایی در اقلیم نخواهند داشت و باید خاک عراق را ترک کنند یا تن به قوانین اقلیم و دولت عراق و درخواست های سازمان ملل متحد بدهند. 

4. بنا بر گزارش دلشاد انور، این دیدار با اطلاع مسعود و مسرور بارزانی و به وسیله برهم صالح،  رئیس جمهور سابق عراق ترتیب داده شد. مهم ترین محورهای مذاکراتی اقلیم کردستان در این سفر تحکیم روابط، ایفای نقش ایران در حل اختلافات اربیل و بغداد به ویژه در زمینه نفت و حقوق کارمندان بود و موضوع انتخابات  پارلمانی اقلیم کردستان و مشارکت نکردن حزب دموکرات با توجه به قانون جدید و حذف 11 کرسی اقلیت ها مطرح شد. در مقابل، مهم ترین محورهای  مذاکراتی ایران کنترل حرکت احزاب کُرد مخالف ایران، حذف برخی شخصیت ها در اربیل که ایران به آنها مشکوک است، دست کشیدن حزب دمکرات کردستان از میدان کورمور و دست کشیدن حزب دموکرات کردستان از تخریب وجهه ایران در رسانه ها و بسیاری از موارد دیگر است. (3)

به نظر مهم ترین خواسته جمهوری اسلامی ایران اجرای کامل توافقنامه امنیتی  ایران و عراق است که اسفند 1401 امضا شد. اخراج و استرداد رؤسای کُرد مخالف ایران ازجمله عبدالله مهتدی(کومله)، مصطفی هجری(حدکا)، باباشیخ حسینی(خبات)، سیامند معینی(پژاک) و حسین یزدان پناه (پاک) و... از آن جمله است.

6. اقلیم کردستان  نیز برای حسن نیت به جمهوری اسلامی ایران با پخش چندین بخشنامه تبلیغ علیه ایران را در رسانه ها ممنوع کرد. در یکی از بخشنامه ها به کادرهای اروپایی اعلام شده است هر کس در تلویزیون یا فضای مجازی علیه ایران موضعی بگیرد، مجازات خواهد شد. 

7. خاندان بارزانی معتقد است، تضعیف حزب دموکرات در اقلیم کردستان در موضوعات مختلف ازجمله لغو قانون نفت و گاز، صادرات گاز از اقلیم به ترکیه، قانون بودجه، پرداخت حقوق کارکنان اقلیم، موضوع تغییر قانون انتخابات و حذف 11 کرسی اقلیت ها که تأثیر مستقیم در نتیجه انتخابات دارد، بحران اجتماعی در اقلیم و... که از طرف دولت فدرال با محوریت چارچوب هماهنگی شیعی و احکام دادگاه فدرال دنبال می شود، تضعیف استقلال مالی و سیاسی اقلیم کردستان به ریاست بارزانی را به همراه دارد. 

از این رو نیچروان بارزانی بلافاصله بعد از سفر بغداد و رایزنی با اعضای چارچوب هماهنگی شیعی به تهران سفر کرد تا در موضوع سیاسی(انتخابات اقلیم کردستان،تغییر قانون و تعویق آن و بازگشت پارتی به انتخابات)، اقتصادی(بودجه، صادرات نفت و گاز و...)، امنیتی(توافقنامه امنیتی تهران-بغداد، خلع سلاح کامل و حضور نداشتن عناصر ضدانقلاب در خاک عراق) با مقام های تهران رایزنی کند تا جمهوری اسلامی ایران با دولت فدرال و اتحایه میهنی موافقت و همراهی داشته باشد.

8. یکی از مهم ترین اهداف سفر بارزانی به بغداد و سپس تهران پیگیری احکام دادگاه عالی فدرال در زمینه قانون انتخابات اقلیم کردستان و بازگرداندن 11 کرسی اقلیت هاست. طبق حکم دادگاه فدرال، تعداد کرسی های مجلس کردستان باید به 100 کرسی کاهش یابد و 11 کرسی اقلیت ها منحل شود. از سال 2005 میلادی تاکنون تمام 11 کرسی کوتا در اختیار حزب دموکرات کردستان قرار داشته است که با این حکم دادگاه فدرال، حزب دموکرات اکثریت مطلق مجلس اقلیم کردستان را به شکل مستقل از دست خواهد داد. 

