شفقنا- به مناسبت دهه کرامت و میلاد حضرت معصومه (س)، کتاب های منتشرشده در مورد آن حضرت توسط انتشارات های مذهبی برتر در قم همچون کتاب بانوی ملکوت، حضرت معصومه و شهر قم، ایرانیان و حضرت معصومه، اسوه های بصیرت- حضرت فاطمه معصومه، نگاهی به زندگانی حضرت معصومه، فاطمه معصومه مهمان هفده روزه و حضرت معصومه را مورد بررسی قرار دادیم.

به گزارش شفقنا، سیره و منش ائمه معصومین (ع) و به تبع آن فرزندانشان در طول تاریخ همواره قابل الگوگیری توسط مسلمانان بوده است و این مهم با ترویج و نشر زندگی آن بزرگواران قابل دستیابی است. زندگی بسیاری از این بزرگواران به طور صریح و شفاف توسط مورخان و اصحاب سینه به سینه به ما منتقل شده است اما زندگانی و سیره برخی دیگر از این بزرگواران به دلیل شرایط اجتماعی و سیاسی زمانه یا از بین رفته است یا دستخوش تحریف شده و لذا کمتر اخبار معتبری از زندگی آنان به دست ما رسیده است، اما همین هم می تواند چراغ راه ما باشد.

فاطمه معصومه (س) دختر موسی الکاظم (ع) و مشهور به «اخت الرضا» هم است از جمله امامزادگان واجب التعظیم در شهر مقدس قم است که کرامات زیادی نیز از او نقل شده است و به همین دلیل به ایشان «بانوی کرامت» لقب داده اند.

در تمام سالهایی که از وفات ایشان گذشته تنها یک فیلم با عنوان «اخت الرضا» ساخته شده است که سعی کرده زندگی ایشان از ولادت تا رحلت را به تصویر بکشد.

بررسی های میدانی خبرنگار شفقنا در قم نشان می دهد انتشارات کتب مذهبی بنابر آنچه از سیره این بزرگوار به دست ما رسیده است، کتاب هایی را برای نوجوانان، جوانان و بزرگسالان منتشر نموده است. آنچه در این میان، مورد توجه است، روی آوردن برخی انتشارات ها به انتشار رمان در مورد زندگی ائمه (ع) و فرزندانشان است.

«بانوی ملکوت؛ نگاهی به حیات معنوی کریمه آل محمد حضرت فاطمه معصومه» عنوان کتابی است که توسط آیت الله کریمی جهرمی نگارش یافته و توسط بوستان کتاب به چاپ ششم رسیده است. این کتاب بعد از بیان ویژگی های شهر قم و مردمان آن به بیان بزرگواران اهل بیت (ع) که «فاطمه» نامیده شده اند پرداخته و سپس شباهت حضرت معصومه (س) با حضرت زینب کبری (س) را بیان کرده است.

این کتاب سپس به جایگاه حضرت معصومه و اهتمام شیعیان به زیارت ایشان پرداخته و کراماتی از آن حضرت را نقل می کند. در پایان هم به بیان مفاخر و بزرگان از اصحاب معصومین (ع) می پردازد.

«حضرت معصومه و شهر قم» کتابی است که سال 1399 به همت محمد حکیمی نگارش و توسط بوستان کتاب منتشر شده است. این کتاب درباره سه موضوع سامان یافته است: 1. حضور اسلام در ایران و بررسی زمینه اسلام ‌گرایی ایرانیان و پایداری و فداکاری آنان برای این آیین؛ 2. هجرت حضرت معصومه(س) به ایران و زمینه‌ ها و آثار آن؛ 3. سیمای مادی و معنوی شهر قم.

مهم ‌ترین موضوع کتاب عظمت و منزلت دخت گران‌مایه حضرت موسی‌ بن‌ جعفر(ع) است که امام صادق(ع) دربارهٔ ایشان می‌ فرماید: «بدانید قم حرم من و حرم فرزندان پس از من است؛ زنی از فرزندان من در این شهر درمی‌ گذرد که نام او فاطمه دختر موسی است و همه شیعه در روز قیامت به شفاعت او روانه بهشت می ‌شوند».

«اسوه های بصیرت – حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها» عنوان کتاب دیگری است که توسط واحد پژوهش مسجد جمکران در سال 1402 به چاپ ششم رسیده است. این کتاب به صورت داستانی کودکان و نوجوانان را با زندگانی حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها آشنا می سازد.

انتشارات به نشر از دیگر انتشارات مذهبی است که آخرین بار در اواخر دهه 90 سه کتاب در مورد حضرت معصومه (س) منتشر کرده است که عمدتا ویژه نوجوانان است. کتاب «ایرانیان و حضرت معصومه» تالیف محمدحسین شمسایی است که سال 1399 برای دومین بار چاپ شده است. این کتاب در 8 فصل شامل زندگی حضرت معصومه (س) در یک نگاه، جایگاه دینی و شخصیت معنوی حضرت معصومه (س)، حضرت معصومه (س) و آیین‌های معنوی ایرانیان، حضرت معصومه (س) و آداب ایرانی، ساختار حرم حضرت معصومه (س)، مکان‌ها و ساختمان‌های اداری، حضرت معصومه (س) در ادبیات فارسی و حرم حضرت معصومه (س) و گسترش شهر قم منتشر شده است.

«نگاهی به زندگانی حضرت معصومه (س)» عنوان اثر دیگری به قلم غلامرضا حیدری ابهری است که سال 1402 به چاپ هفتم رسیده است. «مهمون آیینه ها» عنوان کتاب دیگری است که سال 1397 به چاپ پنجم رسیده است. این کتاب اثر اکرم السادات هاشمی پور و شامل اشعار و گفتگوهای عاطفی و کودکانه با خدا و حضرت معصومه (س) است. این کتاب برای کودک یک راهنمای آرامش ‌بخش دینی است که کمک می‌کند به خداوند نزدیک‌تر شود.