اتحادیه میهنی و دیگر احزاب کردی با تعویق انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان مخالف اند، زیرا طبق قانون جدید انتخابات، حزب دموکرات کتله اکبر در مجلس اقلیم نخواهد بود. اتحادیه میهنی با طرح شکایت نزد دادگاه عالی فدرال عراق قانون انتخابات را تغییر داد، کرسی اقلیت ها را منحل کرد، فرآیند انتخابات را به کمیسیون عراق سپرد و ساختار انتخاباتی را به چند حوزه‌ای تغییر داد. لذا سفر بافل طالبانی به بغداد بعد از سفر نیچروان بارزانی در راستای برگزاری انتخابات در تاریخ مقرر با قانون جدید انتخابات ارزیابی می شود.

9. حزب دموکرات بعد از سال 2017 میلادی، ائتلاف انقاذ الوطن با صدر و حلبوسی و انشقاق بیت شیعی بیش از پیش در تقابل با جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت که نقطه اوج آن بعد از مرگ دختر کُرد ایرانی بود که  بارزانی در دخالتی آشکار با خانواده وی تلفنی گفت و گو کرد و احزاب و رسانه های کُردی مستقر در اربیل، مردم ایران را به ویژه در مناطق کرد نشین به اعتصاب، اعتراض و شورش مسلحانه تحریک می کردند.

مجموع این اقدامات به سیاست های تبیهی ایران علیه اقلیم منجر شد. لذا اقدامات چارچوب هماهنگی شیعی و نیز عملیات «وعده صادق» جمهوری اسلامی ایران علیه رژیم صهیونیستی و قبل از آن عملیات انتقامی سپاه در اقلیم کردستان، خانواده بارزانی را به این جمع بندی رساند همچون برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بایستی به رویکرد تنش زدایی با جمهوری اسلامی ایران روی آورند که نمود آن در سخنرانی نیچروان بارزانی مشهود است که گفت: هیچ عقل سلیمی اجازه نمی‌دهد روابط با رژیم(صهیونیستی)ی را که امروز در بدترین موقعیت خود قرار دارد، بر روابط با کشور قدرتمند و دوست (ایران) ترجیح دهیم. 

10. گسترش مراوادت و نزدیکی روابط تهران با اربیل می تواند موقعیت جمهوری اسلامی ایران را در پرونده عراق بیش از پیش ارتقا دهد؛ به بیان بهتر کارت بازی ایران در آینده سیاسی عراق افزایش خواهد یافت. علاوه بر این، موضوعات اقتصادی و افزایش حجم تبادلات تجاری  ازجمله ورود ارز و کنترل بازار آن از مبادی اربیل و سلیمانیه پیش بینی می شود.

11. تجربه نشان داده است خاندان بارزانی که وام دار جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با رژیم بعث و داعش هستند (نیچروان بارزانی نیز به این موضوع پرداخت) در مواقع مختلف، گام هایی در تقابل با ایران و همراهی با سیاست های  ترکیه و آمریکا  برداشته، اما اکنون به این جمع بندی دست یافته است حزب دموکرات کردستان دیگر گزینه نخست آمریکا و ترکیه در عراق نیست و سیاست های راهبردی، اقتصادی  و منطقه ای دولت فدرال به تغییر نگاه به عراق واحد منجر شد. لذا به نظر می آید نیاز مبرم حزب دموکرات کردستان  به درخواست نیچروان بارزانی از مقام های جمهوری اسلامی ایران برای خروج از این فشار و گفت و گو و مذاکرات با اتحادیه میهنی، دولت فدرال و ... منجر شد.

12. سیاست های خاندان بارزانی از گذشته تاکنون نشان می دهد نمی توان به آن اعتماد کرد، زیرا هر زمانی استقلال مالی اقلیم حفظ شد، شاهد اقدامات سوء این خانواده علیه دولت فدرال بوده ایم. 

منبع: راهبرد معاصر