انتشارات دلیل ما هم درباره حضرت معصومه (س) دو کتاب منتشر کرده است که چاپ اول آنها مربوط به دهه 80 است. اولین کتاب، کتاب «فاطمه معصومه مهمان هفده روزه» تالیف فرید مسعودی است که سال 1390 به چاپ سوم رسیده است. این کتاب در ۸ فصل به شرح زندگانی تنها خواهر تنی امام رضا (علیه السلام) یعنی حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام)، و تاریخچه ای از شهر مقدس قم پرداخته است.

در فصل اول نسب آن حضرت و شخصیت نجمه خاتون مادر ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. القاب بانوی قم در فصل دوم ذکر شده که عبارتند از : معصومه، اخت الرضا (علیه السلام)، کریمه اهل بیت، شفیعه روز جزا، عالمه آل عبا، محدثه آل طه.

سومین فصل به وقایع زندگی کریمه اهل بیت از میلاد تا رحلت شهادت گونه ایشان است. سوگ پدر، دوری برادر، عزیمت به سوی ایران، شهادت همراهان در شهر ساوه، ورود به قم و اقامت هفده روزه، رحلت و تشییع و دفن پیکر پاک فاطمه معصومه (علیها السلام) و کنکاش در علل عدم ازدواج این بانو از عناوین فصل سوم است.

فصل چهارم به تبیین جایگاه زیارت و فضیلت زیارت حضرت معصومه (علیها السلام) پرداخته و عناوینی در آداب زیارت و شرح مختصری درباره زیارت نامه بانوی قم ذکر نموده است. تاریخچه ای از حرم مطهر و بانوان مدفون در حرم و گزارشی از سرداب مجاور و پیکرهایی که هرگز نمی پوسند در فصل پنجم شرح داده شده است.

روایاتی در مورد قم و اهل قم زینت بخش فصل ششم این کتاب شده است، و در هفتمین فصل مناطق اطراف شهر قم از جمله منطقه جمکران و تاریخ تاسیس و پیشگویی امیرالمومنین (علیه السلام) از چنین مسجدی بررسی شده است. در فصل پایانی اشعاری چند از بزرگان و علما در مدح و مرثیه اخت الرضا فاطمه مصومه (علیهما السلام) آورده شده است.

«حضرت معصومه» عنوان کتاب دیگری از انتشارات دلیل ما است که در سال 1391 به چاپ دوم رسیده و نویسنده آن هم فرید مسعودی است.

«فاطمه شهر قم» نام کتابی است که توسط انتشارات جمال در سال 1400 به چاپ سوم رسیده و مولف آن هم ابوالفضل هادی منش است. این کتاب بازنویسی 20 حکایت از کرامات حضرت معصومه سلام الله علیها است. این حکایات با تکیه بر وقایع مستند برگرفته از کتاب کراماتی از کریمه ی اهل بیت(ع) نوشته‌ی علیرضا سبحانی نسب ارائه شده است.

«از مروارید کویر حضرت معصومه برام بگو» کتاب دیگری است که توسط انتشارات قیوم در سال 1391 به چاپ رسیده است و صدیقه خداخواه آن را برای نوجوانان نگاشته است.

«گلدسته ای از کرامات حضرت معصومه (س)» عنوان کتابی به قلم علی اکبر مهدی پور است که سال 1390 انتشارات رسالت آن را چاپ کرده است.

انتشارات زائر – که انتشارات تخصصی آستان مقدس حضرت معصومه (س)- است تاکنون کتاب های زیادی را در موضوعات مختلف زندگی، ادعیه، کرامات و…. مربوط به حضرت معصومه (س) منتشر کرده است.

همچنین انتشارات جمکران هم کتاب هایی در رده نوجوانان و به صورت رمان در موضوع حضرت معصومه (س) منتشر کرده است.

احمد طیبی مسئول فروش انتشارات جمکران در این باره به شفقنا گفت: اقبال عمومی نسبت به کتاب های دینی و مذهبی کم شده است و باید برای سوق دادن نسل جوان به این کتاب ها تدبیری اندیشید.

وی گفت: جوان امروز که در دانشگاه حوصله خواندن کتاب درسی اش را ندارد و از استاد نمونه سئوال طلب می کند و می گوید سوالات امتحانات پایانی هم از همین سئوالات باشد، چطور انتظار داریم کتاب های پرحجم دینی و حدیثی را مطالعه کند؟

وی بیان کرد: در وضعیت امروز که کتابخوانی آن هم در زمینه مذهبی به شدت کاهش یافته است، باید مطالب دینی و معارف دینی را در قالب های جدید ریخت و به اقشار مختلف عرضه کرد.

وی گفت: انتشارات جمکران دست به کار جدیدی زده است و زندگی ائمه را در قالب رمان نوشته و عرضه می کند. البته درباره زندگی حضرت معصومه (س) کتاب زیادی نداریم. تنها دو کتاب که آن هم ویژه نوجوانان است.

وی افزود: کتاب «حضرت فاطمه معصومه» توسط گروه تحقیق جمکران در قالب داستان ویژه نوجوانان نوشته شده است که سال 91 به چاپ رسید و سال 1401 نیز برای پنجمین بار چاپ شده است.

مسئول فروشگاه کتاب جمکران خاطرنشان کرد: کتاب های دیجیتال هم سبب پایین آمدن فروش کتاب ها شده است اما با این همه انتشارات جمکران سالانه 30 الی 40 کتاب منتشر می کند.